แนวคิดเกี่ยวกับสุขภาพในชุมชน
การสร้างเสริมสุขภาพในชุมชน ต้องมีความรู้ ความเข้าใจในเบื้องต้นเกี่ยวกับชุมชนของตนก่อน เพราะชุมชนที่มีความแตกต่างกัน มีสภาพและความเหมาะสมที่แตกต่างกันออกไป โดยในการ สร้างเสริมสุขภาพในชุมชนจะต้องดำเนินการในลักษณะการจัดการชุมชน 3 ลักษณะ
การจัดการสร้างเสริม สุขภาพในชุมชน
ดำเนินงาน เป็นระบบ
เน้นการจัดการที่สุขภาพโดยรวม
ดำเนินงานโดยชุมชนเอง
ออกแบบการจัดการสุขภาพให้มี ประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์แก่
ประชาชนทุก”ครัวเรือน” ทุก “บ้าน” ไม่ใช่เกิดผลต่อสุขภาพของบุคคลใด บุคคลหนึ่งเพียงลำพัง
การรวมเอาสุขภาวะทางด้านร่างกายจิตใจ อารมณ์ สังคม และสติปัญญาตลอดจนสิ่งแวดล้อมเข้าไว้ด้วยกัน
การเปิดโอกาสให้ประชาชนในชุมชนมีส่วนร่วมและเป็นผู้กระทำส่วนใหญ่
หรือมีบทบาทหน้าที่ในการจัดการแก้ไขปัญหาสุขภาพในชุมชนด้วยตนเอง
ปัญหาสุขภาพในชุมชน
ปัญหาสุขภาพในชุมชน
โรค ติดต่อ
โรคไม่ ติดต่อ
ประชาชนส่วนใหญ่ไม่มีความรู้ในการป้องกันโรค ซึ่งโรคติดต่อที่พบได้บ่อย
เช่นโรคเอดส์ โรควัณโรค โรคไข้หวัด ปัจจัยที่ทำให้เกิดการแพร่ระบาดของโรค ได้แก่ การมีพฤติกรรมเสียงและชุมชนมีความแออัด
ประชาชนส่วนใหญ่มีพฤติกรรม การดำรงชีวิตที่เสี่ยงต่อการเกิดโรค เช่น
การรับประทานอาหารที่ไม่ถูกหลักโภชนาการ ไม่ออกกำลังกาย สูบบุหรี่ ดื่ม
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ส่งผลให้เกิดโรคต่างๆ พบว่าในชุมชนส่วนใหญ่ป่วยด้วย โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูงและมะเร็ง
วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลด้านสุขภาพในชุมชน
การสังเกต
การสัมภาษณ์
•รวบรวมข้อมูลบุคคล
•รวบรวมข้อมูลสถานการณ์
•อาศัยประสาทสัมผัสของผู้สังเกต
•ความสามารถในการรับรู้
•เก็บรวบรวมการสนทนาตาม วัตถุประสงค์
•การตั้งคำถาม
•การบันทึกข้อมูลที่ได้รับ
แบบสอบถาม
แบบทดสอบ
•รูปแบบคำถามที่จัดไว้เป็นชุด
•การรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับความคิดเห็น ความสนใจ ทัศนคติ
•ชุดคำถามที่สร้างขึ้นมา
•การเก็บข้อมูลทางพฤติกรรมด้าน
ความรู้ ความจำ ความถนัด
สติปัญญา บุคลิกภาพ
การวิเคราะห์ปัญหาด้านสุขภาพในชุมชน
การวิเคราะห์ปัญหาสุขภาพในชุมชนเน้นไปที่ปัญหาที่สำคัญ หรือเร่งด่วนที่ต้องดำเนินการแก้ไข
เรียกกระบวนการในขั้นตอนนี้ว่า “การจัดลำดับความสำคัญของปัญหาสุขภาพในชุมชน”
การให้สมาชิกในกลุ่ม หรือทีมตัดสินใจ
ขั้นตอนการดำเนินการ
•แจกบัตรออกเสียงที่สร้างขึ้นแก่สมาชิกที่มีสิทธิออกเสียง
•กำหนดเลขประจำปัญหาแต่ละปัญหา
•ให้สมาชิกที่มีสิทธิออกเสียงเลือกปัญหาที่มีความสำคัญมากที่สุด
•ส่งบัตรออกเสียงทั้งหมดให้กับผู้เป็นประธานของกลุ่มเพื่อรวมคะแนน
•ทำการรวบรวมข้อมูล
•ให้สมาชิกอภิปรายถึงปัญหา
•มีผลดี – ผลเสียในการดำเนินการที่ จะแก้ไขปัญหาอย่างไร
การวิเคราะห์ปัญหาเป็นการวิเคราะห์ข้อมูลตามสภาพที่เป็นจริงในชุมชน โดยเน้นไปยังปัญหาสำคัญที่ต้องเร่งทำการแก้ไขก่อนเป็นอันดับแรก
การวิเคราะห์ปัญหาด้านสุขภาพในชุมชน
องค์ประกอบ ของการวิเคราะห์
ตัวอย่าง การจัดลำดับความสำคัญของปัญหา โดยวิธีการกำหนดคะแนนตามองค์ประกอบ จากการสำรวจข้อมูลของชุมชนเกือบสุขพบว่า มีปัญหาด้านสุขภาพที่สำรวจพบ 3 ปัญหา คือ ปัญหาโรคเบาหวานในผู้สูงอายุ ปัญหาแหล่งน้ำเสื่อมโทรม และปัญหาอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นในชุมชน ชาวบ้านจึงได้ดำเนินการประชุมร่วมกัน และจัดลำดับความสำคัญของปัญหาสุขภาพในชุมชนได้ ดังตาราง
ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อสุขภาพในชุมชน
ชุมชนเมือง
- ปัจจัยสิ่งแวดล้อม
- ปัจจัยด้านที่อยู่อาศัย
- ปัจจัยด้านอาชญากรรม
- ปัจจัยด้านสุขภาพ
- ปัจจัยด้านสังคม
- ปัจจัยด้านอื่น
ชุมชนชานเมือง
- ปัจจัยเรื่องอาชญากรรม
- ปัจจัยเรื่องสารเสพติด
- ปัจจัยสุขภาพ
-ปัจจัยมลพิษต่างๆ
ชุมชนชนบท
- ปัจจัยด้านเศรษฐกิจ
- ปัจจัยด้านสังคม
- ปัจจัยด้านสุขภาพ
- ปัจจัยด้านการจัดบริการสุขภาพของรัฐ
แนวทางแก้ไขปัญหาสุขภาพในชุมชน
บทบาทของหน่วยงานต่างๆ
- ควบคุมอัตราการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากร
ด้วยวิธีการคุมกำเนิด
- จัดสวัสดิการในการรักษาพยาบาลให้แก่ผู้ที่ยากจน
- จัดให้มีการกระจายของบุคลากรทางการแพทย์และสถานบริการสุขภาพอย่างทั่วถึง
- ส่งเสริมแนวทางการสร้างเสริมสุขภาพในชุมชนด้วยกระบวนการสารธารณสุขมูลฐาน
บทบาทของนักเรียน
การปรับปรุงสภาพแวดล้อม
จัดการสุขาภิบาล สิ่งแวดล้อม เพื่อลด ปัญหามลภาวะต่างๆ
เน้นกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพให้มากขึ้น
เป็นแกนนำในการส่งเสริมให้ประชาชนออกกำลังกายเป็นประจำ
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของประชาชน
ให้ความรู้แก่ประชาชนและส่งเสริมให้ประชาชนลดพฤติกรรมเสียงต่อสุขภาพ