Pastoor Jean Joseph Ernest Lascabanne (blog Heemkring)

Over pastoor Lascabanne wordt nog altijd gesproken. Is het niet over zijn fameus boek (dat hij samen met letterkundige en en archivaris De Bast schreef) dan is het over de restauratie van de kerk die hij rond de eeuwwisseling van 1900 liet voltrekken. In een antiquariaat te Brugge staat zijn boek dezer dagen 160 euro geprijsd. Wie was die pastoor uit Brussel die in Ternat terecht kwam?

Op 30 juni 1836 werd te Brussel een jongen geboren met de naam Jean Joseph Ernest. Wellicht was hij de enige zoon. Dit leiden we af uit zijn doodsbrief waarop geen sprake is van zusters of broers, neven of nichten. Alleen de familie Holemans wordt erop vermeld als zijnde kozijns. Wanneer hij in het schooljaar 1855-1856 in het Klein Seminarie van Mechelen arriveert, is zijn vader reeds gestorven. Hijzelf geeft dan als adres op: Weduwe Lacabanne, bij de heer J.B. Struyf, winkelier in de Keizerstraat te Mechelen. Was hij uitbesteed? Was zijn moeder verhuisd? Niettegenstaande dit vroegtijdig overlijden van zijn vader, mogen we toch een welstellendheid vast stellen bij de pastoor. Dat zal blijken uit de vele uitgaven die hij persoonlijk betaalde.

Zijn humaniora deed hij in Pitzemburg te Mechelen. Dat was een stadscollege. In het Klein Seminarie te Mechelen volgde hij de cursus van filosofie samen met de latere Mgr Abbeloos van Gooik. Het waren geen schitterende studies: hij behaalde 188,6 op 400 punten en werd dus niet vermeld in het palmares. Wel werd hij vermeld met een tweede accesit voor "pronociation et débit" Toch werd hij toegelaten tot theologie. Hij werd dan priester gewijd te Mechelen op 22 december 1860.

Op 7 juni 1861- zes maanden na zijn wijding- werd hij onderpastoor benoemd te Wambeek. Daar leerde hij de streek kennen alhoewel Wambeek en Ternat in die moment niet tot dezelfde dekenij behoorden. Op 26 september 1863 werd hij onderpastoor in de O.-L.-Vrouwkerk te Laken. Daar in de buurt van het koninklijk paleis deed hij vele relaties op, die hij later zeker aangesproken heeft voor zijn werken in Ternat.

Op 23 augustus 1881 tenslotte kreeg hij zijn laatste benoeming: pastoor in Ternat. Hij werd er plechtig ingehaald op 29 september 1881 en aangesteld door deken Danis van Asse met als getuigen: Mgr Van Weddingen, aalmoezenier van Leopold II en Z.E.H. Coeckelbergh, deken van Laken.

Hij kwam er terecht in de woelige dorpsstrijd tussen de "witte partij" en de " zwarte partij" "De hoogste betrachting van den Eerw. Heer LASCABANNE was vrede en eendracht te brengen en te behouden in zijn geliefkoosde parochie. Van den eerste dag zijner aankomst in Ternath, streefde hij reeds naar zijn deze moeilijk doch schoone zending en tot aan zijnen dood hield hij kloekmoedig vol. goddank! Zijn edel streven is bekroond! waar vroeger twist en tweedracht heerschten, daar tronen thans én vrede én eensgezindheid."4

Burgemeester Verbrugghen zal in de lijkrede deze woorden herhalen en ze nog meer in de verf zetten : "Van zijnen eerste stap op ons grondgebied, tot zijne laatste ogenblikken, heeft de Heer Lascabanne onverpoosd gewerkt tot het uitroeien dezer oneenigheid; Hij had noch rust, noch duur, zoolang de vrede onder al zijne parochianen niet was gesloten….. Nopens hunnen meeningen maakte Hij geene onderscheiding tusschen de inwoners; allen waren hem even welkom. Hij heeft volgens het Evangelie de woorden van Christus "bemint malkander" stipt nageleefd." 5

Niettegenstaande deze woorden heeft hij zich zeker gemoeid met deze strijd. Het "Vijgenblad", een katholiek blad zoals het zichzelf benoemd, vermeldt in zijn blad :" Nieuwjaarswenschen aan M. Ernest ( ab imo pectore) Dat hij …. zich minder bezig houde met politiek polemiek en financiële zaken. In de zomer van 1094 minder naar zee gaan en meer 't huis blijven. Veel aan de armen geven (bis dat qui cito dat)

Een beetje verder in hetzelfde blad lezen :Ter gelegenheid van Nieuwjaarsavond zal men op donderdag 31 december aanstaande M. Ernest vereeren met eene luisterrijke "serenade". De airekens mans zullen o.l.v. de huidige leiding van M. Jef Kas de volgende puike stukken uitvoeren :

1. Si j'étais doyen (ouverture) door L. Scabanne.

Een vlugschrift van de witte partij zal antwoorden "En zijn er hier voor twee

jaar geene vuil gazettekens verschenen, waarin de braafste burgers van Ternath, o.a. de betreurde Heer Lascabanne werden bespot, beleedigd en gelasterd?"

In de pastorie

Pastoor Lascabanne ontpopte zich als een grote werker. Bijna onmiddellijk (1882) maakte hij werk van het dumpen van de grachten rond zijn pastorie. Hij schakelde daartoe de medische commissie van het ministerie in o.l.v. Dr Iseux. Ten dele gebruikte men hiervoor de assen van de spoorweg die langs zijn huis liep en ten dele de grond van de nieuwe vijver voor het huis. De werken kosten toen 2.000 BEF.

Een jaar later geeft hij opdracht aan Mr Charles Louis Van Acker, tuinarchitect om een plan van aanleg te tekenen voor de tuin. Dit gebeurde en koste 1200 BEF.

In het onderwijs

In oktober van 1883 volgde de oprichting van het patronaat. Bedoeld als vrije school. Het was de tijd na de schoolstrijd rond de wet Van Humbeeck. De grond kwam van Marie de Crucquembourg, barones de Fourneau, Queteletteplein 3, Sint-Joost-ten -Node. De uitgaven voor de bouw zijn bekostigd met giften van vrijwilligers van de parochies. Deze tussenpersoon was nodig gezien de toenmalige tijd. De barones maakte haar testament zo dat de gebouwen en de grond aan de parochie kwamen. Heden is dit gebouw omgevormd tot parochiehuis.

Zijn zorg ging ook uit naar kinderen uit het voorgezette onderwijs niet alleen van Ternat, maar ook van daarbuiten.

Samen met zijn koster Petrus De Cnop en enkele andere mensen richtte hij een comité op om dat onderwijs te verschaffen. Er werd aan het station van Ternat een school opgericht met de naam "Sint-Jozef". Lascabanne werd er de eerste directeur. Tot aan de eerste wereldoorlog was het een internaat. Daarna ook externaat. Er werd onderhandeld met het bisdom en E.H. Waegemans kwam met Pasen 1895 om directeur te worden. In het schooljaar 1925-1926 waren er zeven priester-leraars. In 1926 werd de school overgenomen door de Broeders van de Christelijke Scholen.

De Reiziger

Pastoor Lascabanne was een man die graag reisde. Op 16 juni 1884 organiseerde hij een algemene bedevaart per trein naar Scherpenheuvel met heel de dekenij. Drie treinen en meer dan 2000 bedevaarders. Van 26 tot 30 augustus 1889 maakte hij een reis naar Ieper en naar de Westhoek. Van 22 tot 25 augustus 1892 verkende hij Antwerpen en Zeeland (Vere, Middelkerke, Goes, en Aardenburg).

Op 5 april tot 4 mei 1893 trok hij op bedevaart naar Italië en Rome weer per trein. Deze bedevaart werd georganiseerd ter gelegenheid van het 50 jarig priesterjubileum van kardinaal Goossens. Ze werden persoonlijk ontvangen door de paus en pastoor Lascabanne werd aan de paus voorgesteld. De paus onderhield zich met hem en zegende hem op het voorhoofd.

Amper terug ondernam hij in hetzelfde jaar van 30 juli tot 11 augustus een reis naar Engeland met de Sint-Thomas en Sint-Lucasgilde van Brussel. Hij vroeg hiervoor toelating om in clergyman te mogen reizen.

In 1894 vermoeden we dat hij toelating gevraagd heeft aan het bisdom om per fiets te rijden, want hij noteert op 7 november in zijn dagboek "il est défendu au clergé de voyager en vélocipède."

De pastor

Pastoor Lascabanne heeft veel gedaan voor de parochie op geestelijk en tijdelijk gebied. In 1888 bekomt hij het privilege van de Portiuncula op 2 augustus vanaf de vespers tot zonsondergang. Privilege dat alle zeven jaar moest vernieuwd worden.

Op 10 februari 1891 richtte hij het genootschap van Vincentius à Paulo op ter ondersteuning van de armen van de parochie.

Aan hem danken we ook de grote restauratie van de kerk.

Op 7 november 1892 begon de binnenrestauratie. Een glasraam in het hoge koor met zijn patroonheiligen en een gewelfsleutel in hetzelfde hoogkoor met de beeltenis van de H. Ernest wijzen op financiële tussenkomst van zijnen twege. Op 11 augustus 1893 had de aanbesteding plaats van de buitenrestauratie voor de som van 59.583 Bef. Hij mocht een gift ontvangen van 10.000 BEF van graaf Camille de Lichtervelde en zijn vrouw Pauline de Crucquembourg in ruil voor een gewelfsleutel in de kerk.

Hare hoogheid prinses de Arenberg schonk een H. graf aan de kerk en bezocht de restauratiewerken. Dhr Stuckers uit het kasteel Terlinden in Ternat schonk verschillende heilige beelden aan de kerk.

De geschiedschrijver

Waarvoor hij wellicht het meest gekend is, ook buiten de parochie van Ternat, is met zijn boek dat hij schreef samen met de Lombekenaar J. Debast. "Geschiedkundige schetsen der kerk en Gemeente Ternath" in twee delen. 'soms in twee, soms in drie boeken). Het eerste deel verscheen in 1902. Hoe hoog de oplage was, weten we niet. Maar waarschijnlijk te hoog. Nu nog altijd liggen op de zolder van de pastorie vele eerste delen te vergaan in stof. Wanneer het tweede deel verschijnt in 1904 zal de oplage zeker minder geweest zijn. Dit deel is haast niet meer te krijgen. Het boek was zeker en vast een reactie op het eerder verschenen boek van Dokter Theophiel Poodt, die tot de "zwarte partij" behoorde. Lascabanne nijgde langs de "witte partij" en wilde dus een wederwoord geven. " Wat anderen gedaan hebben, zouden wij dit niet kunnen voor onze Kerk en geliefkoosde parochie Ternat?" Soms zal hij er zelfs op wijzen dat Dr Poodt verkeerd is.

Het is een reuze werk geweest waarvoor hij heel het rijke kerkarchief heeft geordend.

Het einde

Na 1899 werd het stil rond zijn persoon. Hij is toen ziek geworden. Het rouwprentje vermeldt het. "Ofschoon door eene ongeneesbare ziekte aangetast, bleef hij nooit werkeloos, wanneer het gold iets te doen ter verheerlijking van zijne beminde parochie. In de laatste jaren ondernam hij nog eene zwaarwichtige taak, namelijk het schrijven van " De Geschiedenis der gemeente Ternath" een werk waaraan hij de laatste krachten, de laatsten tijd zijnes leven heeft besteed! 9Hij stierf in Ternat op 3 mei 1904. Hij werd er begraven op zaterdag 7 mei om 11u. Hij werd bijgezet in zijn grafkelder op het oude kerkhof.

De rouwplechtigheden begonnen al op vrijdag om 5u. Het lichaam werd overgebracht van de pastorie naar de kerk. Eerst las een leerling van de gemeenteschool een kleine lijkrede voor en dan zette de stoet zich in gang. Na de kist volgden: de leerlingen van het Sint-Josephgesticht, de leerlingen der gemeenteschool, de leerlingen van de zusterschool. De leden van de kerkfabriek.

In de kerk zong de deken de vigiliën.

blogimages.bloggen.be/sintgertrudisheemkring/attach/14693.doc