Vissen smelten niet - Jef Aerts
Post date: Mar 11, 2014 12:27:34 PM
De Vlaamse auteur Jef Aerts (1972) is een veelzijdig schrijver. Hij publiceerde romans voor volwassenen, gedichten en toneelteksten. In 2012 verscheen zijn eerste kinderboek Het kleine paradijs, gevolgd door het prachtige prentenboekGroter dan een droom. Vissen smelten niet is een winterverhaal. Waar het zich afspeelt is niet duidelijk, maar het is een land waar´s zomers kraanvogels op een bloemenwei dansen en het in de winter zo hard vriest dat de vrachtwagens over het ijs kunnen rijden. Het verhaal begint op de dag dat de ijsweg tussen de stad en het plaatsje Winteroever geopend kan worden. Dat is een feestdag voor het dorp omdat de ijsweg de kortst mogelijke weg is tussen de stad en het dorp. De twaalfjarige Matti heeft geen zin in feest. Zijn moeder en neef Jarno hebben besloten de vissen van zijn vader te verkopen en omdat het kempvissen zijn wil zijn neef ze eerst uit laten komen in vissengevechten, om zo door middel van weddenschappen nog wat extra´s te verdienen. Matti gelooft niet dat zijn depressieve vader echt toestemming hiervoor heeft gegeven. Zijn vader zit nu al een jaar op de bank tegen zichzelf te schaken en Matti kan geen contact met hem krijgen. Jarno, die in huis kwam om moeder te helpen, zal een eigen kamer krijgen, het kamertje waar nu nog de potten met vissen staan. Matti heeft een hekel aan Jarno die net als zijn bijna naamgenoot Janus twee gezichten heeft: hij is aardig tegen moeder en gemeen tegen Matti. Matti heeft een plan: hij gaat de lievelingsvis van zijn vader redden. Hij kan de vis net lang genoeg warm houden om via de ijsweg naar de stad te lopen en daar de vis achter te laten in het aquarium van de universiteit. In de donkere nacht gaat hij op weg. Er is echter nog een eenzame wandelaar op het ijs: een koppig blind meisje dat zich verstopt voor haar zoekende ouders en persé naar Winteroever wil. Matti ziet zich gedwongen haar te helpen.
Jef Aerts vertelt het verhaal chronologisch en hij laat de lezer de tikkende klok die de resterende levenstijd van de vis aangeeft bijna horen. De ontmoeting met het blinde meisje Drika maakt van het verhaal meer dan een beschrijving van een barre tocht in een ijskoude winternacht. Aanvankelijk moeten Matti en Drika niet veel van elkaar hebben, maar gedurende de nacht delen ze toch hun verhalen. Het wordt steeds duidelijker hoe groot Matti´s verdriet is dat hij het contact met zijn vader is kwijtgeraakt:´Vader werd van niets meer blij. Verjaardagen of kerstfeest, een goed rapport op school of een zelfgeschreven verhaal raakten hem nauwelijks nog. Alsof er een laagje olie op hem zat waar alle woorden als druppels op bleven liggen, om meteen weer van hem af te glijden.´
Aerts voert de lezer met zijn prachtige zinnen en beeldspraken door de ijskoude nacht, al wordt het gelaagde verhaal hier en daar wat ontsierd door een theatrale zin of een belegen´oorverdovende stilte´. De Nederlandse lezer zal sommige zinsneden twee keer lezen en zich afvragen of er sprake is van foutief of van Vlaams taalgebruik:´ hij veegde de kruimels af zijn bord´, ´Als het sneeuwt in het donker is alles één grijs waas.´, ´Zelfs het gedreun van de vrachtauto´s was er niets tegen.´ Soms neemt het verhaal een ongeloofwaardige wending, zoals het gemak waarmee Matti en Drika het aquarium binnen komen. Toch is Vissen smelten niet een ontroerend mooi verhaal.
Vissen smelten niet
Jef Aerts
Querido, 2013 € 13,95