Embedded Files
Post date: May 15, 2015 11:27:32 AM
Bij het bombardement van Rotterdam denken we niet direct aan de gevolgen daarvan voor de dieren in de dierentuin (of´diergaarde´zoals ze dat in Rotterdam noemen). In de meidagen van 1940 waren ze in de diergaarde niet bezig met een eventuele oorlog, ze waren druk met het voorbereiden van een verhuizing. Na ruim tachtig jaar zal de verouderde dierentuin worden verlaten en verplaatst naar de Blijdorpse polder waar volop ruimte is voor een moderne aanpak. De oude dierentuin staat inmiddels vol tijdelijke hokken met nieuw aangekochte dieren en de directeur maakt plannen voor een feestelijk optocht naar de nieuwe locatie.En dan breekt de oorlog uit. Op 12 mei vallen er bommen in de dierentuin en veel dieren vinden de dood. Haastig worden ze begraven in een bomkrater. Het ergste moet dan nog komen: het grote bombardement van 14 mei 1940. Joukje Akveld beschrijft in haar boek Een aap op de wc het wel en wee van de Rotterdamse dierentuin in oorlogstijd waarbij het bombardement natuurlijk veel aandacht krijgt. Akveld neemt de tijd om de lezer te laten zien wat verloren ging bij het vallen van de bommen. Ze beschrijft uitgebreid de oude dierentuin en haar markante bewoners. Haar beschrijvingen zijn sfeervol en beeldend. In de oude dierentuin mocht je bijvoorbeeld de dieren nog voeren, je kon er een leeuwenwelpje aaien of een ritje maken op een olifant. Verschillende dieren leert de lezer goed kennen omdat Akveld over hen pakkende portretten schrijft. De dieren zijn dan niet langer een aap, een neushoorn of een olifant, maar Josephine die op zonnige dagen´schrijfles´ krijgt, Kali die naar Rotterdam kwam met een Afrikaans jongetje als gezelschap en Rimba die een eigenwijze lastpak is voor wie je goed moet uitkijken.
Als de oorlog uitbreekt en Akveld beschrijft wat er in de dierentuin gebeurt zit de lezer op het puntje van zijn stoel. Overleeft humeurige olifant Rimba het wel, zijn leeuwenwelp Tammo en haar grote vriend Burdi de herdershond wel veilig en wat gebeurt er met de zebra´s die de brandende stad zijn ingevlucht?
Het verhaal stopt niet in de meidagen van 1940. Akveld vertelt hoe het verder ging. De verhuizing naar Blijdorp gaat door, een verhuizing met zijn eigen verhalen. In de oorlog gaat het relatief goed met de dierentuin en zijn bewoners. Ondanks problemen met de voedselvoorziening, met stropers en Duitsers die dieren of dierverblijven vorderen. Tijdens de oorlog wordt de diergaarde nog een keer geraakt door een bom.
Akveld geeft in korte stukjes tekst ook informatie over de achtergrond van de oorlog. Soms hebben deze de toon van een spannend jongensboek: ´Bovendien vochten de Engelsen terug. Met grote vastberadenheid bombarderen ze militaire doelen in Duitsland en de bezette gebieden.´
Als afsluiting interviewde Akveld de tweeënnegentigjarige Anna Smeets, dochter van de toenmalige directeur Koenraad Kuiper. Haar verhaal wordt omlijst met foto´s van de dieren die de lezer zo goed heeft leren kennen. Ook vertelt Anna meer over Nasor, de Afrikaanse jongen die met de neushoorn meekwam.
Het boeiende verhaal is prachtig geïllustreerd door Martijn van der Linden die verschillende kanten van zijn talent laat zien. Er zijn gedetailleerde realistische illustraties, prachtig van kleur, maar er zijn ook dierportretten in andere technieken en stijlen. Van der Linden speelt met zijn illustraties ook in op de tekst, zo zien we een bokkende zebra, een woeste aap die door een sleutelgat kijkt en grazende zebra´s tegen de achtergrond van de verwoeste stad. Een aap op de wc is een aanwinst tussen de oorlogsboeken voor kinderen. Het laat zien dat de gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis iedereen kunnen raken, zelfs de dieren in een dierentuin. Het laat ook zien dat het leven in oorlogstijd gewoon doorgaat. Sommigen hebben geluk en merken weinig van de oorlogshandelingen en anderen hebben pech. Dat geldt voor mensen en dat geldt ook voor dieren. Een aap op de wc Joukje Akveld (tekst) en Martijn van der Linden (ill) Hoogland & Van Klaveren, 2015 €14,90Andere boeken van Joukje Akveld op kinderboekenpraatjes:
Report abuse