Post date: Apr 22, 2013 10:22:23 AM
Simone Kramer (1939) is befaamd om haar navertellingen van klassieke verhalen. In zeven boeken maakte ze de Griekse mythologie toegankelijk voor de jonge lezer. Sinds 2011 richt ze zich op andere Europese sagen. Na haar boek Van Parcifal tot Beawolf is het nu de beurt aan Van Reynaart de vos tot Sint Brandaan. Het vrolijke verhaal over de slimme vos Reynaart die zo listig gebruik maakt van de zwakheden van anderen is een mooi begin van het boek. Kramer vindt de goede toon om het verhaal recht te doen. Plechtig:´die vos gedraagt zich werkelijk affreus´, of met grote verontwaardiging:´hij is en blijft een vuile moordenaar´. De gruwelijke kanten van dit middeleeuwse verhaal gaat Kramer niet uit de weg: de verkrachting van Hersinde wordt openlijk betwijfeld en Cuwaart de haas wordt de kop afgebeten. Minder bekend dan Reynaarts lotgevallen zijn de verhalen over De weerwolf van Bisclavret, De avonturen van ridder Dietrich van Bern, Het Essenmeisje en Roelant. Oude verhalen met ridders en jonkvrouwen in de hoofdrol in een wereld waar reuzen en weerwolven normale verschijningen zijn. Het verhaal van Karel en Elegast is vooral onderdeel van de lessen Nederlands en jongere kinderen wellicht onbekend. Ontdaan van het middeleeuws Nederlands is het een spannend magisch verhaal. De reis van Sint Brandaan is het moeilijkst toegankelijk te maken voor een jong publiek. Het middeleeuwse godsbeeld waarin het goede beloond wordt, maar het kwade voor altijd bestraft, staat ver van de hedendaagse lezer af. Ondanks dat het verhaal van Brandaan een aanzet was gelovigen te laten zien dat Gods toorn verzacht kon worden, blijft het in onze hedendaagse ogen toch een hopeloze zaak om onder de eeuwig durende plagerijen van de duivel uit te komen.
Gelukkig is ook dit boek weer geïllustreerd door Els van Egeraat (1960). In het mooi uitgegeven boek komen haar talrijke kleurige illustraties goed tot hun recht. Bijna gelooft ook de lezer de sluwe Reynaart als hij zichtbaar aangedaan Grimbeert van zijn onschuld wil overtuigen. Een keur aan ridders bevolken de pagina´s: vechtend, te paard of tijdens een feestelijke maaltijd. De wonderlijke wezens die Brandaan ontmoet krijgt ook de lezer te zien. Van Egeraat heeft een beweeglijke stijl en mooi kleurgebruik.
Het is Kramer weer gelukt het culturele erfgoed van Europa toegankelijk te maken voor een groot publiek. Ze doet dat met respect voor de oorspronkelijke teksten, al gooit ze soms wel een eigentijds woord er doorheen dat de sfeer van het verhaal geweld aan doet, bijvoorbeeld in een middeleeuws kasteel ´alles op rolletje´ te laten verlopen. Jammer dat Kramer geen bronvermeldingen in haar boeken opneemt en de oudere lezer moet raden op welke teksten haar werk is gebaseerd.
Van Reynaart de vos tot Sint Brandaan is als kinderboek uitgegeven en zal zeker lezers vanaf een jaar of tien weten te boeien. Het boek is ook geschikt voor ouderen om de kennis van de Europese sagen op te vijzelen of om de verplichte literatuur voor het middelbare schoolexamen een stuk leuker te maken.
Van Reynaart de vos tot Sint Brandaan
Simone Kramer
Ploegsma, 2013 € 24,95