De Grote Van Gogh Atlas - Nienke Denekamp & René van Blerk

Vincent van Gogh lijkt een uitgekauwd onderwerp voor een boek. Maar nog altijd kan er een origineel en mooi boek gemaakt worden over deze wereldberoemde schilder. In De Grote Van Gogh Atlas is gekozen de plaatsen waar Vincent gewoond heeft als leidraad te nemen. Dat zijn er ruim twintig. Hij wordt geboren in Zundert, hij gaat naar school in Tilburg en hij werkt enige jaren bij een kunsthandelaar in Den Haag, Londen en Parijs. Als Vincent daar ontslagen wordt verhuist hij weer naar Engeland waar hij een baantje vindt als hulponderwijzer. Dit werk gaat hem niet goed af en hij keert terug naar Nederland waar hij in Dordrecht terecht komt. Hij blijft daar maar kort want de wens theologie te gaan studeren brengt hem naar Amsterdam. De studie is te moeilijk en daarom besluit hij lekenpriester te worden in België. Uiteindelijk kiest Vincent voor het kunstenaarschap. Hij gaat naar Brussel en schrijft zich in voor de kunstacademie. Dit is geen succes en Vincent gaat een tijdje bij zijn ouders in Etten wonen. Via Etten, Den Haag en een periode in Drenthe komt Vincent terecht in het Brabantse Nuenen. Hij blijft daar een aantal jaren en hij heeft er zelfs trouwplannen.

In 1885 verlaat Vincent Brabant en vertrekt naar Antwerpen. Een jaar later reist hij door naar Parijs waar hij zijn woning deelt met zijn broer Theo. Als hij genoeg heeft van de grote stad verhuist hij naar het Zuid-Franse Arles waar hij in het beroemde gele huis gaat wonen.

In 1888 krijgt Vincent een zenuwinzinking en snijdt een stuk van zijn oor af. Het is duidelijk dat hij zorg nodig heeft en hij wordt opgenomen in een verpleeginrichting in de buurt van

Saint-Rémy-de-Provence. Om dichter bij zijn broer te kunnen zijn verhuist Vincent in 1890 naar Auvers-sur-Oise waar hij na een verblijf van enkele maanden zelfmoord pleegt. Vincent van Gogh overlijdt op 29 juli 1890 en wordt in Auvers begraven.

De reis door het leven van Vincent van Gogh wordt vooral in beelden verteld. De nostalgische zwart-wit foto´s van de huizen waar Vincent woonden, de sepiakleurige portretten van zijn familieleden en de kaarten in de kleuren van de schoolplaten uit de vorige eeuw brengen de negentiende eeuw tot leven. Er is natuurlijk veel aandacht voor het werk van de kunstenaar zelf. Er zijn bijvoorbeeld kleine schetsjes te zien die een detail uit Vincents leven tonen: een tekening van zijn leerlingen, een opzet voor een schilderij of een verhelderende tekening waarin hij laat zien hoe hij zijn ezel verankerd op een winderige dag. En daarnaast is volop ruimte voor de schilderijen die hij op de diverse locaties maakte. Het boek is prachtig vormgegeven door Yolanda Huntelaar.

De rode draad in het boek is Vincents leven, waar zijn kunstwerken onlosmakelijk mee verbonden zijn. Het boek geen cursus kunstkijken, al komen er wel opmerkingen over zijn werk aan de orde. Veelal zijn dit citaten uit zijn brieven waarin hij commentaar geeft op zijn eigen werk: ´Ik heb een nieuw motief onder handen, groene en gele velden tot zover het oog reikt...´

De Grote Van Gogh Atlas is een goed gedocumenteerd en toegankelijk boek. De tekst is compact, informatief en afgestemd op jonge lezers. Zo wordt bijvoorbeeld uitgelegd dat treinreizen in de negentiende eeuw nog een betrekkelijk nieuw fenomeen was. In de tekst zijn veel citaten opgenomen uit de uitgebreide correspondentie die Vincent onderhield. De lezer krijgt daardoor een uniek beeld van het leven en werk van de getormenteerde kunstenaar. Het is jammer dat de tekst ontsierd wordt door een al te uitbundig gebruik van de komma. De tekst van dit prachtige boek had een strengere redactie verdiend.

Veel tekeningen en schilderijen uit het boek zijn te zien in het Amsterdamse Van Goghmuseum. Het boek is dan ook in samenwerking met dit museum uitgegeven.

De Grote Van Gogh Atlas is ook in het Frans en Engels verkrijgbaar.

De Grote Van Gogh Atlas

Nienke Denekamp en René van Blerk

Rubinstein, 2015 € 24,95