Het kleine zwarte visje - Samad Behrangi

Het kleine zwarte visje is een bijzonder verhaal. Het werd in 1968 uitgegeven, een jaar na de tragische dood van de Iraanse schrijver Samad Behrangi. Behrangi was naast schrijver vooral ook leraar en voor veel mensen in het toenmalige Perzië een voorbeeld.

Het boek werd verboden, maar het verhaal vond zijn weg. Nog altijd leeft Het kleine zwarte visje bij de mensen in Iran die voor hun vrijheid opkomen. De vertaalster van het verhaal, Ann De Creamer draagt het boek op aan Fazzad Kamanger, een leraar die op 9 mei werd opgehangen omdat hij schuldig werd bevonden aan ´antirevolutionaire sympathieën´. In de afscheidsbrief die Kamanger schreef vanuit de gevangenis verwijst hij naar het verhaal over het kleine zwarte visje.

Op de langste, koudste nacht van het jaar spreekt een stokoude vis haar twaalfduizend kinderen en kleinkinderen toe en zij vertelt het verhaal over een klein zwart visje dat de wereld wil ontdekken, ´ik wil weten of het leven echt betekent dat je gewoon de hele tijd op een klein plekje moet ronddraaien tot je oud wordt en verder niets, of dat er ook een andere manier is om op deze wereld te leven´ en het visje vertrekt.

Op zijn reis ontmoet hij verschillende dieren, de kikker bijvoorbeeld die de ideeën van het visje onzin vindt ´ik heb lang genoeg geleefd om te weten dat de wereld alleen maar deze vijver is´. Met de hagedis bespreekt het visje voor welke dieren hij bang moet zijn en hij wordt gewaarschuwd voor de pelikaan. De hagedis geeft het visje een dolk om als het nodig is de keelzak van de pelikaan open te kunnen snijden.

Als het visje de pech heeft inderdaad in de keelzak terecht komt smeken de gevangen visjes om genade en eist de pelikaan dat ze het zwarte visje zullen doden. Het kleine zwarte visje wijst de weg naar ontsnapping uit de keelzak, maar de andere visjes vertrouwen liever op het erewoord van de pelikaan en vinden de dood. Het kleine zwarte visje weet te ontsnappen.

En verder gaat het visje, naar zee, ondanks de waarschuwing dat daar de aalscholver vliegt. Het visje zegt niet bang te zijn voor de onvermijdelijke dood ´het doet er niet toe. Wat er wél toe doet, is welke invloed mijn leven of dood op het leven van anderen heeft.´

Ook de aalscholver wordt overwonnen, maar ´niemand heeft na de zware strijd ooit nog iets van het kleine zwarte visje gehoord of gezien´.

Het boekje is prachtig geïllustreerd door Korneel Detailleur met zwart/wit tekeningen. De dieren zijn natuurgetrouw afgebeeld. De illustraties krijgen sfeer door het uitgekiende gebruik van licht en donker. Dat sluit mooi aan bij de inhoud van boek: de wereld is niet zwart/wit, het zijn de nuances die het leven mooi maken.

Het gelaagde verhaal laat zich prima vertellen aan kinderen die zeker niet alle verborgen wijsheden eruit zullen oppakken. Zij zullen genieten van de mooie verhalende stijl en dit verhaal beleven als een spannend avontuur.

De gelaagdheid van het verhaal maakt dit boekje ook geschikt als een cadeautje voor jonge mensen die op weg gaan om de wereld te ontdekken, bijvoorbeeld als ze vol dromen en verwachtingen met de rugzak klaar staan op Schiphol.

Het kleine zwarte visje

Samad Behrangi (tekst) en Korneel Detailleur (ill)

Lannoo, 2011 €13,99

| 9+ |