De Wonderlingen - Brian Selznick
Post date: Jun 24, 2016 11:43:54 AM
Brian Selznick (1966) maakt unieke boeken die meer zijn dan een roman, meer dan een prentenboek, meer dan een graphic novel en meer dan een filmscenario. Hij brak door met De uitvinding van Hugo Cabret (2007) dat in 2011 verfilmd werd onder de titel Hugo. Ook zijn tweede boek, Het wonderkabinet zal op het witte doek verschijnen, Selznick werkt momenteel aan het scenario. De Wonderlingen is zijn derde boek. Ook dit verhaal vertelt Selznick in beeld en tekst. Het eerste deel van het boek, bijna 400 bladzijden lang, wordt in paginagrote zwart-wittekeningen verteld. Het begint in 1766. De jonge Billy Wonderling en zijn broer Marcus geven een toneelvoorstelling op een zeilschip midden op zee. Als er een storm losbarst vergaat het schip, alleen Billy overleeft de ramp. Na zijn redding komt Billy in Londen terecht. Daar wordt een theater gebouwd en Billy loopt er naar binnen. De ambachtslieden luisteren naar zijn verhalen en ontfermen zich over de jongen. Billy groeit op in het theater en wordt de stamvader van een theaterdynastie. Billy´s zoon is de eerste in een lange rij briljante acteurs. In 1900 neemt de familiegeschiedenis een dramatische wending als de jongste telg naar zee vertrekt en zijn grootvader een verwoestende brand in het theater veroorzaakt. Op dit punt stopt abrupt het eerste deel. Het tweede deel begint in 1990. Er zijn geen illustraties meer, het verhaal van Joseph ontvouwt zich in woorden. De dertienjarige Joseph, zoon van rijke ouders die weinig oog voor hem hebben, is weggelopen van zijn dure kostschool in het Engelse Cornwall. Hij is van plan naar zijn oom Albert in Londen te gaan. Na een moeizame tocht vindt hij het huis en ontmoet hij zijn oom. Beide zijn vreemd. In het huis staat de tijd stil en het lijkt er ook te spoken. Zijn oom is een norse man die niet zit te wachten op een bezoek van zijn neef en al helemaal niet op zijn vragen over de familiegeschiedenis en het huis. Joseph moet zelf op onderzoek uit.
Selznick vertelt op zijn unieke wijze een meeslepend verhaal. Hij lijkt er niet helemaal op te durven vertrouwen dat de lezer het woordloze eerste gedeelte zal begrijpen, want in het tekstgedeelte wordt de geschiedenis nogmaals verteld. Joseph is er dan van overtuigd dat het verhaal over de Wonderlingen met hem te maken heeft, maar oom Albert wil geen antwoord op zijn vragen geven. Als Joseph zelf op onderzoek uitgaat blijkt dat feiten en verhalen zich niet altijd laten scheiden; soms kloppen de feiten niet, maar zijn de verhalen wel waar.
Selznick roept zowel in zijn tekeningen als in zijn tekst een mooie sfeer op. In beeld doet hij dat door het in- en uitzoomen op de hoofdpersonen in de aansprekende wereld van het theater. Ook in de tekst zet hij een sfeervolle omgeving neer door het verhaal te situeren in een huis waar de tijd letterlijk stilstaat: de borden en halflege glazen van het diner staan nog op tafel, er zijn kaarsen en haardvuren, er klinkt geklepper van paardenhoeven op straat en in de kasten hangen ouderwetse fluwelen jasjes. Maar bij Selznick draait het niet alleen om uiterlijk vertoon, de sfeer van zijn entourage sluit naadloos aan bij de inhoud van het verhaal. Hij schrijft over liefde, over familiebanden, over zorg en respect hebben voor elkaar en over intens verdriet.
Uiteindelijk komen de beide verhaallijnen samen. Daar had Selznick het boek kunnen eindigen met een gelukkige afloop. Maar dat doet hij niet, het verhaal gaat verder en daarmee laat Selznick zien dat verdriet ook bij het leven hoort en hoe verhalen dit verdriet kunnen verzachten. Het is aan de lezer hoe hij Joseph achterlaat: verdrietig om wat hij verloren heeft of gelukkig bij het haardvuur.
De Wonderlingen is een ode aan de kracht van het verhaal.
De Wonderlingen
Brian Selznick (vertaald door Aleid van Eekelen-Benders)
Lannoo, 2016 € 19,99