Verhalen voor de vossenbroertjes - Lida Dijkstra
Post date: Oct 25, 2011 8:06:18 AM
De kinderboekenweek met de uitreiking van de Griffels ligt nog maar net achter ons, als een sterke nieuwe kandidaat voor een Griffel zich meldt: Lida Dijkstra. Dijkstra heeft al menig kinderboek geschreven en diverse prijzen daarvoor ontvangen. Deze keer pakt ze een oude traditie op, ze voegt zich bij de vertellers over de vos Reinaert.Het episch dierengedicht Van de vos Reynaerde werd in de 13e eeuw door ene Willem aan het papier toevertrouwd. Van deze versie is bekend dat het teruggrijpt op eeuwenoude verhalen.Er zijn vele bewerkingen van het Reinaertverhaal verschenen; uit mijn eigen boekenkast haalde ik een vertaling van het oorspronkelijke gedicht door Arjaan van Nimwegen en onvergetelijk is de gerapte versie van het verhaal die Charlie May maakte in 2008 (Reinaert de vos…gerapt, uitgeverij Holland).Dijkstra pakt het op haar eigen wijze aan en schreef het ´langverwachte vervolg op Van den vos Reynaerde.’De lezer maakt kennis met de zonen van Reynaert, twee vossenbroertjes met een aardje naar hun vaartje, want aan het begin van het verhaal rennen de broertjes voor hun leven na een diefstal. Ze botsen echter tegen een boze beer aan, Bruun, raadsheer van de koning. Hij brengt de vosjes naar huis en staat daar oog in oog met Hermeline ´de trouwe vrouw van Reynaert de vos.´ Ze bezweert Bruun dat Reynaert vol berouw op pelgrimstocht is gegaan en niemand weet waar hij momenteel verblijft.
Reynaerts vrouw vergoelijkt de diefstal van haar zonen, maar Bruun neemt de zaak hoog op: ´Een kwade boom brengt kwade vruchten voort.´ De nieuwsgierigheid van de vossenbroertjes wordt gewekt, heeft Bruun hun vader gekend? Reynaert is al zo lang van huis´ dat hun herinnering mistig was´, ze snakken naar verhalen over hun vader. Bruun en Hermeline willen graag vertellen over de illustere vos; moeder Hermeline vertelt over zijn listigheid, maar Bruun beschuldigt haar van geschiedvervalsing en vertelt de broertjes over het trieste lot van Coppe de kip, vermoordt door Reynaert en met grote droefenis door haar familie begraven. De reactie van de vossenbroertjes op het verhaal: ´zonde om kip te begraven fluisterde Rosseel in het oor van zijn broer. ´Ja zonde´, beaamde Reinaerdijn. ´Ik houd van kip.´´Ik ook,´zei Rosseel. ´Maar ik raak in de war van kip. Is kip nou om te eten of om mee te praten?`
Het is niet de laatste keer dat de vossenbroertje in verwarring worden gebracht, ze krijgen verschillende verhalen over hun roemruchte vader te horen en wat is de achterliggende boodschap, is hun vader een held of een schurk?
Het verhaal eindigt op de jaarlijkse hofdag van koning Nobel waar Bruun de koning belooft dat de geschiedenis zich niet zal herhalen, hij zal er persoonlijk voor zorgen dat niemand meer last zal hebben ´van die rode boefjes.´ De vossenbroertjes, die alles afluisteren, zinnen op wraak als een onverwachte bezoeker ingrijpt.
De bewerking van Dijkstra voegt zich naadloos in de Reynaerttraditie. Zowel in het verhaal als in het woordgebruik is sprake van een luchthartige speelsheid. Delen van het verhaal grijpen terug op de bekende verhalen, maar Dijkstra beschrijft ook nieuwe vossenstreken.
De tekst oogt als een lang gedicht, maar is niet op rijm, het is wel poëtisch. Ze beschrijft een wereld die klein is ´door de grijze damp´ waar een ´koppel smienten´ verschalkt dreigt te worden, er wordt hier en daar ´een peut´ uitgedeeld en als moeder gaat vertellen neemt ze ´op de schemel´plaats.´
Dit prachtig uitgegeven boek wordt opgesierd met een groot aantal gekleurde tekeningen van Thé Tjong-Khing. Deze gelauwerde illustrator, een overzichtstentoonstelling van zijn werk is momenteel te zien in het kinderboekenmuseum in Den Haag, heeft zich uitgeleefd. Beer Bruun is groot, gespierd en voorzien van stoere halsbanden en riem, maar zijn hoofd is opvallend klein. Hermeline oogt o zo onschuldig, of toch niet? Met subtiele middelen weet de illustrator dat over te brengen. Origineel en kundig heeft Thé Tjong-Khing de eigenaardigheden van de dieren subtiel gevangen en weergegeven in zijn illustraties.
Verhalen voor de vossenbroertjes
Lida Dijkstra (tekst) en Thé Tjong-Khing (ill)
Pimento, 2011 € 14,95