-09- mondzorg: zorg aan gebit en mond

Verpleegkundige handeling: B1

Voorbereiding

verplegende

• • Zorg voor een rein uniform en verzorgd voorkomen, aangepaste schoenen, verzorgde haren, kort geknipte nagels (geen kunstnagels), geen nagellak, geen juwelen, geen horloge

  • Pas handhygiëne toe volgens de richtlijnen

  • Verzamel voldoende gegevens over de zorg en zorgvrager

materiaal

• • Bedbeschutting, tandenborstel, tandpasta, beker met water

  • flosmaterial (in samenspraak met de zv), nierbekken, niet steriele handschoenen

  • (mondspoelmiddel, bolkom en gaasjes indien tandenpoetsen onmogelijk is)

kamer

• • Klop voor het binnengaan en wacht-zo mogelijk- op antwoord van de zorgvrager

  • Doe het beletlichtje aan en sluit de (bed)gordijnen. Zorg voor voldoende licht en ruimte, controleer de kamertemperatuur

  • Breng het bed op werkhoogte

zorgvrager

• • Begroet de zorgvrager met naam, stel jezelf voor

  • Vraag bezoekers eventueel de kamer te verlaten

  • Informeer de zorgvrager over de zorg die je komt geven

Uitvoering

Verloop van een gebitsverzorging

Aandachtspunt: Voer mondzorg minimum één keer per dag uit. Observeer tijdens de mondzorg

op eventuele mondproblemen bv. Schimmelinfectie, uitdroging, aften,..

• 1. Laat de zorgvrager de tanden poetsen en/of een eventuele tandprothese reinigen

  2. Leg een bedbeschutting op de borststreek (principe hygiëne).

  3. Bied een nierbekken, een beker met water en een tandenborstel met tandpasta aan.

  4. Aandachtspunten: Gebruik zo mogelijk handdoek 1 als beschutting (principe economie / ergonomie en ecologie)

  5. Naar de wens van de zorgvrager worden de tanden gepoetst voor aanvang van het bedbad.

  6. Stimuleer zoveel mogelijk de zelfzorg.

  7. Informeer de zorgvrager zo nodig over het belang van een goede mondhygiëne.

  8. Poets de tanden indien de zorgvrager dat zelf niet kan.

  9. Doe niet-steriele handschoenen aan (principe beleving/hygiëne).

  10. Leg een bedbeschutting op de borststreek.

  11. Zet een nierbekken en een beker met water binnen handbereik.

  12. Doe een kleine hoeveelheid tandpasta op de borstel.

  13. Plaats de haren van de tandenborstel in een hoek van 45° op het tandoppervlak, tot net tegen de tandvleesrand en reinig systematisch alle gebitsvlakken met kleine cirkelvormige bewegingen. Houd de borstel verticaal om de binnenzijde van de voortanden te poetsen.

  14. Poets ook zo mogelijk zachtjes de bovenzijde van de tong.

  15. Geef de zorgvrager het nierbekken en de beker met water en laat hem/haar de mond spoelen.

  16. Spoel de tandenborstel goed af na het poetsen met lauw water en laat hem aan de lucht drogen met de kop omhoog.

  17. Aandachtspunt: indien de zorgvrager een prothese heeft, verwijder deze vooraf en reinig deze ook nadien.

  18. Aanvullend bij deze beschrijving vind je hieronder nog een uitvoerige beschrijving van de volgorde. Deze is belangrijk opdat je geen delen zou missen. In de handel bestaan tandplaqueverklikkers. Deze worden gebruikt in educatieve sessies om kinderen maar ook volwassenen op een juiste wijze tanden te leren poetsen.

      1. 1. Binnenkant kiezen, hoektanden en snijtanden

         2. Begin met de achterste kies en poets met kleine bewegingen naar voren. Borstel ook het tandvlees

         3. Buitenkant kiezen, hoektanden en snijtanden

         4. Begin bij de buitenkant van de achterste kies, zoals hiervoor beschreven

         5. Kauwvlakken

         6. Begin met de borstel bij de achterste kies en poets met kleine bewegingen naar voren tot aan de hoektand

         7. Poets indien mogelijk zachtjes de bovenzijde van de tong van achter naar voren

         8. Flossen gebeurt na overleg met de zorgvrager

         9. Geef de zorgvrager het nierbekken en de beker met water en laat hem/haar de mond spoelen

  19. Verzorging van een gebitsprothese

  20. Doe niet-steriele handschoenen aan (principe beleving/hygiëne).

  21. Vraag de zorgvrager de prothese uit te nemen en bied een recipiënt aan.

  22. Indien de zorgvrager niet zelf de prothese kan uitnemen, vraag de zorgvrager zijn mond te openen en verwijder de prothese. Gebruik hiervoor een gaasje zodat je een stevige greep hebt op de prothese. Indien de zorgvrager niet spontaan zijn mond opent, open deze door zachte druk uit te oefenen met je wijsvinger ter hoogte van de mondhoeken en verwijder de prothese. Bij een dubbele prothese, verwijder eerst de onderste prothese dan de bovenste.

  23. Reinig voorzichtig en grondig met de tandenborstel (of prothesetandenborstel) met eventueel wat neutrale vloeibare zeep (geen tandpasta: tast prothese aan). Spoel zeer goed af.

  24. Reinig de tandenborstel.

  25. Vraag /help de prothese terug te plaatsen. Eerste de bovenste prothese, dan de onderste.

  26. Verloop van een mondverzorging.

  27. Aandachtspunten: Droog de prothese niet voor het inbrengen. Bevochtig de protheses, voor het inbrengen, indien deze droog bewaard worden tijdens de nacht. Plaats bij een dubbele prothese eerst de bovenste. Houd rekening met de wensen van de zorgvrager.

  28. Verzorging van de mondholte: mondtoilet.

  29. Indien tandenpoetsen onmogelijk is voer dan een mondtoilet uit.

  30. Opmerking: Het gebruik van lemon glycerine swabs wordt afgeraden. Citroenzuur kan het tandglazuur ontkalken en de glycerine kan leiden tot uitdroging van het mondslijmvlies. Bovendien kunnen de swabs aanleiding geven tot pijnklachten als er in de mond wonden zijn. Dentaswabs zijn een mogelijk alternatief.

  31. Doe niet-steriel handschoenen aan (principe beleving/hygiëne)

  32. Giet een mondspoelingsmiddel in een bolkom.

  33. Leg een beschutting op de borststreek.

  34. Vraag/help de zorgvrager de prothese (indien aanwezig) uit de mond te nemen en leg deze in een recipiënt.

  35. Plooi een niet-steriel gaasje open, wikkel het rond een kocher of rond je wijsvinger en bevochtig met het mondspoelmiddel.

  36. Aandachtspunten: Gebruik een kocher enkel indien er een risico is op een bijtreactie. Rol het gaasje dun rond de volledige vinger. Maak het gaasje niet te vochtig. Wees extra voorzichtig bij een zorgvrager met gestoord bewustzijn of slikproblemen.

  37. Vraag/help de zorgvrager de mond te openen.

  38. Breng kocher/vinger in de mond langs één van de mondhoeken.

  39. Aandachtspunt: Indien je een kocher gebruikt, let op dat je de mond niet kwetst (principe veiligheid).

  40. Reinig de tanden achteraan,vooraan, de wangzakken, verhemelte, tong en mondbasis. Indien mogelijk, laat je de zorgvrager de tong uitsteken om deze goed te kunnen reinigen.

  41. Aandachtspunten: Houd rekening met het emotioneel aspect van deze zorg (principe beleving). Kokhalsreactie is mogelijk. Deze kan je beperken door prikkeling van de huig of tongbasis te vermijden.

  42. Herhaal de behandeling zo mogelijk met een nieuw gaasje tot het resultaat bevredigend is.

  43. Reinig de prothese voorzichtig en grondig tot met de tandenborstel en eventueel tandpasta.

  44. Evalueer of de prothese terug geplaatst moet/kan worden. Zo ja, vraag/ help de prothese terug te plaatsen.

  45. Voer bijkomende zorgen uit, zoals het aanbrengen van kunstspeeksel bv. Oral balance, Glandonsan spray. Het aanbrengen van lippenbalsem…

Nazorg

zorgvrager

• • Informeer de zorgvrager over het resultaat

  • Geef hem/haar een comfortabele houding

  • Ga na of de zorgvrager nog vragen heeft en/of iets nodig heeft

kamer

• • Breng het bed weer op de juiste hoogte ifv de zorgvrager

  • Plaats het oproepsysteem en het bedieningspaneel van hete bed binnen handbereik

  • Open bed- en raamgordijnen, ventileer zo nodig de kamer

  • Doe het aanwezigheidslichtje uit

materiaal

• • Berg de materialen van de zorgvrager na reiniging op

  • Berg de materialen van de afdeling op na reiniging

  • Verwijder afval in de daarvoor bestemde containers

verpleegkundige

• • Handhygiëne: volgens richtlijnen FOD

  • Rapporteer schriftelijk in het verpleegdossier en mondeling aan de verantwoordelijke verpleegkundige

laatste aanpassing: Vakgroep VK2 01/07/2017