-23- verzorging van de PEG-sonde

Verpleegkundige handeling: B1

Voorbereiding

verplegende

• • Zorg voor een rein uniform en verzorgd voorkomen (aangepast schoeisel, verzorgde haren, kort geknipte nagels, geen kunstnagels, geen nagellak, geen juwelen, geen horloge)

  • Pas een correcte handhygiëne toe volgens de richtlijnen

  • Verzamel voldoende informatie over de zorg en de zorgvrager

materiaal

• • ontsmettingsmiddel/steriel water

  • steriel splitcompres

  • eventueel een absorberend compres

  • opsite afdekfolie

  • eventueel pleister om sonde op de buikwand te bevestigen

  • watervaste viltstift

kamer

• • Klop voor het binnengaan en wacht – zo mogelijk – op antwoord van de zorgvrager

  • Steek het aanwezigheidslichtje aan en sluit de bed- en raamgordijnen

  • Controleer of de kamertemperatuur voldoende hoog is

  • Sluit indien nodig de ramen om afkoeling te vermijden

  • Creëer een werkomgeving met voldoende licht en ruimte

  • Zet het bed op de juiste werkhoogte

zorgvrager

• • Begroet de zorgvrager met naam en stel jezelf voor

  • Vraag eventuele bezoekers de kamer te verlaten

  • Informeer de zorgvrager over de uit te voeren zorg ( de indicatie, de werkwijze, zijn/ haar mogelijke medewerking)

Uitvoering

De eerste 10 dagen na de ingreep wordt een DAV uitgevoerd. (in sommige ziekenhuizen slechts 7 dagen). De insteekplaats wordt dagelijks gedesinfecteerd en men plaatst een steriel splitkompres rond de insteekopening, boven de externe fixatieplaat:

• 1. Ontsmet de huid rondom het insteekpunt met een waterige ontsmettingsstof. (gebruik geen ioodalcohol of ether, vermits deze de sonde kan aantasten) Wrijf van de stoma weg. Het uitwendige fixatieplaatje kan bij de huidverzorging worden gedraaid zonder dat de positie van de sonde in gedrang komt. Het fixatieplaatje mag echter de eerste 10 dagen niet worden losgemaakt.

  2. Observeer het gebied rondom de stoma op roodheid, huidirritatie, ontsteking, zwelling, wondvocht of pijnlijke plekken. Waarschuw eventueel de geneesheer.

  3. Breng een steriel splitkompres aan rond de sonde. Schuif het kompres boven het fixatieplaatje door tot tegen de sonde. Daarna kunnen beide flappen met plakband aan elkaar worden vastgeplakt. Het splitkompres kan dan niet meer weg. Bij lekkage kan een dun compres onder fixatieplaatje worden aangebracht (niet dikker dan een muntstuk, er mag geen druk ontstaan)

  4. Een verband over de sonde is niet nodig. Indien er veel wondvocht is, kan bovenop de sonde nog een gewatteerd kompres worden geplaatst. Indien nodig kan de sonde worden vastgeplakt om te voorkomen dat de patiënt eraan trekt.

Vanaf de elfde dag is de dagelijkse hygiënische verzorging eenvoudig. De nadruk ligt op reinigen en niet op ontsmetten. Men mag nu ook het externe fixatieplaatje losmaken en terugschuiven (dit doet men best niet dagelijks om de levensduur van het klemmetje te verlengen), zodat de PEG gemakkelijker kan worden gereinigd. Men plaatst met een watervaste viltstift een streepje op de PEG op de plaats waar het externe fixatieplaatje zit. Dagelijkse verzorging:

• 1. Reinig de huid met water en zeep. Wrijf van de stoma weg

  2. Droog de huid en het externe fixatieplaatje goed. Het externe fixatieplaatje kan bij de verzorging omhoog worden geschoven

  3. Draai (één keer per dag) de PEG helemaal rond in de fistel (sommigen vinden een kwartdraai voldoende). Hiermee wordt voorkomen dat de maagmucosa over de interne fixatie groeit. (Dit mag niet gebeuren bij een PEJ)

  4. Indien nodig, plaats een splitkompres over het fixatieplaatje, tegen de sonde aan. Daarna kunnen beide flappen met een pleister aan elkaar worden vastgeplakt

  5. Gebruik bij het fixeren van het uitwendige deel van de PEG op de buik, de natuurlijke kromming van de sonde. Dit vermijdt het afknikken van de sonde

  6. De patiënt kan ook douchen. Dit heeft de voorkeur boven het nemen van een bad vanwege het gevaar voor infectie. Ook hier moet goed worden gedroogd

  7. Reinig het aanzetstuk van binnen 2x per week met water en een wattenstaafje. Knik hierbij de sonde dubbel om te voorkomen dat er maaginhoud naar buiten loopt

  8. Indien er irritatie optreedt van de huid rondom de stoma, kan de huid worden beschermd door een hydrocolloïdplaat

Doorspoelen

Ook bij de PEG is regelmatig (minimaal 1x/dag) spoelen van de sonde aangewezen om verstopping tegen te gaan. Met een spuit van 60 ml wordt 30 tot 50 ml lauw kraantjeswater ingespoten. Het doorspoelen van de sonde is nodig:

• •  Bij druppelsondevoeding voor en na iedere onderbreking van de voeding en bij iedere fleswisseling. (zeker 3-4x per dag)

  • Bij bolusvoeding voor en na iedere portie

  • Ook voor en na de toediening van medicatie via de sonde

  • Sondes die nog niet of niet meer voor voeding worden gebruikt moeten 1x/dag worden gespoeld

Afsluiting

• • De eerste dag na plaatsing wordt de sonde verbonden met een opvangsysteem (een urinezakje). Daarna kan de sonde als ze niet wordt gebruikt, worden afgesloten

  • Voor mobiele patiënten bestaat een knopsysteem waarbij de stomie-opening tijdelijk kan worden afgesloten zodat de hinder en het esthetisch ongemak tot een minimum beperkt blijven

Nazorg

zorgvrager

• • Geef hem/haar een comfortabele houding

  • Ga na of de zorgvrager nog vragen of noden heeft

kamer

• • Breng het bed weer op de juiste hoogte

  • Plaats het oproepsysteem en het bedieningspaneel van het bed binnen handbereik

  • Open bed- en raamgordijnen

  • Doe het aanwezigheidslichtje uit

materiaal

• • Ruim het gebruikte materiaal op gepaste wijze op.

verpleegkundige

• • Pas handhygiëne toe volgens de richtlijnen

  • Rapporteer schriftelijk in het verpleegdossier en mondeling aan de verantwoordelijke verpleegkundige: de interventie, de toestand van de huid rond de stomie, pijn....

Laatste aanpassing: