Zorg voor een rein uniform en verzorgd voorkomen (aangepast schoeisel, verzorgde haren, kort geknipte nagels, geen kunstnagels, geen nagelak, geen juwelen, geen horloge)
Pas handhygiëne toe volgens de richtlijnen
Verzamel voldoende informatie over de zorg en zorgvrager
Ga na welk materiaal je nodig hebt en verzamel dit:
waskom + bescherming
nierbekken voor de mondverzorging
het nodige linnen, zuivere kledij, afdekdeken
vuilbakje
toiletgerief van de zorgvrager, eventueel deodorant, bodylotion
2 washandjes en 2 handdoeken
zeep of olie
tandenborstel en tandpasta (zv met dementie: kindertandpasta, omdat dit doorgeslikt mag worden)
kam of haarborstel
ev. scheergerief, nagelknipper
specifiek materiaal (zie verpleegdossier) materiaal voor parametercontrole,
incontinentiemateriaal, compressiekousen,….
niet-steriele handschoenen,
handalcohol,
desinfectans voor het werkblad
Klop voor het naar binnen gaan en wacht zo mogelijk op antwoord
Zorg voor voldoende privacy (aanwezigheidslichtje, gordijnen, …)
Zorg voor voldoende licht, ruimte, controleer de kamertemperatuur
Breng het bed op juiste werkhoogte, plaats stoel achter bed
Begroet de zorgvrager met naam, stel jezelf voor
Vraag bezoekers de kamer te verlaten
Informeer de zorgvrager over de zorg die je komt geven
1. Algemene aandachtspunten
Indien je parameters moet nemen, pijnmedicatie moet toedienen of nuchtere medicatie, doe dit voor het bedbad.
Stimuleer de zorgvrager, lok medewerking uit (ADL).
Zorg voor een werkveld : verwijder overtollig gerief van het nachtkastje
Desinfecteer werkblad indien nodig
leg al het materiaal binnen handbereik
Kleuren washandjes: lichte kleuren = bovenlichaam, donkere kleuren = onderlichaam, vraag na of dit de regel is of er andere regels zijn per instelling.
Neem voldoende waswater. Zorg voor een aangepaste temperatuur van het water (bevraag zorgvrager)
Verwijder overtollige kussen, breng het hoofdeinde van het bed in aangepaste positie
Verwijder juwelen en horloge van de zv.
Kleed de patiënt volledig uit, stimuleer medewerking( afhankelijk van de situatie, met uitzondering van incontinentiemateriaal)
Observeer tijdens het hele bedbad de zorgvrager op huidafwijkingen, pijn, kortademigheid, mobiliteitsproblemen....... observeer ook op psychosociale problematiek
2. Bedbad
Was met het washandje van het bovenlichaam de ogen uit, van buiten naar binnen, zonder zeep.
Was vervolgens, al dan niet met zeep, aangezicht, hals, nek en oren.
Spoel af en droog af.
Leg een badlaken of handdoeken op de zorgvrager ter comfort en privacy.
Was de verst verwijderde arm en hand eerst, was dan de andere arm en hand (controleer tussen de vingers en de nagels).
Licht bij vrouwen de borsten met een tip van de handdoek op; controleer de borstplooien op roodheid
Was borst en buik en controleer navel (verzorg deze indien nodig met een oorstokje met amandelolie)
Was de oksels als laatst.
Spoel en droog af.
Bedek de zorgvrager met een handdoek na het wassen.
Spoel en wring het washandje goed uit en leg het samen met de handdoek apart
Gebruik de handdoek en het washandje van het onderlichaam (tip: draai het washandje van onderlichaam binnenste buiten)
Plaats handdoek onder de benen
Was het verstverwijderde been vanaf halverwege het bovenbeen en als laatste de voet, was het andere been
Spoel en droog in dezelfde volgorde
Droog goed tussen de tenen en observeer hielen, nagels en tussen de tenen
Neem proper water
Vraag voor het wassen of de patiënt geen gebruik wil maken van de bedpan
Doe wegwerphandschoenen aan
Vraag aan de zorgvrager de benen lichtjes te spreiden en op te trekken
Vrouw:
Liesplooien van boven naar onder met de zijkanten van het washandje
Draai het washandje om en was de geslachtsorganen
Was de schaamstreek van boven naar onder. Eenrichtingsverkeer !
Was ook tussen de schaamlippen !
Man:
Licht penis en scrotum met de handdoek op terwijl je de liesplooien wast (telkens met één zijde van het washandje, van buikstreek naar beneden)
Draai washandje.
Was penis; schuif hierbij met de handdoek de voorhuid naar achter over de eikel( de eikel zonder zeep, indien erg bevuild washandje uitspoelen) daarna het scrotum.
Spoel de zeepresten weg en droog in dezelfde volgorde af.
Schuif met de handdoek de voorhuid terug.
Neem proper water
Laat de zorgvrager draaien op de zijde die voor hem het meest comfortabel is
Let op dat de zorgvrager niet uit bed kan vallen !
Maak een zuivere onderlaag
Maak de zijkanten van het steeklaken los en vouw het dubbel tegen de zorgvrager aan
Plaats de handdoeken :
Handdoek van het bovenlichaam dwars over de rug,
Handdoek van het onderlichaam dwars over de stuit
Was met het washandje van het bovenlichaam de rug
Spoel af en droog af
Leg handdoek eventueel terug over de rug en leg het washandje opzij
Draai het washandje om en was de anale streek van onder naar boven (éénrichtingsverkeer ! Til de bovenste bil op)
Spoel af en droog af in dezelfde volgorde
Laat de patiënt zo nodig op de andere zijde draaien om ook die zijde goed te wassen
Kleed de zorgvrager aan
Bedopmaak: spoor de zorgvrager altijd aan om uit bed te komen (zie dossier)
De verpleegkundige interventie is pas afgerond wanneer ook een aantal "kleine" verzorgingen zijn uitgevoerd:
haarverzorging
zorgen aan gebit en mond
neusverzorging
oorverzorging
oogverzorging
zorgen aan baard en snor
nagelverzorging
Controleer of de zorgvrager comfortabel geïnstalleerd is en of hij alles in handbereik heeft zoals water om te drinken
Ga na of de zorgvrager nog iets wenst
Ruim het gerief van de zorgvrager netjes op
Reinig en droog werkveld nachtkastje), desinfecteer indien nodig
Breng de kamer volledig in orde
Open de gordijnen
Verwijder het "belet"-signaal
Stop het vuil linnengoed in de waszakken
Ruim het verpleegkundig materiaal op correcte manier op
Ruim het gerief van de zorgvrager netjes op
Reinig of ontsmet bevuild materiaal (waskom, nierbekken)
Handhygiëne: was en/of ontsmet je handen
Rapportage gebeurt zowel mondeling als schriftelijk
Laatste aanpassing:H.S 2025