Bill Gates, voormalig CEO en mede-oprichter van Microsoft, de op een na rijkste en meest vooraanstaande weldoener en visionair ter wereld  heeft 3 obsessies: wereldwijde volksgezondheid en onderwijs in de VS, waar zijn Bill and Melinda Gates-stichting zich op richt, en klimaat.  In zijn laatste boek, dat op 3 maart 2021 vertaald is, "Hoe we een klimaatramp kunnen vermijden", schetst hij een vrij gedetailleerd beeld van de huidige situatie in de wereld en stelt hij oplossingen voor die bedoeld zijn om effectief, realistisch en operationeel te zijn.  Hij benadrukt wat hij beschouwt als de huidige oplossingen en innovaties die nodig zijn om van 51 miljard ton door mensen veroorzaakte CO2-uitstoot per jaar naar nul te gaan in 2050.

Hij stelt dat nul koolstof simpelweg een noodzaak is.  Omdat elk gasmolecuul dat in de atmosfeer vrijkomt, daar heel lang kan blijven.  Bijna een vijfde van de koolstofdioxide die vandaag wordt uitgestoten, zal er over tienduizend jaar nog zijn. Methaan is erger maar breekt af. Aangezien de opbouw van broeikasgassen de oorzaak is van de opwarming van de aarde, zal hoe eerder we stoppen met de uitstoot ervan, hoe beter de mensheid zal worden.

Het belang van het boek van Bill Gates is dat het oplossingen biedt die verder gaan dan moraliserende of simplistische aanbevelingen, vaak twijfelachtige nut.  Met onszelf een zuiver geweten geven door  "het juiste gedrag aan te nemen voor de planeet" en alleen te investeren in hernieuwbare elektriciteitsopwekking en elektrische auto's zullen we het probleem niet oplossen. 

Hoewel windturbines, zonnepanelen en elektrische auto's natuurlijk nuttig zijn, zijn ze slechts een deel van de transitie.

Bill Gates schrapt dus te slappe maatregelen zoals een deel van de groene ideologie.  En ziet dat een “vermindering van groei” nergens toe leidt om de simpele reden dat 95% van de planeet en 95% van de mensen het niet willen en zelfs meer omdat het geen effectieve oplossing is.  Een echte proef voor groeivermindering is gebeurd als gevolg van de Covid-19-pandemie.  Met een miljoen doden en tientallen miljoenen banen verloren, zal de emissiedaling in de orde van grootte van 5% zijn geweest in 2020. Het zal in 2021 zijn gewist en we kunnen de ervaring van verarming van 2020 eenvoudigweg niet gedurende opeenvolgende 15 jaar herhalen.

Voor Bill Gates is het vooral nodig om beter na te denken over de manier waarop we produceren dan op de manier waarop we consumeren.  Dit betreft zowel elektriciteit als voedsel, transport en het verwarmen en koelen van gebouwen, maar ook de productie van cement en staal. 

De auteur wijdt drie hoofdstukken aan een gedetailleerde beschrijving van de technologieën waarover we reeds beschikken en die we dringend verder moeten ontwikkelen (wind, zon, kernenergie,..). Het boek is daarmee een pleidooi voor technische INNOVATIE.  Hij heeft zelf 2 miljard dollar geïnvesteerd in het theoretisch concept van een nieuw type kerncentrale (TerraPower project in samenwerking met de Chinezen. Nu is die samenwerking door Triumph verboden en nu zal de VS 8 miljard investeren voor 2 prototypes van zo’n centrale in de komende 5 tot 7 jaar: het ARDP (=Advanced Reactor Demonstration Program voor een snelle Na-reactor met gesmolten zout stockage ). Omdat we vandaag de dag niet voldoende technieken  hebben die nodig zijn voor de transitie in transport, warmte en industrie.  Deze drie sectoren zijn goed voor meer dan driekwart van de CO2 emissies.

Bill Gates benadrukt de noodzaak om op grote schaal en snel koolstofvrije elektriciteit te produceren, ook met kerncentrales, vooral nieuwe generaties, en kleine reactoren.  Kernenergie is een koolstofarme vorm van energie die milieuactivisten om grotendeels irrationele en puur ideologische redenen verwerpen.  Deze bewegingen zijn in de jaren zeventig ontstaan ​​uit de angst voor kernenergie.  Het boek benadrukt ook de essentiële opslag van koolstofvrije elektriciteit, de transformatie van transportmiddelen, landbouw, veeteelt, cement en staal productie ... Investeringen in onderzoek en ontwikkeling zijn essentieel.  Ze zouden daarom idealiter in de komende 10 jaar moeten vervijfvoudigen.

 Het boek valt ook de zakenwereld en zijn hypocrisie aan. Ze maken  de overgang tot een essentieel onderdeel alleen van hun communicatie.  Bomen planten is niet genoeg!  Het geeft drie assen aan voor de zakenwereld om echt impact te hebben.  

1. Investeer bij voorrang in technologieën die het mogelijk maken de "green premium" of "groene meerkosten" te verlagen. dat wil zeggen het verschil in kosten tussen een technologie met lage emissies en het hoge koolstofequivalent ervan.  Hiervoor zullen bedrijfsleiders moeten overeenkomen om zich te focussen op experimentele technologieën.  

2. En investeerders en aandeelhouders zullen een lagere winst moeten accepteren.  Bedrijven moeten ook inspelen op hun inkoopbeleid door voorrang te geven aan koolstofarme producten.  Op deze manier verminderen ze hun eigen uitstoot en helpen ze de markt voor deze nieuwe oplossingen te ontwikkelen in derde landen. 

3. Ten slotte moeten bedrijven zwaarder investeren in onderzoek en ontwikkeling om koolstofarme technologieën levensvatbaar en efficiënt te maken en om druk uit te oefenen op regeringen om deze te steunen.

Het boek eindigt met een oproep voor een minder ideologisch en minder partijgebonden debat over de kwestie van klimaatverandering.  Het débat moet meer constructief worden, en het allerbelangrijkste: men moet zich opnieuw concentreren op specifieke en concrete projecten en plannen om de nul CO2  te bereiken.

Hoe elektriciteit opwekken: te goedkoop, productie moet verbruik volgen, moet betrouwbaar zijn, kan gebruikt worden om ander industriële processen CO2 vrij te maken. Vraag zal in 2050 verdubbelen of verdrievoudigen niet door de lichte stijging van de wereldbevolking (die terecht ook comfort zal eisen) maar vooral door gebruik in uitstootvrije productie van synthetische groene brandstoffen, elektrische auto’s, cement, staal en veel andere industrie.

1. Waterkracht: plaatsen voor stuwmeren zijn beperkt, plaatsgebonden, productie soms seizoen afhankelijk, neemt natuur in, vergisting bodem produceert methaan (tot 50 á 100 jaar lang), 

2. Fossiele brandstoffen (2/3 wereldwijd) goedkoop, centrales kunnen naast de grote verbruikers gebouwd worden (industrie, steden..), veelal ontginning met subsidies, in de toekomst uitrusten met CO2 opvang? Lange HS lijnen duur en moeilijk vergunbaar.

3. Windenergie (samen met zon 7% wereldwijd): wisselvallig, transport van overproductie. Utillisatie nu 25 % later 40%. Zeewind in opgang in Europa.

4. Zonenergie: wisselvallig en niet ‘s nachts. Rendement nu 25%. Verwacht 33%

5. Batterijen: niet geschikt voor grote vermogenpieken (levensduur) of seizoenstockage (te grote investering ). Vandaar kernenergie onmisbaar voor dagen zonder zon of wind.

6. Kernenergie: duur, afval, veiligheid (menselijke fout mogelijk), Utilisatie 90%. Meest efficiënt in gebruik van cement, staal over productielevensduur.

7. Geothermie: beperkt. 

8. Kernfusie: na 2050? Innovatie nodig voor praktische toepassing

Vrij vertaald en aangepast door jose.decoussemaeker@gmail.com