Het Calmeynbos

"..Het Calmeynbos tussen De Panne en Adinkerke is aldus een boomrijk duinengebied, waarin u een hele tijd doelloos kunt ronddwalen. Dit is dan ook een ideale gelegenheid om een rustgevende en vaak verstilde omgeving op te snuiven. Wij verkenden dit gebied samen met “duingids” José Decoussemaeker uit De Panne.

Aan de oostkant van het Calmeynbos ontmoeten we het Provinciaal Bezoekerscentrum De Duinenpanne, waar we een boeiende en vooral interactieve tentoonstelling over zee, "Sea Change", kunnen verkennen. En na een rustpauze op het terras van de cafetaria vlakbij een waterrijk natuurgebied, beklimmen we de “toren” met het uitzicht op de bossen en duinen van De Panne. Deze plek is dan ook het ideale startpunt voor wandelingen doorheen het Calmeynbos, maar ook de Westhoekduinen, de Oosthoekduinen én de Houtsaegerduinen. En bij al deze natuurgebieden hanteert u bij voorkeur de knooppuntenkaart van het “Wandelnetwerk Westkust”.

Calmeynbos

Ruim een eeuw geleden was het Calmeynbos nog een grotendeels open duinengebied waar zand en wind vrij spel hadden – en er aldus als heer en meester konden optreden. Vanaf het jaar 1903 werd dit gebied echter geleidelijk aan bebost door landbouwingenieur Maurice Calmeyn, die benieuwd was naar de groeimogelijkheden van bomen in kalkrijke duinen – en die daarom als experiment een bos met een oppervlakte van 55 ha liet aanplanten (na Eerste Wereldoorlog nog 48 ha) (zowel loofbomen als naaldbomen). Dit Calmeynbos werd later in 1935 als landschap beschermd. Slechts 2 stukken werden verkaveld: de gemeentelijke begraafplaats en de verkaveling aan de overzijde van de Sint Pieterskerk (de Bosduiflaan en de Fazantenlaan). voordien (tijdens het bosbeheer van Maurice Calmeyn werd ook de site voor de Home Elisabeth geschonken).

Ondanks de intense beplantingsacties uit de eerste helft van de twintigste eeuw, kunnen we op de bodem nog verschillende elementen van het vroegere landschap herkennen. Een deel van dit gebied was een bijna honderd procent natuurlijk duinenlandschap, waarvan we nu nog een intact reliëf – zeg maar de heuvelachtige structuur – kunnen waarnemen. De rest van dit gebied bestond uit duinakkers die door de plaatselijke vissers (en hun vrouwen) aangelegd en bewerkt werden (en waarvan het hobbelige uitzicht vaak afgeplat ofwel genivelleerd werd).

Nu wandelen we hier aldus doorheen een ietwat uit de handen gelopen menselijk experiment. Zo konden de wortels van de meeste bomen door de hoge waterstand in de ondergrond (typisch voor veel duingebieden) niet diep in de zandbodem dringen, waardoor deze bomen niet erg stevig “geworteld” zijn en bij stormwinden vaak omwaaien. Op de wandelpaden worden deze omgevallen bomen zo snel mogelijk verwijderd (meestal door de gemeentediensten  omdat die door hen onderhouden wordt als Toeristische infrastructuur) maar in de rest van dit bos blijven deze houtrijke slachtoffers gewoonlijk liggen. Veel bezoekers vinden dit “vuil” en denken dat dit bos aldus niet onderhouden wordt, maar eigenlijk gaat het om een natuurbeschermingsmaatregel waarbij de boomstammen op een natuurlijke manier kunnen vergaan en in de tussentijd onderdak bieden aan heel wat plaatselijke planten (paddestoelen…) en dieren (insecten, vogels…).

Op een bepaald moment ontmoeten we een betonnen constructie, die niet uit één of andere wereldoorlog dateert, maar die wel een stille getuige is van het feit dat er lang intensief drinkwater uit dit gebied gepompt werd.
Nu is in het bos vooral de natuur aan zet, met op tijd en stond een (meestal beperkte) menselijke ingreep. In dit bos ontdekken we een 25-tal soorten bomen, waarbij de iep (ofwel olm) een belangrijke rol speelt, naast abeel, berk, beuk, els, esdoorn, eik, linde, kastanje en schietwilg. Hier en daar botsen we dan ook op merkwaardige (hoge) bomen. Voor de rest is dit bos vooral rijk aan mossen, korstmossen en zwammen. En tenslotte biedt deze lommerrijke omgeving tevens broedmogelijkheden voor typische bosvogels zoals de wielewaal en verschillende soorten spechten.

Het Calmeynbos wordt van noord naar zuid in twee stukken gesneden door de Kerkstraat, die de verbinding vormt tussen De Panne en Adinkerke. Het westelijke deel is “wilde”,”woeste” en vooral ongerepte natuur, terwijl de oostelijke kant een meer "recreatief karakter" vertoont. Heeft nu het statuut van "speelbos".

Tekst Zeeparel februari 2015

Door Brecht Thiers

De fameuze oude lindeboom (de lievelingsboom van Marjan Janssen)