Chalutier
Schenking "collectie Louis Van den Eynde"

Na de dood van kunstschilder Louis Van den Eynde in 1966, ging deze kustvilla over in handen van zijn enige dochter, Germaine Van Den Eynde. Die overleed in 1991, en op dat ogenblik werd haar echtgenoot Georges Goossens er eigenaar van. Deze laatste waakte over het artistieke nalatenschap van zijn schoonvader tot aan zijn dood. In 1997 schonk Georges Goossens de villa aan onze gemeente. Georges Goossens overleed enkele jaren later.De schenking uit 1997 omvat onder meerde  villa Le Chalutier (zomerverblijf van de kunstenaar) met inboedel (meubilair, schildersatelier met schilderbenodigdheden, sier- en huishoudelijke voorwerpen, biografische referenties), schilderijen van Louis Van den Eynde, schilderijen van andere kunstenaars, tekeningen, etsen, steendrukken e.a. van Louis Van den Eynde, grafiek van andere kunstenaars, beeldhouwwerken van Louis Van den Eynde en andere kunstenaars en een grote verzameling (kunst)boeken.

Iedereen die het atelier binnenkomt is verrast door klare licht zonder dat zonlicht binnenkomt in het atelier. Dit kan ingevolge grote glaspartijen in het centrale zadeldak, waardoor het zenitaal licht kon opgevangen worden.

De woning werd onder impuls van de Voorzitter van de Culturele Raad Yves Vanthuyne beschermd als monument in 2002.
De plannen van de woning zijn ondertekend met ‘architecte Remy-Dumont’. Het gaat hier wellicht om Myriam Dumont die samen met haar man Gustave Remy het werk van Albert en Alexis Dumont heeft verder gezet. Van hun hand zijn ook de ontwerpen van onder andere villa Razely en villa Hurle-Vent in de Witteberglaan en het Hotel des Princes in de Nieuwpoortlaan. Het geheel, en in het bijzonder het interieur van villa Le Chalutier, vormt in ieder geval het resultaat van een nauwe samenwerking tussen architect(en) en kunstenaar.

De kunstcollectie bestaat uit 651 loten. De inventarisatie ervan werd in 2000 voltooid. De volledige inventaris ligt ter inzage bij de dienst Cultuur. De omvang van de schenking maakte dat voor een basisregistratie of ‘minimaal beheerformaat’ werd geopteerd. Dat wil zeggen dat per voorwerp slechts een beperkt aantal gegevens op een steekkaart werd ingevuld. Elke steekkaart bevat volgende gegevens: gemeente De Panne, nieuw en oud inventarisnummer, voorwerp, verwerving, auteur, titel, signatuur, datum, materiaal, afmetingen met en zonder lijst, toestand, andere opschriften, schatting en foto. Aangezien de schilderijen de meeste plaats innemen, werden zij het eerst geïnventariseerd. Na registratie blijven de voorwerpen die door houtworm zijn aangetast voorlopig in de villa, de andere werden ingepakt en naar een container van de firma Sofanie op het Veurnse industrieterrein gebracht. Deze oplossing kan echter maar tijdelijk zijn (infra). Het object, de verpakking en de foto bezitten een uniform label met daarop volgende gegevens: gemeente De Panne, nieuw inventarisnummer, auteur, titel, materiaal en afmetingen zonder lijst.

⇒ Villa Le Chalutier

In overleg met het gemeentebestuur startte de destijdse afdeling Monumenten en Landschappen van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap in 2001 de procedure op om de villa met inboedel als monument te beschermen. Op 16 september 2002 werd villa Le Chalutier met inboedel en tuin door de toenmalige minister van Cultuur Paul Van Grembergen definitief als monument beschermd, omwille van zijn artistieke, (architectuur)historische, socio-culturele en wetenschappelijke waarde.“Deze woning maakt deel uit van de als stadsgezicht beschermde Dumontwijk en vertegenwoordigt in De Panne de kenmerkende regionale baksteenarchitectuur met invloeden uit de cottagestijl. Le Chalutier is wat betreft inplanting, tuinopvatting, exterieur en interieur een belangrijke exponent van deze landelijke woonvorm die aan de Dumontwijk zijn pittoreske status verleent.”

Op 13 december 2004 besliste het schepencollege om Philippe Delacauw aan te stellen als ontwerper voor de renovatie- en bestemmingswerken aan de villa, gezien hij recent in de Dumontwijk opgetreden is als architect bij een aantal geslaagde renovatiewerken aan gebouwen en dat hij derhalve vertrouwd is met de stedenbouwkundige voorschriften die gelden in de Dumontwijk.

Voor 2005 werd een bedrag van 75.000 EUR ingeschreven in de gemeentelijke begroting voor onderhouds- en restauratiewerken.

Op 10 januari 2006 greep in villa Le Chalutier een evaluatievergadering plaats in aanwezigheid van Dominique Vieren en Catheline Metdepenninghen (Monumenten en Landschappen), schepen van Toerisme Marc Decoussemaeker, architect Philippe Delacauw, ingenieur Wim Morel, cultuurbeleidscoördinator Geert Vanthuyne en cultureel medewerker Karine Veranneman. Dit werkbezoek leverde volgende conclusies op:

1. Centrale verwarming

Om het huis Le Chalutier te behoeden voor verder verval, zal eerst en vooral werk moeten gemaakt worden van de verwarming. De kachels en de schouw moeten nagezien worden zodat er in het huis een stabiele temperatuur van 15°C kan zijn. Na controle door de Technische Dienst (tijdens de vergadering) blijkt dat slechts één van de kachels nog werkt en goedgekeurd is. De andere kachels zijn van een recent type en zullen waarschijnlijk niet behouden blijven. Ze zullen zo snel mogelijk vervangen worden door nieuwe betrouwbare toestellen. Later zal uitgezien worden naar modellen die in het gerestaureerde huis (en de daarbij horende tijdsgeest) kunnen passen en die het meest geschikt zijn voor de schilderijen die er zullen tentoongesteld worden (stabiele temperatuur - relatieve vochtigheid).

2. Bestemming Le Chalutier

Vooraleer de vergadering aan te vatten dient er eerst duidelijkheid te komen over de bestemming van het huis. Het is de bedoeling om Le Chalutier in te richten als vertrekpunt voor de erfgoedwandelingen. Mogelijk zal er een ruimte voorzien worden waar aandacht besteed wordt aan de geschiedenis van De Panne en/of de Dumontwijk (bijvoorbeeld via het afspelen van een video). Of misschien kan er een kleine expositieruimte gecreëerd worden. Het is geenszins de bedoeling dat het huis permanent toegankelijk zal zijn.

3. Exterieur

Het voorstel van Philippe Delacauw om met het exterieur te beginnen wordt positief onthaald. Hij stelt voor om de gevel te reinigen (eventueel te zandstralen) en te hervoegen. De dames van M & L vinden dit niet noodzakelijk. Volgens hen volstaat een manuele (handmatige) opfrisbeurt met water, daar waar het nodig is. De voegen die kapot zijn, moeten wel hersteld worden. Te samen met het voegwerk van de gevel kan het voegwerk van de tuinpaden en muurtjes aangepakt worden.

Het zinkwerk dient wel vernieuwd te worden (daarbij mag de authenticiteit niet uit het oog verloren worden).

Wat het dak betreft, het volstaat de pannen af te nemen, een (nieuw) onderdak te plaatsen en de opgefriste pannen er opnieuw op te leggen. Er zal enkel moeten op toegezien worden dat er geen vochtigheid kan binnendringen.

Ook de koepel in glas kan samen met het exterieur aangepakt worden. Het is niet nodig alles te vernieuwen. Enkel de kapotte stukken dienen vervangen te worden (in gelijkaardig materiaal). 

Het houtwerk dient zowel binnen (in eerste instantie) als buiten hersteld en opnieuw geschilderd te worden. Ook luiken en scharnieren moeten in hun oorspronkelijke staat hersteld worden (ontroesten, schilderen in oorspronkelijke kleuren). De heer Robert Demuysere kan een hulp zijn voor wat betreft de originele kleuren van houtwerk binnen en buiten. Nog andere werken buiten: de hoofdkabel van de elektriciteit dient ondergronds naar binnen gebracht te worden. De naam "Le Chalutier" kan op de huidige locatie behouden worden of verplaatst worden (daarvoor dienen oude foto's en postkaarten gecheckt te worden).

4. Interieur

Philippe Delacauw stelt voor om een tweede verantwoordelijke aan te trekken voor het interieur. Hij heeft voor het interieur immers noch de nodige knowhow noch voldoende tijd. Ook kan voor het interieur geen beroep worden gedaan op het technisch gemeentepersoneel. De interieurwerken zouden moeten uitgevoerd worden door een D24-aannemer. Op die manier kan het gemeentebestuur tot 80% gesubsidieerd worden.

Kamer per kamer

Het interieur dient zo veel mogelijk in zijn oorspronkelijke staat bewaard of hersteld te worden. Er mag niet aan de authenticiteit geraakt worden. Wel mogen er op het vlak van elektriciteit, sanitair en centrale verwarming moderne voorzieningen aangelegd worden, maar ze moeten onzichtbaar blijven. Een voorbeeld: moderne - functionerende - schakelaars in kasten of achter panelen, authentieke - niet functionerende - schakelaars zichtbaar (bijvoorbeeld ronde doorzichtige plaatjes met draaiknoppen, deze zijn ook nu nog in de handel verkrijgbaar). Een ander voorbeeld, oude lampen, waarvan de bedrading niet meer veilig is, kunnen door nieuwe in dezelfde authentieke stijl vervangen worden. In de keuken kunnen moderne kasten en toestellen gecamoufleerd worden achter authentieke kasten.

In het jaar 1997 (voor de bescherming) werd één kamer (met inboedel), die door een zwam aangetast was, volledig vernietigd. Alhoewel deze kamer identiek was aan de andere slaapkamer opteert M&L er toch voor om ook deze kamer in zijn oorspronkelijke staat te herstellen (volgens de opmetingen en foto's van voor de afbraak). Het gebruik van één kamer voor de heer en één kamer voor de vrouw des huizes behoort immers tot het verhaal. Het toilet zou blijven bestaan op de huidige locatie. Er kan geopteerd worden voor een authentiek oud toilet of voor een nieuw toilet in een oude stijl - of namaakantiek.

Er zal nog moeten beslist worden of de eerste verdieping zal opengesteld worden voor het publiek. Misschien kan één kamer dienen als opslagruimte en kan een andere kamer (met gebruiksvoorwerpen) beperkt opengesteld worden (via een koord of doorkijkglas zichtbaar, maar niet rechtstreeks toegankelijk).

5. Houtworm

De trap, de dakconstructie, veel meubelen en schilderijen zijn aangetast door houtworm. Ook de schilderijencollectie die gestockeerd is in containers is aangetast. Er zullen hier dringend maatregelen moeten voor genomen worden. Vroeger werden vaak hele huizen ingepakt en met gas behandeld. We betwijfelen of dit nu nog mogelijk is. Misschien kan er nu voor een tweeledige behandeling geopteerd worden:

1) Het huis (volledig of per compartiment): er kan bij diverse firma's geïnformeerd worden wat de mogelijkheden zijn. Zij kunnen eventueel de locatie bezoeken en een voorstel doen.

2) De schilderijencollectie: misschien kan hiervoor een restaurateur van schilderijen aangesproken worden. Er zal trouwens ook moeten bekeken worden waar de schilderijen en de inboedel (of een gedeelte ervan) na restauratie zullen bewaard/gestockeerd worden (mogelijke oplossingen: nieuw lokaal De Korre, depot Adinkerke??).

6. Te volgen procedures

Voor het bekomen van de verschillende premies dienen de procedures van M&L gevolgd te worden. Restauratiepremie

De gemeente dient de correcte stappen te ondernemen om voor een restauratiepremie van M&L in aanmerking te komen. Er is een strikte procedure. Als die niet gevolgd wordt, kan er geen sprake zijn van een restauratiedossier. 

Onderhoudspremie

Op 18 mei 2009 werd ingenieur-architect Dries Vanhove als ontwerper aangesteld voor de interieurrestauratie van de atelierwoning. Zijn belangrijkste taak was de opmaak van het restauratiedossier voor het interieur en de kunstcollectie.

De voorziene bestemming (op dit moment) was een polyvalente culturele ontmoetingsplaats (een beetje zoals de Keunekapel in St-Idesbald). Een plaats waar kleinere tentoonstellingen kunnen worden georganiseerd, waar aperitiefconcerten of poëzievoordrachten kunnen worden gehouden, maar ook een trefpunt in het kader van de erfgoedwandelingen.   (momenteel Dumontwandeling en Architectuurwandeling)

De huiskunstenaar Louis Van den Eynde, is niet alleen kunstschilder, maar ook tekenaar, etser, ontwerper van affiches. Hij heeft ook het Pier Kloeffe beeldje gemaakt. Dit beeldje is slechts een 30 tal centimeter groot. Hiervan werden 5 exemplaren vervaardigd werden. Eéntje intact bij Germain Dezeure de vroegere schepen van Cultuur en ook goede vriend van de heer Goossens. Een tweede beschadigd beeldje is in bezit van de gemeente (hoofdje geplakt) en de 3 anderen zijn vermist. Het is ook schepen Germain die dat beeldje heeft laten uitvergroten en het opgesteld heeft op ons strand.

Het is aan te raden voor de meest dringende zaken (de behandeling van de houtworm) de restauratiepremie niet af te wachten, maar een aanvraag in te dienen om een onderhoudspremie (€30.000 per premie/jaarlijks opnieuw aanvraagbaar) te bekomen bij M&L.

Noodherstelling dak:

Ingevolge het verduisteren van het "glazen dak" voor de Dumontfeesten 2007 zijn er enkele ruiten gebroken en door het glazen plafond in het schildersatelier gevallen. Vandaar de vernieuwing van het dak (zonder subsidies) onder leiding van architect Philippe Delacauw. De werken door de firma Delcroix uit Komen zijn gestart op maandag 14 januari 2008. Eerder zou reeds een tweede houtwormvergassing toegepast (resultaat?)