Fābula 34 – Phaedra & Ariadne

Phaedra

Adapted from Ovid’s Ars Amatoria, Book 1
Pasiphaë and the infant Minotaur

Crētam taurō vecta, Eurōpa Iōvī trēs fīliōs peperit, Mīnōa, Rhadamanthum, Sarpedōnem.

post recessum Iōvis, quī puellam sub spiciē taurī abdūxerat, rēx Crētēnsis, Asterius nōmine, eam in mātrimōnium dūxit. cum Asterius herēde orbus mortuus esset, regnō Mīnōs, ut maximus nātū, successit, et in mātrimōnium Pāsiphaēn dūxit, fīliam Sōlis ac sorōrem Circēs Aëtaeque.

ut omnibus mōnstrāret sē prō certō fīlium Iōvis esse, Mīnōs in litore stetit, omnī rē ad sacrificium parātā, victimā exceptā, et ōrāvit ut taurus ā marī mitterētur, quem Neptunō sollemniter vōvit sē extemplō immolātūrum esse. vōtō dictō, ē fluctū ēmersit — mīrābile vīsū — taurus candidus, statūrā ingentī, cornibus aureīs praeditus, cūius in fronte macula nigra tamquam astum infīxa est. quem mīrāns, Mīnōs, plūs cupidus quam callidus, iussit hunc ad armenta sua agī, alterum aequē idōneum ad sacrificium redigī, putāns deum hunc dolum nihilī factūrum esse.

Neptunus autem, ut contumēliam sibi ulciscerētur, effēcit ut Mīnōis uxor Pāsiphaē taurum illum immāniter ardēret. ea per vallēs Idae umbrōsās nemorōsae gloriam armentī sequēbatur, amōre infēlīcī īncēnsa.

(certē haec fābula lātē nōta est, nec negāre potest Crēta, fāmā centum urbium clāra, quamvīs ipsa mendāx sit.)

Pāsiphaē autem errābat gaudēns paelex taurō fiērī, rīvālēsque iuvencās invida oderat, quae illum tergō sustinēre volēbant. ipsa fertur taurō frondēs novās grāminaque tenerrima manū subsecuisse inadsuētā. ea igitur comes armentōrum vagābātur, nec cūra marītī eam morābātur.

cūr tibi, Pāsiphaē, vestēs pretiōsās induis? ille tuus adulter dīvītiās ignōrat! quid tibi est cum speculō, cum armenta montāna petās? quam ob rem totiēns cōmās tuās inepta compōnis? atquī speculō tuō crēde, quod negat tē esse iuvencam. ō, quam cuperēs cornua nāta fuisse in fronte tuā! sī tē Mīnōs dēlectat, nōlī adulterum persequī! sī autem virum tuum māvīs fallere, saltem cum virō falle!

thalamō relictō, rēgīna per nemora saltūsque fertur, tamquam Baccha concita ab Aōniō deō.

āh, quotiēns vaccam vultū malevolentissimō spectāvit dīxitque: “cūr ista dominum meum dēlectat? aspice ut illa ante ipsum in herbīs tenerīs exultet! nec dubitō quīn stulta putet sē decēre!”

sīc dīxit, tum rīvālem suam aut iussit ex armentō dūcī ut agrōs sub iugō arāret, aut ante ārās cadere coēgit, et exta paelicis eius manibus laetīs tenuit. quotiēns nūmina plācāvit, rīvālibus mactātīs! quotiēns exta eārum tenēns clāmāvit, “agite! nunc placēte dominō meō!”

modo postulat ut Eurōpa fieret, modo Iō, quod altera bōs erat, altera bōvem ferēbat.

hanc tamen dūx gregis tandem gravidam fēcit, dēceptus vaccā acernā, quam Daedalus confēcerat, rēgīnā iubente.

sed auctor facinoris partū prōditus est, quī dīmidius taurī, dīmidius hominis erat; quod dēdecus Mīnōs in labyrinthō daedalō condidit.

Giulio Romano, Pasiphaë and Daedalus