5L 2.1 Informed Consent
L 2.1: Informed Consent
Definition
การให้ข้อมูลด้านสุขภาพแก่ผู้รับบริการ (Informed consent) หมายถึง การที่ผู้ให้บริการ
แจ้งข้อมูลการให้บริการรักษาพยาบาลและด้านสาธารณสุขรวมทั้งค่าใช่จ่ายในการที่
จะต้องด าเนินการให้แก่ผู้รับบริการได้รับทราบก่อนการด าเนินการให้บริการ
Goal
ผู้ให้บริการให้ข้อมูลการบริการรักษาพยาบาลอย่างถูกต้องและเพียงพอส าหรับการ
ตัดสินใจของผู้รับบริการในการตัดสินใจรับหรือไม่รับบริการ เพื่อความเข้าใจที่ถูกต้อง ท า
ให้เกิดความไว้วางใจระหว่างกันและกัน รวมทั้งลดความเสี่ยงของการถูกฟ้องร้อง
Why
การให้ข้อมูลด้านสุขภาพแก่ผ้ร ู บ ั บริการถือเป็นหน้าที่ของผู้ให้บริการที่ต้องแจ้งผู้ป่วย
ทราบถึงพยาธิสภาพของร่างกาย จิตใจ โรคภัยที่ประสบอยู่และแนวทางการรักษาที่
ถูกต้องเพื่อความปลอดภัยของผู้ป่วย ซึ่งเป็ นหน้าที่ทางทง ั้ ในทางจริยธรรมและตาม
กฎหมาย มาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550 ซึ่งก าหนดให้ผู้
ให้บริการต้องให้ข้อมูลการให้บริการแก่ผู้รับบริการอย่างเพียงพอ เพื่อประกอบการ
ตัดสินใจรับหรือไม่รับบริการหากผู้รับบริการปฏิเสธจะให้บริการนั้นไม่ได้ ดังนั้นการให้
ข้อมูลการรักษาพยาบาลหรือการบริการด้านการสาธารณสุขอื่น จึงต้องเป็นการให้
ข้อมล ู ที่ชด ั เจน ถก ู ต้อง ครบถ้วน ที่จะทา ให้ผร ู้ บ ั บริการมีความเข้าใจ และสามารถ
ตัดสิ นใจได้ โดยก่อนการให้ข้อมูลจะต้องมีการตรวจวินิจฉัยอย่างรอบคอบแล้ว เมื่อ
ผู้รับบริการได้รับข้อมูลการรักษาพยาบาล ความเสี่ยง ผลข้างเคียง หรือภาวะแทรกซ้อนที่
อาจเกิดขึ้น ก็จะตัดสินใจรับหรือไม่รับบริการ การตัดสินใจดังกล่าวเป็นการยอมรับ
ข้อเท็จจริงในการรักษาและความยินยอมของผู้รับบริการจะคุ้มครองผู้ให้บริการที่ได้
ประกอบวิชาชีพอย่างมีมาตรฐานให้ไม่ต้องรับผิดทางกฎหมาย การให้ข้อมูลเป็ น
ค้ม ุ ครองและรก ั ษาสิ ทธิ ของผป ู้ ่ วย ท าให้ความสัมพันธ์ที่ดีของทั้งสองฝ่ายจะยังคงอยู่
ความเสี่ยงที่จะถูกฟ้องร้องก็จะลดลง
Process
ในการให้ข้อมล ู ด้านบริการสาธารณสข ุ ของผ้ใ ู ห้บริการ มีองค์ประกอบที่ส าคัญ คือ
1. ข้อมูลที่จะต้องให้แก่ผู้รับบริการ ประกอบด้วย
- การตรวจวินิจฉัย โรค อาการ และผลที่ตามมา
- แนวทางการรักษาโรค
- ความเสี่ยงทางการรักษา
- ทางเลือกของการรักษา ข้อดี ข้อเสีย
- ความเสี่ยงของทางเลือก
2. ผู้ให้ข้อมูล
3. แนวทางการให้ข้อมูล
- การสื่อสาร
- รูปแบบการให้ข้อมูล
- ขั้นตอน วิธีการให้ข้อมูล
4. ผู้รับข้อมูล คือ ผู้ป่วยหรือญาติผู้มีอ านาจกระท าการแทน
5. การประเมินค่าใช่จ่ายของการรักษาพยาบาล
6. ความยินยอม หรือข้อตกลงในการรับหรือไม่รับบริการ
แนวทางปฏิ บต ั ิ (กระบวนการดา เนิ นงาน)
1. มีกระบวนการตรวจวินิจฉัยโรคที่ถูกต้อง เหมาะสม โดยเจ้าหน้าที่ต้องมีขั้นตอนการ
ตรวจวินิจฉัยที่ถูกต้อง วางแนวทางการรักษา และก าหนดข้อมูลที่จะต้องให้แก่
ผู้รับบริการ
2. ก าหนดตัวผู้ที่จะต้องให้ข้อมูล ซึ่งจะต้องเป็นผู้มีความรู้ในเรื่องที่จะให้ข้อมูลอย่างดี
เพราะอาจต้องอธิบาย และเป็นผู้ที่มีความสามารถทักษะในการสื่อสาร
3. ก าหนดแบบฟอร์มการให้ข้อมูล หรือ การจดบันทึกการให้ข้อมูล และกรณีเข้า
ข้อยกเว้นไม่ต้องให้ข้อมูลตามกฎหมายเพื่อเป็นหลักฐานอ้างอิง
4. ก าหนดตัวผู้รับบริการ หรือผู้ที่จะต้องรับข้อมูลให้ถูกต้องตามกฎหมาย และมีความ
เหมาะสม
5. เมื่อได้ให้ข้อมูลการบริการอย่างเพียงพอแล้ว ต้องมีบันทึกการรับทราบข้อมูลและ
การตัดสินใจของผู้รับบริการว่าจะรับบริการนั้นหรือไม่ มีการบันทึกความยินยอมรับ
หรือปฏิเสธการรับบริการ
Training
1. ควรมีการอบรมทักษะ การให้ความรู้เกี่ยวกับข้อมูลที่จะให้ในแต่ละสาขาการบริการ
และเทคนิคการสื่อสารแก่เจ้าหน้าที่ผู้ท าหน้าที่ให้ข้อมูล
2. ควรให้เจ้าหน้าที่หรืออสม. ท าการสื่อสารเผยแพร่ความรู้ในเรื่องการให้ข้อมูลและการ
ให้ความยินยอมแก่ผู้รับบริการหรือประชาชนทั่วไปให้มีความเข้าใจหลักการและสิทธิ
ของผู้ป่วยด้านนี้
Monitoring
1. ก าหนดตัวชี้วัดของการให้ข้อมูลและความยินยอมของสถานพยาบาลทุกแห่ง
2. ประเมินความพึงพอใจของผู้รับบริการ ซึ่งผลจากการประเมินการปฏิบัติหน้าที่ของ
เจ้าหน้าที่ และความพึงพอใจของผู้รับบริการจะแสดงถึงความสัมพันธ์ ที่มีต่อกัน และ
ลดการฟ้องร้อง
Pitfall
1. การตรวจวินิจฉัยผิดพลาด ส่งผลให้การให้ข้อมูลผิดพลาด
2. เหตุไม่คาดหมายที่เกิดขึ้น นอกเหนือจากที่ให้ข้อมูลไว้
3. การสื่อสารผิดพลาด
มาตรฐาน HA
การปฎิบัติตามแนวทางข้างต้น คือการปฏิบัติตามมาตรฐาน โรงพยาบาลและบริการ
สุขภาพ ฉบับที่ 4 ตอนที่ III หมวดที่ I การเข้าถึงและการเข้ารับบริการ (Access & Entry)
(6) และ (7)