1S 1.2: Surgical Site Infection (SSI) Prevention
Definition
คือการติดเชื้อที่เกิดหลังการผ่าตัด โดยแบ่งชนิดของการติดเชื้อเป็น
(1) Superficial incisional ในกรณีที่ติดเชื้อของผิวหนังและเนื้อเยื่อใต้ผิวหนังของแผลผ่าตัด
ภายใน 30 วันหลังผ่าตัด
(2) Deep incisionsl การติดเชื้อชั้นที่ลึกลงมาถึงพังพืด (Fascia) กล้ามเนื้อ (Muscle) ภายใน
30 หรือ 90 วันตามชนิดการผ่าตัด และ
(3) Organ/Space การติดเชื้อในอวัยวะหรือช่องต่างๆของร่างกายบริเวณเปิดแผลผ่าตัดหรือได้
มีการ manipulated ระหว่างผ่าตัด ภายใน 30 หรือ 90 วันตามชนิดการผ่าตัด และวินิจฉัยตาม
เกณฑ์ (Criteria)อ้างอิงจาก ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (Center for Disease Control and
Prevention; CDC)
Goal
ป้องกันและลดอัตราการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัด
Why
การติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัดเป็นการติดเชื้อในโรงพยาบาลที่ส าคัญ ก่อให้เกิดผลกระทบ
รุนแรงต่อผู้ป่วย ท าให้ผู้ป่วยต้องอยู่โรงพยาบาลนาน เสียค่าใช้จ่ายในการรักษาเพิ่มขึ้น หากการ
ติดเชื้อเกิดจากเชื้อดื้อยาหรือเชื้อที่มีความรุนแรง อาจส่งผลให้ผู้ป่วยต้องสูญเสียอวัยวะ เกิด
ความพิการอย่างถาวร จนถึงขั้นเสียชีวิตได้
Process
กิจกรรมที่โรงพยาบาลควรด าเนินการเพื่อป้องกันการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัด
ประกอบด้วย
การก าหนดนโยบายในการป้องกันและการลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัด
การจัดท าแนวปฏิบัติในการป้องกันการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัดตามหลักฐานเชิงประจักษ์
และเผยแพร่ให้บุคลากรที่เกี่ยวข้องใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติงาน
การพัฒนาระบบเฝ้าระวังการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัดทั้งขณะผู้ป่วยอยู่โรงพยาบาลและการ
เฝ้าระวังหลังจ าหน่ายให้มีประสิทธิภาพ เฝ้าระวังการเกิดการติดเชื้อที่ผิวหนังและเนื้อเยื่อชั้น
ตื้นหลังผ่าตัดที่ไม่ได้ใส่อวัยวะเทียมเป็นเวลา 30 วัน การติดเชื้อลึกถึงชั้นเนื้อเยือพังผืดหรือ
กล้ามเนื้อ จะติดตาม 30 หรือ 90 วัน แล้วแต่ชนิดของการผ่าตัด (อ้างอิง CDC) ในกรณีที่ใส อวัยวะเทียมติดตามนาน 90 วัน และรายงานข้อมูลอุบัติการณ์การติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัด
แก่ผู้ที่เกี่ยวข้อง
การก าหนดแนวทางการให้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัดตามหลักฐาน
เชิงประจักษ์
การก าหนดแนวปฏิบัติในการท าให้เครื่องมือผ่าตัดปราศจากเชื้อ ประเมินประสิทธิภาพ
กระบวนการท าให้ปราศจากเชื้อ
การก าหนดแนวปฏิบัติการท าความสะอาดและการท าลายเชื้อในสิ่งแวดล้อม รวมทั้งประเมิน
ระบบการไหลเวียนอากาศในห้องผ่าตัด
การประเมินการปฏิบัติของบุคลากรตามแนวปฏิบัติตามหลักฐานเชิงประจักษ์ และให้ข้อมูล
เกี่ยวกับผลการปฏิบัติแก่บุคลากรที่เกี่ยวข้อง
การประเมินประสิทธิภาพการด าเนินงานป้องกันการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัดโดยใช้ข้อมูลจาก
การเฝ้าระวังการติดเชื้อตามปัญหาหรือความเสี่ยงของการติดเชื้อของโรงพยาบาล
การให้ความรู้แก่บุคลากรเกี่ยวกับการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัดและความส าคัญในการป้องกัน
การติดเชื้อ ตั้งแต่แรกรับเข้าปฏิบัติงานและฟื้นฟูความรู้ทุกปี
การให้ความรู้ผู้ป่วยที่จะได้รับการผ่าตัดและญาติเกี่ยวกับการป้องกันการติดเชื้อที่ต าแหน่ง
ผ่าตัดตามความจ าเป็น
Training
ให้ความรู้แก่บุคลากรที่เกี่ยวข้องเกี่ยวกับการป้องกันการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัด
ครอบคลุมตลอดกระบวนการของการผ่าตัด
Monitoring
การปฏิบัติตามแนวปฏิบัติตามหลักฐานเชิงประจักษ์ในการป้องกันการติดเชื้อที่ต าแหน่ง
ผ่าตัดของบุคลากรตลอดกระบวนการของการผ่าตัด
อุบัติการณ์การติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัด
Pitfall
โรงพยาบาลยังไม่มีแนวปฏิบัติในการป้องกันการติดเชื้อที่ต าแหน่งผ่าตัดตามหลักฐานเชิง
ประจักษ์
เครื่องมือผ่าตัดมีไม่เพียงพอ ท าให้ต้องเร่งรีบในการท าให้เครื่องมือผ่าตัดปราศจากเชื้อ
หรือไม่ท าตามมาตรฐาน
ห้องผ่าตัดไม่ได้มาตรฐาน ไม่เป็น Positive pressure มีความชื้น มีเชื้อรา ไม่มีการประเมิน
ระบบการถ่ายเทอากาศ (Air change per hour) โดยผู้เชี่ยวชาญ พบสัตว์พาหะน าโรคและ
แมลงในห้องผ่าตัด สถานที่เก็บเครื่องมือปราศจากเชื้อไม่เหมาะสม
มาตรฐาน HA
การปฎิบัติตามแนวทางข้างต้น คือการปฏิบัติตามมาตรฐาน โรงพยาบาลและบริการ
สุขภาพ ฉบับที่ 4 ตอนที่ II หมวดที่ 4 หัวข้อ 4.1 ระบบการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อ
(IC.1) ก. ระบบการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อ (4) องค์กรก าหนดนโยบายและเกณฑ์
ปฏิบัติในการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อเป็นลายลักษณ์อักษรครอบคลุม, ตอนที่ III หมวด
ที่ 4 หัวข้อที่ 4.3 การดูแลเฉพาะ (PCD.3) ข. การผ่าตัด (3) และ (5)