De méthode traditionnelle (zoals de methode nu genoemd wordt) en het verschil met méthode champenoise wordt verduidelijkt op de Wikipedia-pagina.
Naast de ontdekker of de uitvinder van de "méthode traditionnelle", zoals de methode nu genoemd wordt hebben we hier ook aandacht voor de uitvinder van de brut of rosé champagne of extra-brut, de uitvinder van de capsule en van andere technieken, zoals het etiket, de pupitre en dégorgement à la glace.
Test je kennis, dus alvorens verder te lezen: Enig idee wie dat waren?
Er bestaat nog altijd onenigheid over wie nu echt de methode om champagne te maken heeft ontdekt? Is het Dom Pérignon of toch de Engelsen? De méthode traditionnelle (zoals de methode nu genoemd wordt) en het verschil met méthode champenoise wordt verduidelijkt op de Wikipedia-pagina.
Wikipedia schrijft: "In 1662 bracht de Engelsman Christoph Merret verslag uit aan de Royal Society over het verkrijgen van mousserende wijn door toevoeging van suiker aan stille wijn waardoor er een tweede gisting optreedt. De Franse monnik Dom Pérignon begon pas in 1668 met het op fles trekken van wijn in de abdij van Hautvillers. Dit is dus zes jaar later. Men heeft moeten wachten tot er voldoende stevige wijnflessen konden worden gemaakt om te weerstaan aan de druk binnen de fles tijdens de tweede gisting. Opmerkelijk is ook dat deze fles ontstaan is in Engeland."
In het boekje Champagne de Luxe - De traditie, schrijft Hans Offringa, in het hoofdstuk over "het ontstaan van de champagne": Dat champagne een Franse uitvinding is, wordt ook wel eens tegengesproken, met name door -hoe kan het ook anders- de Engelsen. Sir George Etherege schreef namelijk al in 1676 over sprankelende wijn in het tijdschrift The man of the Mode:
"... Tho the mall and the Park where we love till 'til dark, Then Sparkling Champaign puts an end on their reign, It quickly recovers poor languishing lovers ...".
In het oud-Engels betekent Champaign 'vlak, open landschap'. Het woord stamt van het Latijns campania, dat zou kunnen verwijzen naar de glooiende velden waar in Midden-Italië druiven werden verbouwd.
Dat nu juist de Engelsen als eerste mousserende wijn op de markt brachten, had niet zozeer te maken met het verbouwen van druiven, maar met het verzoek van een Engelse Admiraal, Sir Robert Mansell."
Recensies.info schrijft echter het volgende over bovenstaande boekjes:
Flaptekst: Twee boeken én twee Franse champagneglazen in een stijlvolle luxe box. Het eerste boek, De traditie, behandelt de geschiedenis en het proces van champagne maken. In het tweede boek, getiteld De smaak, wordt aandacht besteed aan het proeven van champagnes en het proeven van de streek. Bovendien bevat het een aantal recepten met champagne, van de Belgische chef-kok Stef Roesbeke van restaurant De Cluysenaer.
Recensie: Je wilt als uitgever twee champagneglazen verkopen in een box met twee kleine boekjes over champagne, die werden samengesteld door een whisky-auteur. Die kocht (of kreeg van de uitgever) enkele lijvige boekwerken over champagne en hij haalde daar wat tekst uit. Wat krijg je dan? Zeer incomplete informatie over champagne. Koop dan liever meteen een goed champagneboek zonder glazen.
Echter in de bibliographie over Veuve Clicquot (The Widow Clicquot: The Story of a Champagne Empire and the Woman Who Ruled It door Tilar J. Mazzeo) wordt dit ook aangehaald. Zie dit extract verkregen via Google Books.
Het huis Moët & Chandon en anderen herkennen zeker de rol van Dom Perignon en doen dit door speciale capsules of een gerelateerde cuvée aan hem te wijden.
Tot slot. Het driemaandelijkse tijdschrift van de Hobbyclub Machelen schrijft in het nummer van maart 2019: "De discussie is ten einde: het zijn de Engelsen en niet de Fransen die champagne ontdekt hebben. Dat heeft het hoofd Pierre-Emmanuel Taittinger van het Franse champagnemerk Taittinger verteld aan Le Figaro. “Maar het was wel per vergissing.” (...) Volgens de Fransman ging het zo: benedictijnse monniken brachten rode en witte wijn vanuit de Franse Champagnestreek naar Engeland. “Maar de Engelsen lieten die goedkope wijn staan op de dokken in Londen”, zegt Taittinger. “Daardoor koelde die af, waardoor de wijnen een tweede fermentatie ondergingen.” Die tweede fermentatie in de fles geeft champagne zijn kenmerkende bubbels. “Zoals alle geniale vergissingen heeft het geleid tot een grote uitvinding. De Engelsen hebben het dus eigenlijk ontdekt."
Gall & Gall schrijft: "Tijdens haar reizen naar Engeland merkte Madame Pommery op dat de smaak van de Engelse elite veranderde en de voorkeur meer richting lichtere en minder zoete wijnen uitging. Dit gewaagde verzoek van Madame Pommery, ten tijde van een zoet-georiënteerde champagnemarkt, werd beantwoord in 1874 door Victor Lambert. Lambert was de opvolger van Olivier Damas, de keldermeester van Pommery. Hij was degene die de eerste “brut” creëerde in de geschiedenis van de champagne: de Pommery Nature 1874. “Damas, wat wij nodig hebben is een wijn die zo droog mogelijk is, maar niet te hard... hij moet zacht zijn, zijdeachtig en subtiel, anders dan de rest...”
In gelijkaaridge bewoording: "Wijnmaker, Victor Lambert, creëerde de eerste vintage brut in de geschiedenis van de Champagne, de Pommery Nature 1874. Hij bedacht een wijn die "droog, maar niet broos is, maar ... zacht, fluweelachtig en vol van smaak". type wijn kan vandaag worden gevonden "met finesse en vriendelijke lichtheid" in de Brut Royal en de Cuvée Louise. Het is altijd anders en altijd uniek na langzame rijping in het donker van de krijtkelders." (Bron)
De smaak wordt beschreven als volgt: "De Cuvée Louise 2002 heeft een uitzonderlijk zacht en luxe mousse. Het aroma is een typisch voorbeeld van Louise Pommery met noten van rijpe Brie de Meaux-elementen gecombineerd met vanille, vers gebakken brood en appelsien. In de traditie van Pommery Nature 1874, is Cuvée Louise de enige speciale cuvee met zo weinig suiker."
Op de site van Moet & Chandon, lezen we "In 1818 ontdekte Madame Clicquot de eerste geblende rosé champagne". Precies 200 jaar geleden heeft Madame Clicquot de rosé champagne van die tijd geïnnoveerd en volledig opnieuw gemaakt. Ze had een gedurfde nieuwe visie waarin kleur, smaak en aroma essentieel waren voor de kwaliteit. Ze brak dus met geaccepteerde normen en re-creëerde het proces van rosé-champagne maken.
Madame Clicquot was erg dol op rode wijn druivenpakketten uit de Bouzy-regio Champagne en ze werkte haar eigen rode wijn uit het gebied uit. De inspiratie sloeg aan en in 1818 besloot ze om dit te mengen met haar nog steeds witte wijn. Het resultaat was een sterkere rosé champagne, met een duidelijk karakter. Haar talent in re-creatie gaf ons de eerste bekende blended rosé champagne: Veuve Clicquot Rosé!"
In 1980 was Laurent-Perrier het eerste champagnehuis dat het concept extra-brut opnieuw op de markt bracht. Deze zeer droge champagne kreeg de naam "Laurent-Perrier Ultra Brut” (Wikipedia).
Een aparte pagina is gewijd aan Adolphe Jacquesson, de uitvinder van de capsule in 1844. Zie onder Capsules > Geschiedenis.
De uitvinding van het etiket is volgens de site van Champagne de Venoge toe te schrijven aan Henri-Marc de Venoge. Ze schrijven "Vanaf 1838 was Henri-Marc de Venoge verantwoordelijk voor een echte "marketingrevolutie" door het allereerste geïllustreerde label in de geschiedenis van de Champagne te creëren!"
De uitvinding van de "pupitre", de houten stelling waarin de flessen de remuage ondergaan, wordt aan madame Barbe-Nicole Clicquot (geboren Ponsardin - 1794–1880) toegeschreven. (Wikipedia). Zij experimenteerde met remuagetechnieken en legde zo de basis voor het plaatsen van de flessen in pupitres (Bron). Lees meer over haar onder "Vrouwen".
De apotheker André François in Châlons-sur-Marne vond in 1837 de sucre-oenomètre uit waarmee de keldermeesters konden berekenen hoeveel restsuiker de stille wijn nog bezat. (Wikipedia)
In 1884 ontwikkelde Armand Walfard (1854-1944) het dégorgement à la glace, om het bezinksel uit de fles te halen. Tot dan gebeurde dit à la volée. (Bron) Walfardt, manager van het Champagnehuis Binet, ontwikkelde het en vanaf 1881 diende hij een dozijn patenten in Frankrijk en in het buitenland in (in Duitsland in 1891 en in de Verenigde Staten in 1892). In 1884 was het eerste huis dat het adopteerde Henri Abelé, gevolgd door Moët & Chandon en Perrier-Jouët in 1891 (Wikipedia - Fr).
Een kurkentrekker is niet specifiek voor champagne, maar er bestaan wel specifieke exemplaren om champagneflessen van hun kurk te ontdoen (zie hier). Maar: Wie heeft de kurkentrekker uitgevonden? De Fransen zijn het niet? Nou nee! Het zijn die verdomde Engelsen, met name Samuel Henshall, gefabriceerd door Mathew Boulton! En ze hebben niet alleen de kurkentrekker De Gaulle uitgevonden, maar ook de kurkentrekker zelf! Le Bon Tire-Bouchon vertelt je alles over deze misdaad van nationale majesteitsschennis.