Vorm een studiegroep van ouders

Zulke groepen komen gewoonlijk bijeen in het huis van één van de leden, of in een kerkgebouw, een school of buurthuis. Vaak wordt er een oppas voor de kinderen aangetrokken op de plaats van bijeenkomst. Gewoonlijk schaft één persoon de boeken aan, hetzij bij een boekhandel, bij een Adleriaanse organisatie zoals bijvoorbeeld Stichting Encouraging-Training Schoenaker Concept®, Antonia Instituut, Uitgeverij Anode Uitgeverij BoeveBoeken of rechtstreeks bij de uitgever. De totaal verschuldigde bijdragen voor die periode van twaalf weken moeten alle kosten dekken (het boek, de kinderoppas en de koffie).

Laten we nu eens kijken hoe zulke groepen worden gestart en geleid. Er zijn natuurlijk allerlei mogelijkheden; we zullen er slechts enkele noemen:

U kunt de directeur van een basisschool bij u in de buurt ervan op de hoogte stellen dat u een studiegroep voor ouders zou willen beginnen en uw contactgegevens achterlaten, zodat iedereen die geïnteresseerd is, u kan benaderen; u kunt beginnen voorbereidingen te treffen. U kunt deze informatie ook doorgeven aan een geestelijke, een buurthuiswerker, jeugdleider, arts - iedereen die veelvuldig in aanraking komt met mensen.

U stelt een eenvoudige aankondiging op, die u op het mededelingenbord in bijvoorbeeld een supermarkt kunt prikken.

U kunt vrienden en kennissen vertellen wat u van plan bent en hun vragen dit aan hùn vrienden en kennissen door te geven.

Ondertussen moet u een boek uitzoeken dat voor dit doel geschikt is.

Het boek dat het meest wordt gebruikt, is ‘Kinderen dagen ons uit’ van Rudolf Dreikurs. Ook "Praktisch Ouderschap", "Succes op school" of "Kinderen opvoeden en vrede in het huis houden" zijn bruikbaar. Ouders moeten verschillende boeken bekijken vóór ze een keus maken die is toegespitst op hùn groep.

In zo’n studiegroep moet iemand als leidster fungeren. Vaak is dat, hoewel niet noodzakelijk, de initiatiefneemster. De leidster moet tenminste één keer het boek snel doornemen, het daarna zorgvuldig lezen en het in bijvoorbeeld tien onderdelen opsplitsen. Tijdens elke bijeenkomst wordt dan één onderdeel besproken. Voor ieder onderdeel stelt de groepsleidster een aantal vragen op, of ze gebruikt de vragen die hieronder worden gegeven, als die haar geschikt lijken.

Het is belangrijk dat de leidster zich realiseert dat zij geen lerares is. Zij geeft geen advies! Dit zou volledig in strijd zijn met de geest van een studiegroep voor ouders. Zij moet, indien nodig, de inhoudsopgave raadplegen en dan zeggen:

‘Over dit onderwerp staat iets op bladzijde ... Ik zal het eens voorlezen.’ Met andere woorden: zij functioneert niet als deskundige.

Als een groep na twaalf weken wordt ontbonden, zijn er meestal een paar ouders die besluiten ook een studiegroep te beginnen. Zodoende kan de organisatrice van de eerste groep er verantwoordelijk voor zijn dat binnen enkele jaren duizenden ouders worden bereikt.

De volgende mogelijkheid is ‑ en wij kennen in de Verenigde Staten vele voorbeelden hiervan - dat ouders een ‘centrum voor gezinsopvoeding’ oprichten dat is gebaseerd op Adleriaanse principes. Voor nadere informatie kan men zich in verbinding stellen met de Stichting Encouraging Training Schoenaker Concept®, Schoenakeracademie Genemuiden, Antonia Instituut Assen en/of Stichting Werkgemeenschap voor Individualpsychologie NWIP.

In de Verenigde Staten van Amerika en Canada, werken deze centra met een zeer lage kostenfactor. In het algemeen komt men bijeen in een kerk, school, of buurt‑ of dorpshuis. Er wordt meestal een jaarlijkse bijdrage gevraagd. Via de verkoop van boeken en het inzamelen van geld slaagt men erin zichzelf te bedruipen. Gewoonlijk betaalt niemand voor te verrichten diensten en krijgt niemand betaald voor het verlenen van diensten. Als de organisatie erg groot wordt, wordt wel eens een betaalde administratieve kracht aangetrokken. In genoemde landen is een aantal centra voor gezinsopvoeding voortgekomen uit het nederige begin van een studiegroep voor ouders.

Om alle door ons genoemde redenen bevelen wij u met klem aan, in overweging te nemen dit boek of één van de aanbevolen boeken in een groep ouders te bestuderen. Niet alleen zult u anderen kunnen helpen bij hun moeilijkheden, maar u kunt ook uzelf helpen door de kracht van de groep ‑ op die manier worden de Adleriaanse principes verhelderd, aangescherpt en makkelijker toegankelijk.

Teneinde het leiden van een studiegroep te vergemakkelijken, geven wij als suggestie de volgende belangrijke vragen voor een tiental bijeenkomsten van een studiegroep voor ouders.

Natuurlijk kunnen zowel de groepsleidster als andere deelnemers ook met andere vragen komen.

EERSTE BIJEENKOMST

Het ideale gezin

• • 1. Hoe ziet volgens u een ideaal gezin er uit?

    2. Wat voor problemen zijn u in gezinnen opgevallen?

    3. Noem enkele fundamentele begrippen van Adlerianen met betrekking tot relaties in het gezin.

    4. Wat maakt u op uit ons citaat van Leo Tolstoi (het motto van dit boek)?

    5. Wat is belangrijker bij het leiden van een gezin: respect of liefde?

    6. Op blz ... worden enkele aspecten van het gedrag van ouders tegenover kinderen genoemd. Bent u het ermee eens dat alle genoemde punten getuigen van gebrek aan respect?

    7. Wat zijn de vier voornaamste doelstellingen bij de opvoeding? Vindt u deze belangrijk? Als u vier trefwoorden zou moeten kiezen, welke zouden dat dan zijn?

TWEEDE BIJEENKOMST

Fundamentele factoren in de ontwikkeling van het kind

• • 1. Zijn alle eerstgeboren kinderen hetzelfde?

    2. Is het verlangen naar bekwaamheid aangeboren?

    3. Waarom is gemeenschapsgevoel zo belangrijk?

    4. Welke zijn de door Dreikurs genoemde vier doelstellingen van ongewenst gedrag?

    5. Noem één manier waarop een ouder kan ontdekken welk doel een kind nastreeft met zijn slechte gedrag.

DERDE BIJEENKOMST

Democratie; beloningen en straffen

• • 1. Moet een gezin autoritair of democratisch zijn? Welke andere stijl zou beter kunnen zijn?

    2. Op welke wijzen zijn ouders en kinderen gelijkwaardig? Kunnen mensen die ongelijk zijn, gelijkwaardig zijn?

    3. Waarom werken beloningen en straffen niet?

    4. Waardoor kan een ‘straf` een ‘beloning’ worden?

    5. Geef voorbeelden van logische gevolgen.

    6. Geef voorbeelden van natuurlijke gevolgen.

    7. Geef enkele voorbeelden van juist en onjuist gebruik van de badkamertechniek.

    8. Formuleer enkele ontmoedigende en bemoedigende opmerkingen.

    9. Geef het onderscheid tussen prijzen en bemoedigen aan.

VIERDE BIJEENKOMST

Gevolgen; bemoediging; regels

• • 1. Wat is het verschil tussen natuurlijke en logische gevolgen?

    2. Wat is het verschil tussen het ervaren van gevolgen en het ondergaan van straf?

    3. Waarom heeft het kind altijd een keuze als ouders de wet van logische gevolgen toepassen?

    4. Waarom moeten we voorzichtig zijn als we het kind de logische gevolgen van zijn gedrag laten ervaren?

    5. Waarom zijn er zo veel ontmoedigde kinderen in onze samenleving?

    6. Wat betekent bemoediging voor een kind?

    7. Geef het onderscheid tussen prijzen en bemoedigen aan.

    8. Wat is beter: de nadruk leggen op de daad of op de dader? Bespreek het verschil.

    9. Op welke andere manieren kunt u een kind bemoedigen?

    10. Waarom moeten ouders consequent zijn?

    11. Waarom moet opvoeden stilzwijgend gebeuren?

VIJFDE BIJEENKOMST

Problemen van alledag

• • 1. Wat zou de ideale manier zijn om schoolkinderen op eigen kracht wakker te laten worden?

    2. Mary (10) wil een feestjurk aan als ze gaat picknicken. Haar ouders leggen haar uit dat dat niet de meest geschikte kleding is. Wat moeten ze doen als het meisje blijft volhouden?

    3. Waarom zijn zo veel kinderen probleemeters?

    4. Welk argument op het vlak van logische gevolgen zou een ouder moeten aanvoeren, als een kind vies ruikt omdat hij zich niet wast?

    5. Wij hebben nadrukkelijk geadviseerd dat ouders zich niet moeten bemoeien met het huiswerk van hun kinderen. Waarom zijn de meeste ouders tegen dit advies?

    6. Hoe komen ouders te weten hoeveel slaap een kind werkelijk nodig heeft?

ZESDE BIJEENKOMST

Moeilijkheden met ordelijkheid en samenwerking

• • 1. Wat is het belang van ordelijkheid in het gezin?

    2. Definieer het begrip ‘zich conformeren aan redelijke regels’.

    3. Maak onderscheid tussen karweitjes of taken in huis, klusjes waarmee geld verdiend kan worden en iemands eigen verantwoordelijkheden.

    4. Hebben ouders het recht om te bepalen hoeveel rommel er in huis gemaakt mag worden?

    5. Waarom moet een slordig kind worden toegestaan, in zijn eigen kamer net zo’n bende te maken als hij zelf wil?

    6. Grootmoeder geeft Wim honderd euro voor zijn verjaardag en hij zegt dat hij dat allemaal wil versnoepen. Wat zou de beste manier zijn om dit probleem aan te pakken?

ZEVENDE BIJEENKOMST

Interactieproblemen

• • 1. Waarom vinden ouders ruzie tussen kinderen het meest hinderlijke probleem?

    2. Waarom moet ruzie in de auto een speciale zorg voor de ouders zijn?

    3. Op zijn verjaardag maakt kleine Pim (4) ruzie met andere kinderen, wil hen niet met zijn speelgoed laten spelen en heeft het hoogste woord. Wat moeten de ouders doen?

    4. In de speeltuin gooit Erik met zand naar andere kinderen. Wat moet zijn moeder doen?

    5. Waarom moeten ouders niet de vriendjes van hun kinderen uitzoeken of daar censuur over uitoefenen?

    6. Wat zou u zeggen tegen een vriendin die zich erover beklaagt dat ze nooit eens rustig met iemand kan praten omdat haar kind steeds tussenbeiden komt?

ACHTSTE BIJEENKOMST

Speciale problemen

• • 1. Waarom treuzelen sommige kinderen voortdurend?

    2. Waarom geven wij aan ouders het advies, zich te onttrekken aan de driftbuien van een kind?

    3. Wat zijn de algemene richtlijnen om angsten aan te pakken?

    4. Pogingen van ouders om een kind een slechte gewoonte af leren, kunnen een tegengestelde uitwerking hebben. Waarom?

    5. Waarom staan wij erop dat een bedplasser zelf verantwoordelijk gesteld wordt voor het verschonen van zijn bed?

    6. Problemen met betrekking tot de zindelijkheid kunnen het best worden aangepakt door de wet van logische en natuurlijke gevolgen toe te passen. Legt u dat eens uit.

    7. Jan (4) steelt af en toe. Geef zo veel mogelijk verklaringen voor zijn gedrag.

NEGENDE BIJEENKOMST

Samenwerking in liet gezin

• • 1. Wat is het verschil in wisselwerking tussen ouders en kinderen in een democratisch respectievelijk een autoritair gezin?

    2. Vanaf welke leeftijd kan een kind meedoen aan een gezinsraad?

    3. Wat is het verschil tussen ‘meerderheid’ en ‘eenstemmigheid’? Waarom geniet het laatste de voorkeur?

    4. Waarom is een gezinsraad de belangrijkste stap op weg naar het scheppen van een gelukkig gezinsleven?

    5. Als ouders en kinderen gezamenlijk spelletjes doen, en één van de kinderen misdraagt zich, dan zouden de ouders het spel moeten staken. Waarom?

TIENDE BIJEENKOMST

Terugblik en overzicht

• • 1. Hebt u in dit boek iets nieuws geleerd? Zo ja, wat?

    2. Waarmee bent u het het meest oneens?

    3. Wat vond u het belangrijkst?

    4. Hebt u zelf iets nieuws geprobeerd in uw gezin?

    5. Wat zijn volgens u de belangrijkste verschillen tussen de Adleriaanse opvoedingsmethode en de benadering die door anderen wordt aanbevolen?

    6. Zijn één of meer van uw ideeën over opvoeding intussen veranderd?

    7. Als er conflicten zijn over theorieën en strategieën met betrekking tot ouderschap en opvoeding, kunnen deze dan worden opgelost? Hoe kunnen ouders uitvinden wat de juiste aanpak is?