Phụ Mễ Dưỡng Thân

DỊCH XUÔI:

Vác Gạo Nuôi Cha Mẹ 

    Trọng Do tự là Tử Lộ, người ở ấp Biện, thuộc nước Lỗ, sinh vào đời Xuân Thu, học trò Khổng Tử. Thờ cha mẹ rất có hiếu. Nhà nghèo, ông thường đi đội gạo đường xa hàng trăm dặm về nuôi cha mẹ. Không có tiền mua thức ăn, phải tìm các thứ rau về nấu canh dâng lên cha mẹ dùng tạm. 

    Sau khi cha mẹ mất, ông sang nước Sở, được vua Sở trọng dụng, phong ban tước cao sang, cấp nhiều bổng lộc. Ông thường than phiền là không còn cha mẹ để được phụng dưỡng như xưa, để ngày ngày đội gạo, bữa bữa nấu canh rau. Khổng Tử thường khen Tử Lộ là người hiếu để và thận trọng từng hành vi.

Có thơ ca tụng, thơ rằng: 

[tạm dịch nghĩa: Đội gạo để cung cấp ngọt bùi cho cha me,

Không nề đường dài xa trăm dặm. 

Đến khi sung sướng cha mẹ đã khuất. 

Vẫn hằng nhớ công khó nhọc của cha mẹ.]

DỊCH THƠ

Trọng Do

Thầy Tử Lộ cùng người nước Lỗ, 

Thờ hai thân từng bữa canh lê 

Thường khi đội gạo đi về, 

Xa xôi trăm dặm, nặng nề hai vai. 

Ðỉnh Hoa biểu từ khơi bóng hạc, 

Gót Nam Du nhẹ bước tang bồng, 

Xe trăm cỗ, thóc muôn chung, 

Ngồi chồng đệm ghép, ăn chồng vạc cao. 

Thân phú quý ngắm vào thêm tủi, 

Ðức cù lao chạnh tới lòng đau, 

Nào khi đội gạo, canh rau, 

Muốn còn như cũ, dễ hầu được ru? 

Lòng thắc mắc nghìn thu vẫn để, 

Biết bao giờ cam chỉ đền công. 

Cho hay dạ hiếu khôn cùng, 

Dẫu Tam Công chẳng đổi lòng thần hôn. 

Lý Văn Phức