Đại Học

❻ Thành Ý

Làm Cho Ý Mình Thành Thật

所謂誠其意者, 毋自欺也, 如惡惡臭, 如好好色, 此之謂自謙, 故君子必慎其獨也！

Sở vị thành kì ý giả, vô tự khi dã, như ố ác xú, như hảo hảo sắc, thử chi vị tự khiêm, cố quân tử tất thận kì độc dã!

Nói rằng làm cho ý niệm mình được chân thành có nghĩa là đừng tự dối mình: giống như ghét mùi thối,  giống như ưa sắc đẹp hoàn toàn từ lòng chân thật mà ra;  như vậy mới gọi được là thoả mãn tâm ý mình. Bởi thế người quân tử khi chỉ có một mình mình nhất thiết phải hết sức cẩn thận.

小人閒居為不善, 無所不至, 見君子而後厭然, 掩其不善, 而著其善。人之視己, 如見其肺肝然, 則何益矣！此謂誠於中, 形於外, 故君子必慎其獨也。

Tiểu nhân gian cư vi bất thiện, vô sở bất chí, kiến quân tử nhi hậu yếm nhiên, yểm kì bất thiện, nhi trước kì thiện. Nhân chi thị kỷ, như kiến kì phế can nhiên, tắc hà ích hĩ! thử vị thành ư trung, hình ư ngoại, cố quân tử tất thận kì độc dã.

Kẻ tiểu nhân ngồi rỗi làm điều xấu xa,  không có điều xấu xa nào không làm,  khi thấy người quân tử thì lấm lét lẩn tránh,  cố che giấu điều xấu xa mà cố trưng bày điều tốt. Nhưng người ta đã như thấy rõ tận gan phổi nó rồi,  thì [che đậy như vậy] phỏng có ích gì? Đó gọi là sự thật ở bên trong tất thể hiện ra bên ngoài. Cho nên người quân tử khi chỉ có một mình mình nhất thiết phải hết sức cẩn thận.

曾子曰：「十目所視, 十手所指, 其嚴乎！」富潤屋, 德潤身, 心廣體胖, 故君子必誠其意。

Tằng tử viết: “thập mục sở thị, thập thủ sở chỉ, kì nghiêm hồ!” phú nhuận ốc, đức nhuận thân, tâm quảng thể bàng, cố quân tử tất thành kì ý.

Tăng Tử nói: "Mười con mắt nhìn vào,  mười ngón tay chỉ vào,  thật nghiêm khắc biết bao! Của cải thì điểm tô nhà cửa,  còn đạo đức thì điểm tô thân mình,  lòng dạ rộng rãi,  thân thể thảnh thơi thanh thản. Cho nên người quân tử nhất định phải làm cho ý niệm mình được chân thành.