OM 110 Jannar-Frar 2009

Ittra marjana ta' kull xahrejn

maħruġa mill-kumitat djoċesan

tal-madonna ta' fatima

malta

Nru. 110 Jannar — Frar 2009

_________________________________________________________________________________________

Marija fil-qima tal-Knejjes tal-Lvant

Minn “Redemptoris Mater” tal-Papa Ġwanni Pawlu II

Il-Knisja Kattolika, dik Ortodossa, u l-knejjes antiki tal-lvant huma magħqudin ħafna flimkien fl-imħabba u fit-tifħir lil Omm Alla.

“Id-dommi fundamentali tal-fidi nisranija dwar it-Trinità u l-Verb ta’ Alla magħmul bniedem mill-Verġni Marija ġew definiti f’Konċilji Ekumeniċi li saru fil-lvant”. Barra minn hekk, “il-Knejjes tal-lvant jagħtu l-akbar ġieħ, b’innijiet mill-isbaħ, lil Marija, dejjem Verġni ... l-Omm l-aktar qaddisa ta’ Alla” fil-kult liturġiku tagħhom.

Ħutna ta’ dawn il-Knejjes, minkejja li għaddew minn ġrajjiet imqallba ħafna, u persekuzzjonijiet li waslu wkoll sat-tixrid tad-demm, dejjem urew xewqa mħeġġa ta’ impenn nisrani u ta’ ħidma appostolika. Ġrajjiet ta’ fedeltà lejn il-Mulej. Tassew “mixja tal-fidi” f’kull post u żmien, li matulha l-insara tal-lvant dejjem ħarsu b’fiduċja liema bħalha lejn Omm il-Mulej. Huma qimuha bit-tifħir tagħhom, u talbuha bla heda. Fil-mumenti iebsa u mġarrba tal-ħajja nisranija tagħhom, “sabu kenn taħt il-ħarsien tagħha”. Huma kienu jħossu li kellhom il-għajnuna qawwija tagħha.

Il-Knejjes li jħaddnu t-tagħlim tal-Konċilju ta’ Efesu jxandru lil Marija bħala l-Omm tassew ta’ Alla. “Għaliex Sidna Ġesù Kristu, hu imnissel mill-Missier qabel kull żmien bħala Alla, u fl-aħħar taż-żminijiet, ried jitwieled minn Marija, il-Verġni Omm Alla” għalina u għas-salvazzjoni tagħna, bħala bniedem.

Ma nistgħaġbux għalhekk, li Marija għandha post privileġġjat fil-qima tal-Knejjes antiki tal-lvant permezz ta’ kotra ta’ festi u innijiet li ma hemmx aqwa minnhom.

Marija xhieda għall-Għaqda bejn l-Insara

L-Ispirtu jqanqal, fid-dixxipli kollha tal-Mulej, ix-xewqa li jkunu magħqudin flimkien fis-sliem, kif irid Kristu, bħala merħla waħda taħt ragħaj wieħed.

Fi żmienna, l-insara qed ifittxu kif tista’ terġa’ sseħħ l-għaqda, li Kristu talab mingħand il-Missier għad-dixxipli tiegħu jum qabel il-Passjoni: “Ħa jkunu huma wkoll ħaġa waħda fina. Kif inti fija, Missier u jiena fik, ħa jkunu ħaġa waħda fina biex hekk id-dinja temmen li inti bgħattni” (Ġw 17:21). Mela, l-għaqda bejn id-dixxipli ta’ Kristu hi, sinjal kbir mogħti biex ikebbes il-fidi fid-dinja, filwaqt li l-firdiet huma ta’ skandlu.

L-insara infushom u fil-komunitajiet tagħhom, jeħtieġ li jistħarrġu din l-“ubbidjenza tal-fidi” li tagħha Marija hi l-ewwel u l-aqwa eżempju. Marija “tiddi fid-dinja .... bħala sinjal ta’ tama żgura u ta’ faraġ għall-Poplu ta’ Alla fil-mixi tiegħu”. Jimla b’fer u faraġ kbir, il-fatt li wkoll fost l-aħwa mhux magħqudin, b’mod speċjali fost l-insara tal-lvant, hemm min jagħti ġieħ xieraq lil Omm il-Mulej u s-Salvatur.

Studju aktar fil-fond ta’ Marija u tal-Knisja, għandu jwassal lill-insara li jridu jagħmlu dak li Kristu jgħidilhom – kif tgħidilhom jagħmlu Ommhom (ara Ġw 2,5) – biex jimxu ’l quddiem flimkien f’din “il-mixja tal-fidi”. Marija, li hi xbieha ta’ din il-mixja, trid twassalhom għal dik l-għaqda li jrid il-Mulej wieħed tagħhom u li tant jixtiequ dawk kollha li qed jagħtu widen sewwa għal dak li llum “l-Ispirtu qiegħed jgħid lill-Knejjes” (ara Apok 2,7; 11,17).

Dawn il-knejjes u komunitajiet ekkleżjali jaqblu mal-Knisja Kattolika dwar punti fundamentali tat-twemmin nisrani, ukoll dwar dak li għandu x’jaqsam mal-Verġni Marija. Huma jagħarfuha bħala Omm il-Mulej u jqisu li din hi parti mill-fidi tagħna fi Kristu, veru Alla u veru bniedem. Iħarsu lejha bħala dik li ħdejn is-salib laqgħet bħala binha lid-dixxiplu l-maħbub tal-Mulej, dak li min-naħa tiegħu wkoll laqagħha bħala ommu.

Jixraq mela li aħna ilkoll inħarsu lejha bħala l-Omm tagħna lkoll, li titlob għall-għaqda tal-familja kollha ta’ Alla u li “timxi l-ewwel” qabilna lkoll fil-kju twil ta’ dawk kollha li jagħtu xhieda tal-fidi tagħhom f’Mulej wieħed, l-Iben ta’ Alla, li tnissel fil-ġuf safi tagħha bis-setgħa tal-Ispirtu s-Santu.

Qima lil Marija Omm Alla

Il-Missirijiet Griegi u t-tradizzjoni biżantina waqt li jikkontemplaw lill-Verġni Marija fid-dawl tal-Verb magħmul bniedem, fittxew li jidħlu fil-fond ta’ dik ir-rabta li tgħaqqad lil Marija, bħala Omm Alla, ma’ Kristu u l-Knisja. Il-Verġni Marija hi dejjem preżenti fil-verità kollha tal-misteru tas-salvazzjoni.

San Ċirillu ta’ Lixandra wassal lit-tradizzjonijiet Kopti u Eġizzjani għall-kontemplazzjoni tal-misteru ta’ Marija. Imbagħad huma wkoll iċċelebraw dan il-misteru b’għadd mill-isbaħ ta’ innijiet.

Il-ġenju poetiku ta’ San Efrem tas-Sirja li jissejja˙ “iċ-ċetra tal-Ispirtu s-Santu”, qatt ma għejja jlissen, innijiet f’ġieħ Marija, u ħalla sinjal ħaj ta’ dan fit-tradizzjoni kollha tal-Knisja tas-Sirja.

San Girgor ta’ Narek, wieħed mill-aqwa glorji tal-Armenja, b’ispirazzjoni poetika mill-aqwa, daħal fil-fond tal-aspetti kollha tal-misteru tal-Inkarnazzjoni. Kull aspett kien għalih okkażjoni biex jgħanni u jgħolli d-dinjità straordinarja u l-ġmiel mill-aqwa tal-Verġni Marija, Omm il-Verb magħmul bniedem.

Fis-sigħat kollha tal-Uffiċċju divin, fil-Liturġija Biżantina, it-tifħir tal-Omm, hu marbut mat-tifħir tal-Iben u mat-tifħir li, permezz tal-Iben, jingħata lill-Missier fl-Ispirtu s-Santu.

Fl-Anafora jew talba ewkaristika ta’ San Ġwann Griżostmu minnufih wara l-epiklesi (it-talba li s-sacerdot jagħmel lil Alla l-Missier biex jibgħat l-Ispirtu s-Santu fuq il-ħobż u l-inbid, ħalli dawn jinbidlu fil-Ġisem u d-Demm ta’ Kristu), il-ġemgħa tlissen innu f’ġieħ Omm Alla: “Hi ħaġa xierqa li nxandru li inti hienja, Omm Alla, int li int l-aktar hienja, kollok safja u Omm Alla tagħna. Inkabbru lilek li int aktar ta’ ġieħ mill-Kerubini u wisq aktar glorjuża mis-Serafini. Int, li mingħajr ma ttiefset xbubitek, tajt it-twelid lill-Verb ta’ Alla. Int tassew Omm Alla.”

Dan it-tifhir li jingħata lil Marija f’kull ċelebrazzjoni tal-Liturġija tal-Ewkaristija, sawwar il-fidi, t-tjieba u t-talb tal-insara. Tul iż-żminijiet dan it-tifħir intiseġ mal-ħajja spiritwali tagħhom kollha, u ġab ħafna ’l quddiem fosthom id-devozzjoni lejn “Omm Alla, Qaddisa kollha kemm hi.”

Ikoni ta’ Marija Omm Alla

Fis-sena 787, it-tieni Konċilju ta’ Niċea, temmn il-kontroversja dwar il-qima tax-xbihat imqaddsa. Huwa ddefinixxa li, skond it-tagħlim tal-Missirijiet qaddisa tal-Knisja, x-xbihat ta’ Omm Alla, tal-Anġli u tal-Qaddisin, kienu jistgħu jiġu esposti flimkien mas-salib, fil-knejjes, fid-djar u fit-triqat, għall-qima tal-insara. Din id-drawwa baqgħet imħarsa fil-lvant kollu u fil-punent ukoll.

F’dawn ix-xbihat tal-Verġni Marija, li jinżammu bl-ikbar ġieħ fid-djar u fil-knejjes, Marija tidher f’ħafna suriet: bħala t-tron ta’ Alla jġġorr lill-Mulej u tagħtih lill-bnedmin;

• bħala t-triq li twassal għand Kristu u xxandru;
• bħala xbieha titlob f’qagħda ta’ interċessjoni u sinjal tal-preżenza ta’ Alla fil-mixja tal-insara sa jum il-Mulej;
• bħala l-protettriċi li tifrex il-mant tagħha fuq il-ġnus, jew
• bħala l-Verġni kollha ħniena u ħlewwa.
• Ġeneralment hi murija b’Binha, t-tfajjel Ġesu, f”dirgħajha. Hi din ir-rabta mal-Iben li tweġġagħ lil Omm.
• Xi kultant hi tgħannqu bil-ħlewwa;
• drabi oħra f’figura saċerdotali, tidher mitlufa fil-kontemplazzjoni ta’ dak li hu is-Sid tal-ġrajjiet (ara Apok 5, 9-14).

Ix-xbiha tal-Madonna ta’ Vladimir kienet imsieħba mal-mixja tal-fidi tal-ġnus tal-pajjiż antik tar-Rus, artijiet ta’ nies umli, ta’ għorrief u ta’ qaddisin. L-ikoni għadhom miqjuma fl-Ukranja, fil-Belarussja u fir-Russja taħt għadd ta’ titloli. Huma xbihat li jixhdu l-fidi u l-ispirtu ta’ talb ta’ dawk il-ġnus, li jħossu l-preżenza u l-ħarsien ta’ Omm Alla. F’dawn l-ikoni l-Verġni Marija tiddi bħala:

• xbieha tal-ġmiel liema bħalu ta’ Alla,
• l-għamara tal-Għerf ta’ dejjem,
• ix-xbiha ta’ dik li titlob,
• ix-xempju ewlieni ta’ kontemplazzjoni,
• ix-xbiha tal-glorja.

Matul ħajjitha fid-dinja wkoll, Marija kellha t-tgħarif spiritwali li ma jistax jinkiseb bl-għerf tal-bniedem, u permezz tal-fidi kisbet l-aqwa tgħarif. L-ikona tal-Verġni Marija fiċ-Ċenaklu, titlob mal-Appostli filwaqt li jistennew il-miġja tal-Ispirtu s-Santu, għandha ssir sinjal ta’ tama għal dawk kollha li, fi djalogu bħal aħwa, jixtiequ jidħlu aktar fil-fond tal-ubbidjenza tal-fidi tagħhom.

Tixraqlek Marija l-Imħabba ta’ Qalbna

minn "Lilek Omm Alla" ta' Ivo Galea

Fil-qalba ta’ qalbna hemm għanja Marija,

Nixtiequ ninsġuha ’m le nsibu kliem;

il-għanja sabiħa li tixraq ’l Omm t’Alla,

L-Imnissla bla tebgħa ... Mimlija bis-Sliem.

Għax qalbna misruq mill-kobor ta’ mħabbtek

Omm tagħna, Marija ninxteħtu f’riġlejk ...

Għax moħħna jiddawwal fid-dija li tilma

u ssebbaħ lil wiċċek il-jiem ngħaddu ħdejk.

Int tikxef id-daħqa tal-ħajja li tqarraq ...

Int twiegħed u tagħti il-paċi bla tmiem

lil min għall-imħabba ta’ Ibnek jiċċaħħad

mill-frugħa tal-ħajja ... mill-bluha taż-żmien.

Tassew aħna mnikkta u qalbna miksura,

magħsura bin-niket, fil-ħama tad-dnub ...

’ma ruħna tissaħħaħ xħin tilmaħ id-doni

li żejnu lil ruħek ... Omm Kristu Mislub.

Għalhekk aħna rridu nagħtu mħabbitna

u nfaħħru b’ħilitna lil Omm il-Feddej;

Tixraqlek Marija l-imħabba ta’ qalbna

Għax Inti Bint Alla, Int Omm il-Mulej.

Sabiħa l-Imħabba li tiddi fuq wiċċek,

Ħanina il-ħarsa w il-kisra t’għajnejk,

’ma l-isbaħ li għandek il-kelma li tfarraġ,

li tħarrab in-niket w il-qlub tiġbed lejk.

Għax Inti, Marija, Imnissla bla Tebgħa,

minn Alla magħżula biex tħenn għall-bnedmin,

tisraqna bl-imħabba ta’ Qalbek Ħanina,

tifdina mill-jasar ... ulied imsejknin.

Għalhekk aħna rridu li nagħtu mħabbitna

U nfaħħru b’ħilitna lill-Omm il-Feddej;

Tixraqlek Marija l-imħabba ta’ qalbna

Għax Inti Bint Alla, Int Omm il-Mulej.

It-Talb Flimkien

Minn “Marialis Cultus” tal-Papa Pawlu VI

Is-Sede Appostolika għandha interess u ġieħ kbir għar-Rużarju tal-Verġni Mbierka. Fl-istess ħin nixtiequ nirrikmandaw li din id-devozzjoni sabiħa ma tkunx imxerrda b’mod li tkun imxaqilba iżżejjed lejn naħa waħda u l-anqas ma tintwera bħala biżżejjed weħidha.

Ir-Rużarju huwa talba mill-aqwa, imma dwaru l-insara għandhom iħossuhom tassew ħielsa. Huma għandhom jinġibdu biex jirreċitawh bil-kalma, mqanqlin mis-sbuħija tiegħu nnifsu.

Matul iż-żminijiet inħolqu xi atti ta’ qdusija li ħadu l-ispirazzjoni tagħhom mir-Rużarju.

Fost dawn, nixtiequ nsemmu u ninkoraġixxu lil dawk li daħħlu xi elementi mill-kuruna tal-Verġni Mbierka fil-forma ordinarja taċ-Ċelebrazzjoni tal-Kelma ta’ Alla, bħalma huma l-meditazzjoni fuq il-misterji u l-litanija – qishom it-tennija tat-tislima tal-Anġlu lil Marija. B’dan il-mod, dawn l-elementi jsiru aktar importanti ladarba jinsabu fis-siltiet tal-qari mill-Bibbja, imfissra permezz ta’ Omelija, akkompanjati minn mumenti ta’ skiet u enfasizzati bil-kant.

Hija ħaġa sabiħa li dawn l-prattiċi għenu biex ikun mifhum b’mod aktar sħiħ il-għana spiritwali tar-Rużarju nnifsu, u wassal li r-reċita tiegħu tkun apprezzata fost l-għaqdiet u l-movimenti taż-żgħażagħ.

Skont id-direttivi tal-Konċilju, ir-Regoli Ġenerali Dwar il-Liturġija tas-Sigħat, kif inhu xieraq, iqis il-familja bħala wieħed mill-gruppi li fihom l-Uffiċċju Divin jista’ jingħad fil-kommunità: “Huwa xieraq … li l-familja, bħala santwarju tal-Knisja fid-dar, għandha mhux biss toffri talb flimkien lil Alla, iżda wkoll, skond iċ-ċirkustanzi, għandha tirreċita biċċiet mill-Liturġija tas-Sigħat, sabiex tingħaqad aktar bis-sħiħ mal-Knisja.” Għandha tkun mistħarrġa kull triq biex tiżgura li din ir-rakkomandazzjoni ċara u prattika tiġi milqugħa u aċċettata dejjem iktar bil-ferħ fi ħdan il-familji Nsara.

M’hemmx dubju li, ċ-ċelebrazzjoni tal-Liturġija tas-Sigħat, huwa il-quċċata li jista’ jilħaq it-talb tal-familja.

Ir-Rużarju fil-Familja

Nixtiequ inħeġġu bil-qawwa kollha li jingħad ir-Riżarju fil-familji. Il-Konċilju Vatikan II wera kif il-familja, iċ-ċellula ewlenija u vitali tassoċjetà “tidher li hi s-santwarju tal-Knisja fid-dar permezz tal-imħabba tal-membri bejniethom, u t-talb flimkien li huma joffru lil Alla.

B’dan il-mod il-familja nisranija tidher li hi “knisja tad-dar”, jekk il-membri tagħha, kulħadd skond il-pożizzjoni u l-ħidma tiegħu, kollha flimkien iwettqu l-ġustizzja, jagħmlu l-opri tal-ħniena, jkunu ħsiebhom biex jgħinu lill-aħwa, jieħdu sehem fl-appostolat tal-komunità iktar wiesgħa tal-post, u jgħatu sehemhom fil-qima liturġika.

Dan jgħodd l-aktar jekk huma flimkien joffru talb lil Alla. Jekk ma jkunx hemm dan l-element ta’ talb flimkien, il-familja titlef l-istess karatteristika tagħha ta’ Knisja fid-dar. Għalhekk bir-raġun għandu jsir sforz qawwi biex jerġa’ jidħol it-talb ta’ flimkien fil-ħajja tal-familja sabiex il-kunċett teoloġiku tal-familja bħala Knisja fid-dar jinkiseb mill-ġdid.

Wara iċ-ċelebrazzjoni tal-Liturġija tas-Sigħat, ir-Rużarju għandu jitqies bħala wieħed mit-talb flimkien mill-aqwa u l-iktar effikaċi li l-familja Nisranija hija mistiedna tirreċita.

Aħna tal-fehma u nixtiequ mill-qalb, li ġaladarba il-laqgħa tal-familja issir ħin ta’ talb, ir-Rużarju aktarx isir il-mod ta’ talb l-iktar mogħġub.

Nafu tajjeb li l-bidla fil-kondizzjonijiet tal-ħajja tal-lum ma tantx jgħinu biex il-familja tiltaqa’ flimkien. Ukoll meta dawn il-laqgħat iseħħu, ħafna ċirkustanzi jagħmluha diffiċli li dawn jinbidlu f’okkażjoni ta’ talb. Bla dubju hija ħaġa tqila.

Iżda hija karatteristika tan-Nisrani li fil-mod ta’ kif jgħix ma jċedix għaċ-ċirkustanzi iżda jirbaħhom, ma jaqtax qalbu iżda jagħmel ħiltu.

Għalhekk il-familji li jridu jgħixu b’mod sħiħ is-sejħa u l-ispiritwalità li taqbel mal-familja Nisranija għandhom jagħmlu ħilithom kollha biex jirbħu l-pressjonijiet li jfixklu l-laqgħat tal-familja u t-talb flimkien.

It-Tqarbin huwqa l-ikel tar-ruħ

Minn “Bulletin of the Little Shepherds”

Ġesù Kristu, bagħat Anġlu ġo Fatima, lil tlett ragħajja żgħar, sabiex jgħallimhom kif għandhom jaduraw lil Alla fl-ispirtu u fil-verità.

Matul il-ħajja tiegħu fid-dinja, Ġesù, kien tema’ l-folla bil-ħobż li hu kien kattar fid-deżert. Wara din il-ġrajja, Ġesù qal lin-nies: “il-Ħobż li jien se nagħti għall-ħajja tad-dinja huwa ġismi” (Ġw 6,51). Ġesù kompla jgħid: Kull min jiekol ġismi u jixrob demmi jgħix fija, u jien ngħix fih. Dawk li semgħuh jgħid dan kienu tħawwdu u tnikktu.

Fl-aħħar jum ta’ ħajtu fid-dinja, Ġesù żamm il-wegħda tiegħu, u temmha mhux darba biss, iżda ta s-setgħa lill-Appostli biex iġeddu din l-ikla għal dejjem, sabiex kull min jixtieq ikun jista’ jieħu sehem fiha.

Matul l-Aħħar Ċena, Ġesù qassam il-ħobż u l-inbid ikkonsagrat lill-Appostli tiegħu. Huwa qalilhom: “Kulu ... Dan hu Ġismi .... ixorbu ... Dan hu Demmi”. Dan kien t-twaqqif tat-tieni aspett tal-Ewkaristija bħala s-Sagrament tat-Tqarbin.

Alla sar bniedem sabiex jagħti l-ħajja divina lill-bnedmin permezz tat-Tqarbin imqaddes. Dan l-ikel misterjuż isostni lir-ruħ u mhux lill-ġisem. Dan l-ikel divin huwa Ġesù li jibdilna fil-ħajja tiegħu nnifsu.

It-Tqarbin jagħti sens lil ħajjitna. Il-ħajja ġdida tagħna tikkonsisti filli ngħixu l-ħajja ta’ Alla u din il-ħajja titmantna minn Ġesù innifsu.