کاسنی

• نام فارسی: کاسنی

• نام علمی: Cichorium intybus L

• سینونیم:

Cichorium balearicum Porta., Cichorium byzantinum Clem., Cichorium byzantinum Clementi., Cichorium cicorea Dumort., Cichorium commune Pall., Cichorium divaricatum Heldr. ex Nyman., Cichorium glabratum C.Presl., Cichorium glaucum Hoffmanns. & Link., Cichorium hirsutum Gren., Cichorium illyricum borb., Cichorium intybus f. alba Farw., Cichorium intybus subsp. balearica (Porta) Gand., Cichorium intybus subsp. balearicum (Porta) Gand., Cichorium intybus var. callosum (Pomel) Maire., Cichorium intybus f. crispum Makino., Cichorium intybus var. eglandulosum Freyn & Sint., Cichorium intybus subsp. foliosum (Hegi) Janch., Cichorium intybus var. foliosum Hegi., Cichorium intybus var. glabratum (C.Presl) Batt., Cichorium intybus subsp. glabratum (C.Presl) Arcang., Cichorium intybus var. glabratum (C.Presl) Gren. & Godr., Cichorium intybus var. glabrum (C.Presl) Gren. & Godr., Cichorium intybus subsp. glaucum (Hoffmanns. & Link) Tzvelev., Cichorium intybus subsp. illyricum (borb.) Jáv., Cichorium intybus subsp. intybus., Cichorium intybus var. intybus., Cichorium intybus f. intybus., Cichorium intybus var. longipes Faure & Maire., Cichorium intybus var. radicosum Alef., Cichorium intybus f. rubicunda Farw., Cichorium intybus f. sativum (DC.) Bisch., Cichorium intybus subsp. sativum (Bisch.) Janch., Cichorium intybus var. sativum (Bisch.) Janch., Cichorium intybus f. sylvestre Bisch., Cichorium intybus subsp. sylvestre (Bisch.) Janch., Cichorium officinale Gueldenst. ex Ledeb.

• تیره: Asteraceae

• نام مازنی: کاسنی (Kas_ny)

• نام انگلیسی: Common chicory و یا blue daisy و یا blue dandelion و یا blue sailors و یا blue weed و یا bunk و یا coffeeweed و یا cornflower و یا hendibeh و یا horseweed و یا ragged sailors و یا succory و یا wild bachelor's buttons و یا wild endive

• تصاویر: تصویر اول، تصویر دوم، تصویر سوم

گیاهشناسی: کاسنی در ابتدا رویش فاقد ساقه بوده و برگهایش به صورت روزت یا طوقه ای در سطح زمین متصل به یک ریشه راست عمیق ظاهر می شود و به برگ های گیاه قاصدک (Taraxacum) شبیه است. به هنگام گلدهی، گیاه دارای ساقه ای سخت و توخالی و کم و بیش کرکدار و معمولا بدون برگ می شود که ارتفاعش تا 1.5 متر ممکن است برسد و نیز دارای انشعاباتی است. این گیاه به طور مشخص حاوی یک شیرابه تلخ و شیری رنگ است. طول برگ ها از 10–32 سانتی متر عرضشان 2–8 سانتی متر است. رنگ گلها معمولاً بنفش روشن یا آبی بوده گاهی آبی روشن و بندرت سفید یا صورتی نیز دیده شده است. گلها در گل آذین کپه ای ظاهر می شوند و همگی زبانه ای هستند. معمولا هر 12 تا 30 گل زبانه ای تشکیل یک گل آذین را می دهند که شکل یک گل واحد را تداعی می کند (این از ویژگی های گل آذین تیره Asteraceae است).

• بخش خوراکی: برگ های جوان کاسنی قبل از ظهور ساقه، به صورت خام خوراکی بوده و معمولاً طعم تلخی دارند، برگ های پیرتر معمولا تلخ تر هستند. از این طعم در برخی از غذاهای خاص، در مناطق ایتالیا و نیز در قسمت جنوبی هند استقبال می شود. برگ کاسنی وحشی یکی از مواد تشکیل دهنده سبزیجات در برخی غذاهای یونانی است. در برخی مناطق پولیا در ایتالیا برگهای کاسنی وحشی با پوره باقلا در غذای سنتی محلی fave e cicorie selvatiche مصرف می شود. در آلبانی ، از برگ ها به عنوان جایگزین اسفناج استفاده می شود. با پختن و یک یا دوبار دور ریختن آب، از تلخی برگ های کاسنی کاسته می شود، پس از آن ممکن است برگ های کاسنی را با سیر وبرخی مواد تفت داده مصرف کرد. ضمنا این ترکیب سبزیجات ممکن است با ماکارونی و یا غذاهای گوشتی را مصرف شود.

برگ های خام کاسنی حاوی 92٪ آب، 5٪ کربوهیدرات، 2٪ پروتئین داشته و حاوی چربی ناچیزی است. هر 100 گرم برگ خام کاسنی 23 کالری انرژی داشته، مقادیر قابل توجهی (بیش از 20 درصد ارزش روزانه) ویتامین K، ویتامین A، ویتامین C، برخی از ویتامین های گروه B و منگنز را تأمین می کنند. میزان ویتامین E و کلسیم در آن متوسط است.

در برخی مناطق اروپا و آمریکا کاسنی و برخی کولتیوارهای آن را جهت استفاده از برگهای آن به عنوان سبزی سالاد یا استفاده از ریشه های خشک شده آنها به عنوان جایگزین قهوه کشت می نمایند. برای این منظور ریشه کاسنی را پخته سپس بو داده و آسیاب نموده و به تنهایی به جای قهوه استفاده کرده و یا با قهوه مخلوط می نمایند. کاسنی حاوی کافئین نیست و در بین افراد حساس به کافئین یا مایل به کاهش کافئین محبوبیت دارد. ضمنا این نوع قهوه به هضم غذا کمک می کند.

• مصرف گیاه دارویی: کاسنی مقوی بوده برای برخی ناراحتی های گوارشی مفید است. ضمنا صفرابر، ملین و مدر است. این گیاه دارویی به صورت چای گیاهی برای درمان زردی، درد کبد، تورم کبد، قولنج، نقرس و روماتیسم تجویز می شود. در طب عامیانه از ریشه های بو داده گیاه به عنوان جایگزین قهوه با خواص اشتها آور و مقوی استفاده می شود. کاسنی برای درمان بیماری های کبدی به صورت چای گیاهی (یک قاشق ریشه و برگ خشک در یک فنجان آب جوشانده ، 2-3 بار در روز) تجویز می شود.

________________________________________________________________________________

• منابع:

1. سعیده دماوندي، جمشید قربانی، سید حسن زالی. 1397. گیاهان دارویی در طب سنتی سنام (مطالعه گیاهی منطقه کوهستانی روستای سنام شهرستان ساری استان مازندران). سومین همایش ملی یافته های نوین در علوم کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی پایدار

2. https://en.wikipedia.org/wiki/Chicory, Retrieved 26 July 2021.

3. http://mediplantepirus.med.uoi.gr/pharmacology_en/plant_details.php?id=91, Retrieved 26 July 2021.

4. http://pza.sanbi.org/cichorium-intybus#:~:text=Cichorium%20intybus%20is%20a%20perennial,and%20produce%20stiff%20spreading%20branches., Retrieved 26 July 2021.

5. http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?taxonid=277301, Retrieved 26 July 2021.