ابهل

• نام فارسی: ابهل*، مای‌مرز

• نام علمی: Juniperus sabina L

• سینونیم:

Juniperus alpina Lodd.

Juniperus excelsa Willd.

Juniperus humilis Salisb.

Juniperus lusitanica Mill.

Juniperus officinalis Garcke

Juniperus sabina var. lusitanica (Mill.) C.K.Schneid.

Juniperus sabina var. monosperma Chang Y.Yang

Juniperus sabina var. sabina

Juniperus sabina subsp. tamariscifolia (Aiton) A.E.Murray

Juniperus sabina var. tamariscifolia Aiton

Juniperus sabina var. yulinensis (T.C.Chang & C.G.Chen) Y.F.Yu & L.K.Fu

Juniperus tamariscifolia K.Koch

Sabina alpestris Jord.

Sabina cupressifolia Antoine ex K.Koch

Sabina officinalis Garcke

Sabina tamariscifolia K.Koch

Sabina villarsii Jord.

Sabina vulgaris Antoine

Sabina vulgaris var. arborescens Antoine

Sabina vulgaris var. yulinensis T.C.Chang & C.G.Chen

• تیره: Cupressaceae

• نام مازنی: ---

• نام انگلیسی:

Common savin, savin juniper, savin, savin tree

• تصاویر: گیاه کامل، سرشاخه ها و مخروط ماده رسیده، مخروطهای ماده رسیده از نمای نزدیک، برگهای فلسی که شاخه ها را پوشانده اند، مخروط های نر نارس، درختچه مسن، فرم پشته ای ابهل، مخروط ماده رسیده و برگهای فلسی و سوزنی

• گیاهشناسی: گیاه پایا، درختچه ای به ارتفاع یک تا چهار متر.

ساقه: خوابیده بر روی زمین یا کم و بیش ایستاده،

برگ: دو نوع مختلف برگ دارد. برگهای جوان سوزنی بوده طولشان به 5 تا 10 میلیمتر می رسد. برگهای بالغ فلسی شکل بوده طولشان به 1 تا 2 میلیمتر می رسد و سطح شاخه های باریک انعطاف پذیر را می پوشانند. برگهای سوزنی عمدتا در روی نهالهای نورسته ظاهر می شوند اما در گیاه بالغ نیز بعضی اوقات برگهای سوزنی به ویژه در شاخه هایی که در بخش های سایه پایین تاج رشد می کنند را تولید می کند.

جنسیت: ابهل غالبا دوپایه بوده پایه نر از پایه ماده ماده جدا است، اما گاهی تک پایه بوده هر دو نوع مخروط نر و مخروط ماده را تولید می کند. مخروط های ماده به میوه سته نهاندانگان شبیه است (در بازدانگان چون هنوز تخمدان وجود ندارد عملا میوه ای تولید نمی کنند و ئانه ها در مخروط ماده آنها تولید می شود.) قطر مخروط ماده 5-9 میلی متر بوده، رنگشان آبی تیره یا سیاه و براق (مایل به سفید یا گردآلود) است و حاوی 1-3 دانه (به ندرت 4 یا 5) دانه هستند. طول مخروط های نر 2-4 میلی متر است و گرده های خود را در اوایل بهار آزاد می سازد.

• بخش خوراکی: ندارد

• مصرف گیاه دارویی: مهمترین کاربردهای این گیاه در طب سنتی و درمان های خانگی عبارت است از: قاعده آور، درمان قطع، درمان نامنظمی قاعدگی، کنترل درد قاعدگی، کنترل مقدار خونریزی و زمان آن، درمان نازایی، درمان ضعف اعصاب، درمان اسهال خونی، درمان زگیل‌های ویروسی، تحلیل برنده نفخ معده، ضد استسقاء، دفع کننده کرم های معده و روده، دفع کننده اخلاط فاسده بدن و ضد ویروس، ادرارآور و قابض..

• احتیاط: تمام قسمت های این گیاه به دلیل وجود چندین ترکیب سمی (از جمله روغن های اتری) سمی است و می تواند موجب سقط جنین شود. زنان باردار بایستی از مصرف گیاه و داروی ابهل اجتناب کنند، زیرا این گیاه موجب بازشدن عادت ماهیانه و در نهایت سقط جنین می‌شود. زیاده‌روی در مصرف ابهل باعث بروز ناراحتی معده و آسیب به کلیه‌ها می‌شود و مصرف بیش از حد مجاز جوشانده برگ‌های این گیاه مرگ‌آور است. افرادی که مبتلا به ناراحتی‌های حلق هستند، لازم است در مصرف آن احتیاط کنند. استعمال خارجی ابهل در بیشتر موارد با تحریکات شدید پوستی مانند تاول و زخم و حساسیت همراه است.

• تداخلات دارویی: مصرف داروی ابهل با دارو‌های خاص به ویژه دارو‌های هورمونی ممنوع است.

• سایر مصارف: از برگهای این گیاه به عنوان ماده فراری دهنده حشرات استفاده می شود و نیز از جوشانده برگها در مبارزه با شپش استفاده می شود [46 ، 61].اسانس این گیاه در عطر سازی استفاده می شود [1 ، 61]. این اسانس ضمنا در تهیه حشره کش استفاده می شود.

* در برخی منابع فارسی جز این گونه، گونه ای دیگر با نام علمی Juniperus oxycedrus را نیز ابهل نامیده اند. لازم به توضیح است اگرچه خواص این دو گونه شبیه به هم است اما آنچه در منابع طب سنتی به نام ابهل خوانده شده در واقع همان گونه شرح داده شده در این صفحه است.

________________________________________________________________________________

• منابع:

1. http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2331683, retrieved 25 July 2021

2. https://en.wikipedia.org/wiki/Juniperus_sabina, retrieved 25 July 2021

3. https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Juniperus+sabina, retrieved 25 July 2021

4. Seyed Hassan Zali , Fatemeh Shokrian , & Shahla Kargar. (2012). Ethnomedicinal usage of byproducts of forests and rangelands an important step towards sustainable exploitation (Case study: Hyrcanian region of Iran). International Conference on Advances in Plant Sciences ( ICAPS – 2012), Chiang Mai, Thailand

5. Seyed Hassan Zali , Seyed Jaber Nabavi , Poorya Kharrazi & Mahdis Faghani. (2012). Multipurpose uses of plants, a step toward sustainable development (Case study: the summer pastures of Sia-mrze-kouh) . International Conference on Advances in Plant Sciences ( ICAPS – 2012), Chiang Mai, Thailand

6. محدیث فغانی، سید حسن زالی، جمشید قربانی و سید یحیی کاظمی. (1391). بررسی اثر ارتفاع بر بازده وزنی اسانس مخروط ها و سرشاخه های Juniperus Sabina (مطالعه موردی: مراتع هزار جریب بهشهر). سومین همایش بین المللی تغییر اقلیم و گاهشناسی درختی.

7. سید جابر نبوی، جمشید قربانی، سید حسن زالی و سید یحیی کاظمی. (1391). بررسی میزان بازده وزنی اسانس گیاه Juniperus communis در ارتفاعات مختلف مراتع ییلاقی هزار جریب بهشهر. سومین همایش بین المللی تغییر اقلیم و گاهشناسی درختی.

8. سهراب رادنیا، محمود شریف محمدی، علیرضا هادی زاده و سید حسن زالی. (1392). سمیت تدخینی و اثر دورکنندگی اسانس Juniperus communis روی Sitophilus oryzae، Tribolium castaneum و Rhyzoptera dominica. اولین همایش ملی گیاهان دارویی و کشاورزی پایدار. دانشگاه شهید مفتح همدان

9. مظفریان، ولی‌الله (۱۳۷۵). فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی. تهران: فرهنگ معاصر. ص298.