Verbijzondering geeft aan hoe activiteiten en taken zijn verdeeld over afdelingen en persoon. Dit heeft dus te maken met de taakverdeling.
Er kan daarbij gekeken worden naar drie verschillende functieverbijzonderingen, het gaat hierbij om de personele verbijzondering:
- Horizontale functieverbijzondering
- Op hetzelfde beslissingsniveau en naast de desbetreffende functionaris worden een of meerdere nieuwe functionarissen geplaatst die een gedeelte van de oorspronkelijke functie overnemen
- Verticale verbijzondering
- Er worden nieuwe medewerkers aangesteld die onder leiding van de oorspronkelijke functionaris een gedeelte van zijn functie overnemen
- Stafvorming
- Er worden nieuwe medewerkers aangesteld ter ondersteuning van de oorspronkelijke functionaris. Zij hebben een puur dienstverlenende taak en hebben geen plaats in de besluitvormingshierarchie.
De verbijzonderingsprocessen in een organisatie kunnen niet ongelimiteerd plaatsvinden. Als randvoorwaarde geldt het zogenaamde ontspanningsvermogen van de leiding. Het gaat dan om het aantal functionarissen in de organisatie waaraan effectief leiding kan worden gegeven. Dit ontspanningsvermogen kent twee dimensies:
- De spanbreedte
- Dit is het maximale aantal ondergeschikten op een besluitvormingsniveau waaraan door een manager effectief leiding kan worden gegeven
- De spandiepte
- Dit is het aantal besluitvormingsniveaus waaraan een manager effectief leiding kan geven in verband met de informatiesnelheid en -verminking tussen de verschillende niveaus.
Bron: http://odur.let.rug.nl/~vuijk/courses/ic/theorie/organisatie/structuur/structuurkenmerken/start.html