Luntiang Panulaan

Milenyum at iba pang Tula

Koleksyon ng tula ni Francis Gallano Delgado (Ading Kiko, dps)

Kuwento ni Hudas

ni John Carlos D. Evangelista

Thesis

ni Khristian Ross P. Pimentel

Ang Pagtula sa Panahon ng Pandemya at iba pang Tula

Koleksyon ng tula ni Jose Velando Ogatis-I

Puti

ni Maricel Padua Lopez

Unang Ulan ng Mayo at iba pang Tula

Koleksyon ng Tula ni Cris Lanzaderas

Petsa de Peligro 2.0 at iba pang Tula

Koleksyon ng tula ni Roda Tajon

Kung Pagsusulit ang Eleksyon

Tula ni Jasper P. Lomtong

Ulan at Iba pang Tula

Koleksyon ng Tula ni Chuck D. Smith

MILENYUM at iba pang Tula

Koleksyon ng tula ni Francis Gallano Delgado (Ading Kiko, dps) 

MILENYUM

Sa silid na akin ay hinding-hindi,

Hinaharanang muli ay mangá tainga:

“Bulawan, banyagang santinakpan.”

Bukang-liwayway ba, banyagang lupain?

—lupang pangako, ipinangakong naipako.

Hinihila ng putik, mangá paang namuhunan ng latak.

Ngumingiti-ngiting mangá sapatos ay lumuluha.

Mula sa isang lungsod patungo sa kasunod

Nang dahil sa lupang bulawan,

—tinutubuan ng mangá luntiang dahon;

Namumukadkad, mangá bulaklak;

Dinidiligan ng dalisay na ulan;

Ipinaghehele at ipinagduduyan

Ng sariwang simoy ng hangin.

Pinapalakol,

Aking leeg,

Sinasakal

Ng landas,

Kundi man

Ay nililingkis 

Ng ahas

At dahas.

BALETE

Umagang-umaga ay pinapalamanan,

Ng bulto ng mangá multo,

Isang silid

Mangá naghaharutang sinag

Ng mangá alitaptap,

Kanilang mangá mata

Sa banig ng karamdaman

nakapaligid, mangá multo

ng mangá nabigong panagimpan

"Naghintay na hubugin mo ako

bilang kaganapan ng laman,"

buntong-hininga

ng multong nakasuot ng barong

Ano pa,

dahilan

ng búhay

kung, huli

ay pinagkaitan 

ng kahalagahan nito?

ROBOTO

Si Talas, nagpakana ng makinang de balat

—may tumutubong buhok sa ulo;

tumutubong balahibo sa dibdib;

tumutubang tungaw sa ilong;

nagkakabigote,

nagkakabulbol.

Weneklek at tutsang,

Hinahangaan ng mangá siyentipiko.

Kinakamot nitong makinang de balat,

Sariling kilikiling tinutubuan ng asogue.

Pati nunal ay may mulmul.

Kailan lang nang magkaburnik.

Makinang de balat,

Kinukusot nito ay ulo

Ng mangá asong sa kaniya ay tumatahol.

Kinakalag nito, rehas

Na nakapulupot sa mangá leeg ng mangá asong ulol.

Silid-Aklatan, ASMPH

Lungsod ng Pasig

Thesis

ni Khristian Ross P. Pimentel

Gusto kong nguyain lahat ng papel

At gawing candy ang kape. Sana madali

Lang bumuo ng salita at hindi nauubos

Ang ideya. Sana’y sa bawat galaw ng

Orasan, bumuhos ng katalinuhan dahil

Nakakapagod mag-isip at sumulat sa

Kawalan. Gusto kong lisanin ang kinauupuan

Ngunit hindi maari dahil nakagapos ang

Aking mga panaginip.

Hanggang sa paglaya…

Hanggang…

Sa dulo.

Ang Pagtula sa Panahon ng Pandemya at iba pang Tula

Koleksyon ng tula ni Jose Velando Ogatis-I

Ang Pagtula sa Panahon ng Pandemya

Ang pagtula sa panahon ng pandemya

Ay pagsukat ng distansya:

Hindi ng layo ng simula 

At katapusan ng mga linya,

Hindi ng haba ng mga salita,

Kundi distansya ng mga buhay,

Distansya sa pagitan ng katawan at kabaong. 

Ang pagtula sa panahon ng pandemya 

Ay pagsukat ng distansya

Ng kahulugan at halaga 

Ng mga kataga at ng mga mura 

Ng Pangulong panggulo;

Pagsukat ng layo ng paliwanag 

Ng mga tauhan 

Sa napakinggan ng bayan.

Ang pagtula sa panahon ng pandemya

Ay pagsukat ng distansya 

Sa pagitan ng ibinalita at ng katotohanan;

Pagtantya sa distansya 

Sa mga talon sa lohika ng mga naniniwala

Sa gobyernong sa veerus ay tumunganga.

Ang pagtula sa panahon ng pandemya

Ay pagsukat sa distansya

Ng walong libong ayuda

Sa kumakalam na sikmura;

Pagtantya ng layo ng unahan

Sa dulo ng pagod na pila.

Ang pagtula sa panahon ng pandemya

Ay pagtakas ng nabartolinang konsensya.

Ito ang pagtawid sa humahating linya

Sa paninindigan at pasensya. 

Ang Habi ng Panaginip

Higit isang taon na tayong kulong

sa bangungot ng hangin. 

Rehas sa paligid ng Lamdalag

ang bawat hininga ng ating katabi. 

Ang mga abaca ay nakahimlay; 

bagot na nagaantay

kung kailan ang ating mga panaginip

ay muling lalaya at maihahabi sa T’nalak

matapos ang mga gabi 

ng paghingal at pag-iyak.

Sabik na ang mga usa at agila

na dala ni Fu Dalu. 

Sabik nang umalpas –

tumakbo, lumipad, maihabi

sa Hulo at Hitem – 

sa mga kulay ng ating lahi. 

Habiin na natin ang mga panaginip

tulad ng paghabi 

ng Timog Cotabato

sa mga sapang tumatahi sa lawa ng Sebu.

Ang mga Loko at K’nalum 

ay mayabong na.

Punasan ang alikabok sa legogong. 

Bangon na mga babae.

Sapagkat tayo lamang 

ang biniyayaang magbigay buhay 

sa mga pangarap na nahimlay.  

Notes:

1)    Lamdalag – barangay sa paligid ng Lawa ng Sebu

2)    T’nalak – tela na gawa ng mga T’boli 

3)    Fu Dalu – espiritu ng abaca

4)    Hulo & Hitem – pula at itim

5)    Loko & K’nalum – mga puno na pinagkukuhan ng pangkulay ng T’boli

6)    Legogong – habihan 

Hawang Paspasan

(Tabi kay Jose F. Lacaba)

Nang mahawa si Maritess

sa anak ng

   konggresman,

parang nilagnat

and mga bituin

at nagmura ang buwan.

Nang dalhin sa PGH

si Maritess,

isinasayaw ng mga DDS

ang katotohanan

at isinara ng kanilang poon

                        ang ABS-CBN.

Apat na turok

ang ibinigay sa nahawa

ng anak ng 

    konggresman

bago nahanap ang ugat

at kamukha ni Anne Curtis

si Maritess.

Nang haplusin ng DOH

ang mga numero ng 

nayari’t nahawa

at pinaghirapang gamutin

ng mga doctor,

lumilindol ang kama ni Mocha

at binawalang magdemonstrasyon

sa EDSA ang mga bata.

Nang tiningnan ng doctor

ang chart ni Maritess

at tinaningan ang dalaga,

gumagapang ang veerus

sa mga kalsada ng Sampaloc

at inirerekomenda ni Anne Curtis

sa TV ang Palmolive. 

Isang taong lockdown

ang idineklara

ng amo ng 

konggresman

habang may pandemya

at walang makadalaw 

kay Maritess.

At nang maglabas ang masa 

ng kanilang sama ng loob,

nagdurugong kalooban

ang ipinalit ng mga lespu,

at inagaw nila ang mga placard

ng mga bata 

at binansagang komunista.

Apat na gamot

ang ipinangeksperimento 

sa nahawa 

ng anak ng

   konggresman

at kamukha ni Pokwang

si Maritess

Nang nailabas sa ospital

ang bangkay 

ni Maritess,

umiyak ang pamilya niya,

pinigilang umimik ang mga diyaryo

ng mga umaangil na sundalo.

Tatakbo si konggresman

para mga kaso’y maiwasan.

Huwag natin siyang kalilimutan.

Puti

ni Maricel Padua Lopez

Puti, kulay nga ba ng lahat ng ospital?

Puti, simbolo ba ng kalinisan?

Puti, sagisag ng pag-asa at kagalingan?

Puti, langit nga ba o katotohanan?

Unang Ulan ng Mayo at Iba pang Tula

Koleksyon ng Tula ni Cris Lanzaderas

Unang Ulan ng Mayo

Nilandas ng dahong tsiko 

ang umaalong tubig 

mula sa alulod. 

Sumingaw ang alimuom 

ng kalsadang tinusta 

ng sikat ng araw. 

Nagmistulang shower 

ang mga butas ng bubong. 

Sa ibaba’y sumahod 

ang mga batang init na init. 

Sinabayan ng tawanan 

ang ragasa 

ng luha ni Bathala. 

Kiniskis ng bato ang nanlilimahid 

na libag mula sa maghapong paglalaro. 

Minumog, pinanghilamos ang tubig 

na sagana 

sa katas ng bulok na dahon 

at tae ng pusa.

Palaisdaan

Umukit ng talampakan 

sa malasaw na luwad. 

At sumingit ang putik sa ilalim ng mga kuko. Dala-dala ang mga pisi 

at putol na sanga ng bayabas. 

Pinananabikan ang hampas ng alon sa mabatong pampang. 

Dahan-dahan kong ikinabit ang kawil na berdugo ng mga bulateng kikisot-kisot sa bao ng niyog. 

Naupo sa tulay na kawayan 

at makikiramdam, 

saka initsa ng pising may kawil. 

Sumipol at kumuyakoy, 

habang nilalaro ang pamingwit. 

Nag-aabang sa kakagat sa paing 

Kakawag-kawag.

Bahay-Bahayan

Dapit-hapon. 

Nagkulay-uling ang aking mga kamay 

sa mga piraso ng kahoy na namamahinga sa abo ng kaliliyab lang na mga uhay ng palay. 

Pasilip-silip ang sikat ng araw 

sa mga dahong inihehele ng hangin. Sinisipat sa mga sanga ng puno 

ang anino ng nakausling pako 

Pinupukpok ng martilyo 

ang mga huling ulong nakausli 

sa lumang plywood 

na sahig ng bahay-bahayan. 

Inihilera ang mga pira-pirasong kahoy sa pagitan 

ng dalawang sanga, 

Habang nagpapapansin ang mga hantik na abalang gumagawa 

ng sariling lungga.

PUSA NAMING SI KAHEL

Tula ni Mark Anthony S. Salvador

Walang ningning ang mga mata

ng mga tao sa amin

nang pumanaw ang aming puspin.

Nakatutula sa harap ng hapag si Nanay.

Wala na raw si Kahel na lagi niyang

maghapong kasama sa bahay.

May kung anong pasan sa balikat si Tatay.

Wala na raw ang pusang kulay-ponkan

na napulot niya sa tabing-daan.

Kakulay ng dapithapon, kaya’t

“Kahel” ang ipinangalan.

Di makagawa ng gawaing-bahay si Kuya.

Ginigising siya ni Kahel tuwing umaga,

kung maginaw ay sumisiksik sa kanyang paa.

Si Ate, malimit mapatingin sa langit.

Sana raw, sa pitong taon ni Kahel sa amin,

nadama niya ang saya at pag-ibig.

Malungkot ang mawalan ng alagang pusa.

Kaya pakisagot po itong tanong:

Bakit kay gaan na lamang kung sabihin

itong “Peksman, mamatay man

ang pusa ng kapitbahay namin”?

PETSA DE PELIGRO 2.0 at iba pang Tula

Koleksyon ng tula ni Roda Tajon 

PETSA DE PELIGRO

Binibilang ang ginto, pilak, at tansong barya

Sa natutuklap nang pitaka.

Sakaling makapagkasyang pambili

Ng kalahating kilong bigas, ‘sang tumpok

Na kamote o okra o talong. ‘Wag kalimutan

Ang knorr upang maglasang manok

Ang ‘sang tabong sabaw sa sinabawang 

Linahukan ng hininging malunggay sa kapitbahay. 

Saka bibilangin sa mga daliri kung ilang araw pa. Labing-apat.

Sa kusina, kilatisin ang bawat bote’t garapon – sa tantiya 

Dalawa o tatlong araw ang itatagal ng asin, mantika, asukal,

Kape. Walang ‘sang supot na aasahan matapos magtanong

Kung bakit binukbok ang bigas na iniabot no’ng nakaraang bagyo.

Hindi na rin makapagpalista sa katabing tindahan. Walang

Maipangakong suweldo, hindi na rin makautang sa 5-6. 

Panaka-naka na kasi kung magkumpuni 

o magpalitada ang asawa, suwerte na

Kung mapakiusapan ang mga bantay na hinihimas-himas

kanilang mahahaba’t kayumangging yantok. 

Bawat araw, petsa de peligro – pakikipagbuno

Sa bigwas ng sikmurang nag-aalimura. 

Kung darating man ang panibagong rasyon

Ng múmo, bukas makalawa’y muling aatungal

Ang mga bunganga’t sikmura. Manunuot muli

Ang lamig ng hilalil na halos dalawang taon 

Nang namamahay sa mga barung-barong. 

Samantala, kumapal na ang balabal ng rimarim

Sapat nang init upang magliyab ang hindi

Na maimpit pang pagtitimpi. 

DALIT SA PAGBISITA SA BILANGGUAN

Iadya mo ang panganay

Sa suwag ng mga sungay

At haplit ng mga anay

Siyang kinakanlong ng selda.

Iadya mo ang panganay

Sa amba ng pangangamba,

Pagkabura ng gunita.

At tanganan niya nawa 

Ang pagmamahal sa masang

Kumanlong at nag-aruga 

Sa kan’ya’t mga kasamang 

Katuwang sa pagpupunla. 

Maapuhap sana niya

Ang liwanag sa sisidlan

Mumunting galak sa panglaw,

Ang haraya ng paglaya.

KUNG PAGSUSULIT ANG ELEKSYON

Tula ni Jasper P. Lomtong

Una, isulat ang buong pangalan

nang hindi maikaila sa sarili

ang pagkakamali, 

kung may pagkakamali

            o kung nagkamali

sa kandidatong napili.

Kung multiple choice

            at wala kang choice

hindi puwede ang letter “E”

marahil “not applicable” ang karamihan

hindi rin “all of the above” para tapos agad

ang usapan, kung may “none of the above”

mayroon din ang:

            parehong a at b

            o parehong c at d

mahalagang matandaan na may tamang mapipili

alalahanin ang panuto: piliin ang tama,

ang posibleng sagot sa tanong 

ng kahirapan sa bayan

ng paghihikahos ng mamayaman

ng anomalya sa pangkalahatan

ng paglaspatangan sa karapatan

ng pang-aalipin sa kapwa

ng pang-aangkin sa lupang atin

at isulat ito sa sagutang papel.

Kung matching type ang usapan

‘wag kulay ang maging pamantayan

            ihambing kung tunay ang malasakit

            kung tugma ang pangako’t walang sabit

            kung tumpak ang hangarin sa kapwa

            kung tinatanaw ang pagpapalaya sa bansa.

Kung pagsusulit ang eleksiyon

bawal din ang magbura, 

inbalido ang boto 

kung hindi susundin ang panuto.

Isa pang mahalagang paalala

huwag na huwag 

mangongopya, hindi ka makatataas sa puntos

at sa halip, pare-pareho pa tayong mabokya.

Kung pagsusulit ang eleksiyon

bumoto at sumagot 

nang tapat at tama.

Ulan at Iba pang Tula

Koleksyon ng Tula ni Chuck D. Smith

Ulan 

Tinanong ng binata

ang isa pang binata

kung may nadarama ito 

para sa kanya.

Tumingala ang isa pang binata. 

“Ulan!” sambit nito. “Bubuhos

ang ulan,” sabay takbo palayo

sa binata.

Maiiwang muli

sa gitna ng kalsada ang binata.

Walang papansin. Walang makakakita,

kahit nakaharang sa daan.

’Di magtatagal, unti-unting 

Aanurin ang binata 

ng baha, bahang siya lamang

ang nakakakita.

Yelo

Hayaan mong 

kunin kita’t angkinin

sa loob ng katahimikan

ng ilog ng aking bibig.

Doon ka tuluyang

magiging tubig,

dadaloy sa aking

mga ugat, sa mga bahagi

ng aking katawang

nagliliyab, ngunit 

hindi ka mapasisingaw — halika, 

hayaan mong ako ang iyong 

lunurin. 

Walang Ulan

Tinanong ng binata

ang isa pang binata

kung may nadarama ito

para sa kanya.

At may nadarama nga

ang isa pang binata—

mga patak ng ulan

sa kanyang braso—

kaya’t tumakbo siya

palayo sa binata upang

maghanap ng silong.

Habang tumatakbo, napansin 

ng isa pang binata na hindi ulan

ang nadama niya sa katawan     

dahil walang ulan—

      kundi sinag ng araw

sinag ng araw na tumutusok sa balat,

parang karayom.

Ikalimang Isyu, Mga Bagong Pagtatagpo, Enero, 2022