Metodo ng Siyentista

ni U Z. Eliserio

    Noong nasa high school pa ang ate niya, may madre daw na nag-download ng piratang pelikula sa computer ng school. “Devil” daw ang pangalan ng virus na ito, at sinolusyonan ni sister ng dasal at holy water. Nasira ang computer. 

Gusto sanang maniwala ni Keith sa kwentong ito, pero may duda siya. Una, bolera talaga ang ate niya. At pangalawa, alam niya hindi naman pwedeng magbendisyon ang mga madre, kaya saan ito pupulot ng holy water. “De ville” pa daw ang pagbigkas ng madre sa “devil.” Dagdag na detalye para magtunog kapani-paniwala, o patunay na hindi nga inimbento ang salaysay? 

Hindi siya makapag-isip, pagod na pagod ang isip niya. Bumalik na naman ang dwende sa kanyang balikat. Sana nga talaga, dwende na lang ang nagpapasakit sa balikat niya. Para tatawag lang siya ng albularyo, pagkatapos mawawala na. Dahil wala namang dwende, kung ano-ano na ang sinusubukan niya. Paracetamol. Ibruprofen. Kung ano-anong cream, ointment, “sticker.” Maganda lang doon sa sticker, mabango. 

Pumitik-pitik si Keith. Tumayo siya sa harap ng computer, nagsayaw-sayaw. Pitik pitik. Wala rin namang nangyari. Naka-lock pa rin ito. Biktima ng malware. Kasalanan din niya, hindi siya natuto sa fable, o parable ba?, ng ate niya. Gumaya siya sa madre, nag-download siya ng piratang pelikula. Ngayon nanganganib ang kasong hawak niya.

Buti na lang talaga, nailipat niya ang karamihan sa files niya bago siya nag-torrent. Kundi, lagot. Lahat ng impormasyong nakalap niya sa limang taong pag-iimbestiga ng mga taksil na asawa, kuyang nangangamkam ng mana, artistang gustong manira ng karibal, lahat ngayon nasa cloud, at nasa external niya. Ito lang talaga, ito lang latest niya, dapat isinabay na niya. Kaso nga lang, nasa kalagitnaan pa lang siya ng kaso. Hindi pa niya solved, hindi pa siya bayad. Kaya hindi niya trinansfer. Kasi ita-transfer din naman niya pagtapos na. Ayaw niyang magkaroon ng doble-dobleng kopya ng file, lalo na pag babalikan niya iyong kaso, pagkatapos imbes na iyong kumpletong bersyon ang mabuksan niya, ang meron iyong simula pa lang ng imbestigasyon. Nangyari na kasi iyon, ilang beses na.

Pero kasalanan talaga niya. Kasi meron naman siyang Google Drive, at One Drive, pati Drop Box. Iyon naman back up lang talaga, so pwede dapat siyang magkaroon ng mga di-kumpletong kopya. Dahil ang binabalikan naman niya iyong nasa external. Bakit niya hindi ginamit? Hindi naman dahil gusto niya sa cleanliness. Cleanliness is next to godliness. 

Buti na nga lang at hindi umakyat ang malware sa cloud services na mayroon siya. Nagagawa ba iyon ng malware, ang umakyat? Kasing clueless lang niya si sister pagdating sa mga problemang teknikal. Magaling siya pag naniniktik, namboboso, nagmamatyag.

Ngayon hindi niya ma-access ang video niya kay Siyentista.

Tulad ng karamihan sa mga kaso niya, pag-ibig ang nasa likod ng isang ito. Misis ni Siyentista ang nagpahabol sa kanya. Pakiramdam ni Misis, may kabit si Siyentista. Bakit daw ito laging pumunta ng laboratoryo, kahit Linggo? Bakit daw ito laging ginagabi? Ang hula ni Misis, ang bagong “lab assistant” ang kalaguyo ni Siyentista.

Mas malala pala ang katotohanan. Aning na si Misis, dalawang gabi nang hindi umuuwi si Siyentista.

Nagkamot si Keith. Bukod sa masikip, makati ang labcoat niya. Ganito ang trip niya pag may iniimbestigahan. Gusto niyang mapasok ang isip ng kanyang binobosohan. Para bang sa espiritwal na lebel, nahuli na niya ito. Tulad ng mga ninuno niyang nagsusuot ng balat ng hayop na nakatay. Pero sa kaso niya, hindi pa niya nakakatay, suot na niya ang balat. Manifesting, wala namang masama.

Imbes na kay Misis, dapat pumunta na siya sa pulis. Pero wala namang maniniwala sa kanya, parak man o babae, hanggang wala sa kanya ang patunay na video. Lampas na ito, alam niya, sa kahingian ng kaso. Dapat nga, kung tutuusin, sabihin na niya ang isa sa mga katotohanang alam niya kay Misis: na hindi naman nangangaliwa si Siyentista. At hindi lang na, ibang babae ang kabit nito, imbes na si lab assistant. Wala talaga itong babae. Pero may lihim ito. Si Keith lang ang nakakaalam, at walang maniniwala sa kanya kahit na totoo ito.

Baka nga kahit may video siya, hindi pa rin siya paniwalaan ng mga pulis. Sasabihin, ginamitan lang niya ng AI. Siya rin nga mismo, noong simula, hindi makapaniwala.

Pumunta siya sa kanyang blackboard. Gamit ang kanyang dustless yeso, iginuhit niya ang kanyang teorya. Nasa sentro ang katawan ni Siyentista. May arrow papunta sa pangalan ng kanyang kliyente. May arrow papunta sa drowing niya ng laboratoryo nito, ng bahay, ng beerhouse, ng cabin--akalain mong may cabin, sa Tagaytay!--may arrow din papunta sa pangalan ng assistant nito, at sa pangalan ng kalaguyo. Ang kalaguyo ay hindi kalaguyo ni Siyentista, pero ng kaibigan nitong chickboy. Pinagtatakpan ito ni Siyentista. Isinulat ni Keith ang mga susing salita: grant, pulitiko, virus. Sa gitna ng lahat ng ito, ang dambuhalang tandang pananong.

Narinig niya ulit mula sa labas ng ngiyaw. Dumungaw siya sa bintana. Naroon na naman ang pusa. Hindi naman ito mukhang mamahalin, pero alam niyang hindi pusakal. May collar, hindi gula-gulanit ang balahibo. Kinuha niya ang mug na may tubig mula sa kanyang mesa, hinitsa niya sa pusa. Hindi ito mainit, ayaw naman niyang saktan iyong pusa. Pero kailangan niyang bugawin. Baka kasi sa labas pa ng bahay nila mamugad, doon umihi at tumae.

Ilang beses na niya itong binubugaw nitong linggo. Alam niyang may inuuwian ito, kasi nawawala pag gabi. Ngayon kasi, tanaw niyang nagtatago lang ito sa malapit. Dapat kumuha siya ng aso, para hindi lumapit iyong pusa. Kaso, mas ayaw niya sa aso. Malaki masyadong responsibilidad, e pinanggagalingan nga ng pagkain niya sa araw-araw, hindi niya maprotektahan mula sa virus.

Mainit. Tinanggal niya ang kanyang labcoat. Hinila niya ang lubig ng bentilador, sinet ang lakas nito mulang 2 papuntang 3. Hindi naman lumamig, kumalat lang ang lupa mula sa mga orkidyang nakasabit malapit sa kanyang bintana. Pumunta siya sa drawer, naglabas ng hospital gown. Ito man ay may kinalaman sa kanyang iniimbestigahan. Sa kanyang mamamatyag, natutunan niyang maraming catchphrase si Siyentista. Ang hilig nitong humirit, kahit minsan wala sa hulog. Isa sa mga paborito nitong ulitin: “Hindi malayo ang agham sa kabaliwan.” Nang una itong marinig ni Keith, nabilib siya. Naisip niya, pareho nga lang na naghahanap ng kaayusan sa mundo ang mga siyentista at baliw. Nang ulitin ito ni Siyentista, nagkaduda na siya. Wala naman itong kinalaman sa pagpapabilis ng pagdala ng order (nasa resto si Siyentista kasama ang chickboy sa gabing ito). Nang ulitin pa ito ni Siyentista, sa gasolinahan naman, nang masabihan ng attendant na magmamahal ang singil sa diesel kinabukasan, natanggal na ang blinders ni Keith. Matinik pa rin naman sa kanyang mga mata si Siyentista, pero mas mainam na wag na lang itong magsalita.

Meron siyang thought experiment na hindi inilalabas sa social media dahil ayaw niyang makansela. Paano kung iyong mga nagpapatiwakal, hindi sa Pilipinas kundi sa Amsterdam, i-donate na lang ang katawan sa maraming grupong nangangailangan nito? Halimbawa, mga nagugutom sa Pilipinas. Isa pa: mga necrophiliac. Kahit papaano napamahal na rin sa kanya si Siyentista dahil pakiramdam niya ito ang uri ng tao na hindi mawiwirduhan sa mga naiisip niya. Alam ni Keith na mapanganib ang ganitong uri ng transference. Hindi pwedeng magkaroon ng emosyonal na attachment sa mga kliyente, at lalo na sa mga minamanmanan! Hindi maganda para sa negosyo, lalo na ngayong mahirap ang pera. Mahirap ang pera, pero kailangan na niyang magdesisyon. Kanina pa naman talaga siya nagdesisyon, pero nagkukunwari siyang hindi pa. Maalam naman siya sa crytocurrency, kaya, tulad ng hinihingi ng lumikha ng malware, nagpadala siya ng bitcoin sa isang address. Pagkatapos ng sampung minuto, naibalik na sa kanya ang kontrol ng kanyang laptop. Alam siguro na mahirap lang siyang Filipino, at hindi mayamang puti, siguro ay Ruso ito, kaya binabaan lang ang ransom. Sampung libo rin. Sana ay bigyan siya ng tip ni Misis. Kundi, pag nagkataon, breakeven lang siya sa kasong ito. 

Pinanood niya ang ulit ang video. Naroon si Siyentista sa laboratoryo, naroon din ang kanyang assistant. Hinahaplos-haplos ni Siyentista ang kanyang aparato, at nasa may pinto ang assistant. Ilang beses na nilang pinag-awayan ang aparato, pero isang beses pa lang itong nakakuhanan ng video ni Keith. Sa audio ng mga unang pag-aaway, naintindihan ni Keith na gustong pag-eksperimentuhan ni Siyentista ang kanyang assistant. Sa una kasi, pumapayag ito. Bumubuti daw kasi ang pakiramdam nito dahil si itinuturok ni Siyentista. Pero nang lumaon, nagsimula na itong mahilo. Dumugo ang ilong. Galisin. Ayaw na ng assistant, at hindi naman namilit si Siyentista. Itinurok nito ang likido mula sa aparato sa sarili. Inabangan ni Keith ang eksena. Nang una itong mapanood ni Keith, nasuka talaga siya, pero nagawa niyang lununin, kaya hindi ito counted bilang suka. Ngayong ikalawang beses na, normal na lang ang footage para sa kanya. Para na lang siyang ang assistant, na hindi rin naman dinibdib ang natungyahan nang harapan. Agad siyang nag-save ng kopya ng video sa tatlong cloud back up services, pati na rin sa kanyang external.

Pagtatapos

ni Rommel V. Espejo

Pinilit niyang isalba ang kanyang sarili at naglakad patungo sa direksyon ng mga pulis, ngunit patuloy ang pagtama ng bala sa kanya. Natumba si Andrei habang yakap ang abuhing backpack na naglalaman ng kanyang toga. Umagos ang dugo at dumaloy sa hawak niyang graduation program. Ipinatong sa kanyang dibdib ang programa at medalya para sa kaniyang pagtatapos. 

Sumambulat ang pulang likido at nanginginig na sambit ni Andrei, “wa...wa…wala po akong kasalanan”. 

Samantala, sa himnasyo ng pamantasan,

“Luis Andrei Pamintuan, Jr., Bachelor of Science in Architecture.”

Lutang

ni Robert John P. Pastera

Alas-onse ng gabi. Sabado. Ika-labing-apat ng Disyembre.

Sa totoo lang, hindi ko kailangang magbanat ng buto; pinilit lang ako para raw ay matuto. Kaya heto ako, nagmamaneho sa kahabaan ng Taft, pagod galing sa sampung oras na trabaho. 

Habang hawak ang aking manibela, napagtanto ko na mas mabuti pa ang sasakyang minamaneho ko, tumatakbo sa napakamahal na gasolina. Ako, tumatakbo sa kape at droga, paulit-ulit, araw-araw. 

BLAG! 

"Yung Bata!" Sigaw ng isang Ale. 

Naramdaman kong umangat ang aking sasakyan. Tumawag ito mula sa paglipad ng aking isipan.

"Anak ko!" Sigaw ng isang babaeng buntis, pulubi mula sa gilid. 

Agad akong tumigil sa tabi ng kalsada. Dali-daling pinatay ang makina, pinindot ang pinto, at bumaba ng kotse. 

Nabali ang paa ng batang siguro ay nasa labingtatlong gulang, duguan at basa ng putik, umiiyak. Hindi ko napansin ang amoy ng Taft na lagi kong kinaiinisan, dahil kahit sa kadiliman nito ngayon, aninag ko ang kintab ng dugong umaagos mula sa katawan ng bata.

“Akong bahala! Malapit lang ang PGH dito.” Sigaw ko. 

“Sakay!”

Pinatakbo ko ang sasakyan, mabilis na para bang walang ibang  dumaraan sa masukal na kalsada. 

Patuloy na umiiyak ang nanay at ang bata, paulit-ulit na humahagulgol at humihiyaw. 

Naaawa ako. 

Napahinto muna kami sandali dahil sa naabutan naming traffic.

Naaawa ako. 

Inilabas ko mula sa lalagyan ang baril ng tatay ko na may silencer at binaril sila parehas sa ulo. 

Tahimik na sa wakas. Naawa ako sa sarili ko dahil tiniis ko pa ang kanilang ingay.

Pinaandar ko ang aking sasakyan at pumuntang Recto. Nagmatyag kung marami pang tao. Maliban sa iilang naghihintay ng sasakyan, halos wala nang ibang tao sa paligid.

Sa gilid ng ilog kung saan maraming sumisinghot ng rugby tuwing umaga ako tumigil. Itinapon ko ang kanilang bangkay at iniwan ang isang karatula: 

"Pusher kame, Huwag tularan".

Alas-dose ng gabi. Linggo. Ika-labing-lima ng Disyembre.

Kaarawan ko na pala. Sakto sa pulang kulay na lutang sa damit ko.

Bulawan

ni Jame A. Valenia

“Dalawang miyembro na naman ng katutubong Manobo ang natagpuang patay sa ilalim ng tulay ng Puasinda kaninang alas singko ng umaga. Ayon sa mga nakatira malapit sa nasabing tulay, nakarinig sila ng sunod-sunod na pagputok bandang alas otso kagabi. Patuloy naman ang ginagawang imbistigasyon ng mga awtoridad upang matukoy ang salarin sa pamamaslang.”

Nagpupuyos sa galit ang puso ni Damansila sa narinig na balita sapagkat walo na sa kaniyang mga kasamahan ang napapatay. Kahit isa sa mga napatay ay walang maiturong salarin upang mabigyan ng hustisya.

Si Damansila ang tumatayong pinuno ng tribu ng mga Manobo sa bulubunduking bahagi ng Puasinda. Simula nang malamang may nahukay silang ginto sa kanilang lugar ay sunod-sunod na ang pagpatay. Batid niya na ang mga gintong ito ang puno’t dulo ng lahat.

“Huli na ito!” wika ni Damansila. Tumungo siya sa kaniyang kuwarto at may kinuhang malaking supot sa kaniyang baul. Sinilip niya ito upang tiyakin ang laman. Bago siya umalis ay nagpadasal muna siya kay Baylan Alibay upang hingiin ang basbas ng kanilang Manama. Umaasa ang buong tribu sa plano ni Damansila upang maprotektahan ang kanilang pangkat.

Bandang alas dose ng tanghali ay narating ni Damansila ang tahanan na kaniyang pupuntahan. Isang bantay sa guard house ang dumungaw. Dahil sa pabalik-balik doon ni Damansila ay kilala na siya ng sinumang bantay. Kaya naman, pinagbuksan siya ng gate at pinatuloy.

“Magandang umaga gobernador,” bati ni Damansila sa politikong noo’y nagbabasa ng diyaryo.

“Kaibigan!” tugon ng gobernador. “Mukhang malaking supot na yata ‘yang bitbit mo.”

“Kailangan ko ng mga baril,” sagot ni Damansila. “Sunod-sunod na ang pagpatay sa aming pangkat. Kailangan namin ng sandata upang protektahan ang aming sarili.”

“Paglabag iyan sa batas,” pagtutol ng gobernador.

“Nasaan ang batas, gob? Walong kasamahan na namin ang napapatay at kahit isa sa kanila ay hindi pa nakakamit ang hustisya,” paliwanag ni Damansila.

“Baka naman mas makabubuting lisanin ninyo ang lugar at humanap na lamang ng ibang matitirhan. Sa ganoong paraan, baka sakaling matigil ang patayan at mailagay sa katahimikan ang inyong pangkat”, panukala ng gobernador. “Ako na mismo ang magbibigay sa inyo ng lugar na inyong lilipatan. Bibigyan ko pa kayo ng kabuhayan upang masuportahan ang inyong mga pangangailangan”, dagdag pa ng gobernador.

“Walang aalis sapagkat sa amin ang lugar na iyon,” pagtutol ni Damansila. 

“Lalong kaguluhan ang kapalit nito, kaibigan. Baka mas lalong dadanak ang dugo sa plano mong ito,” pagbabala ng gobernador.

“Hindi na kami basta uupo lang. Buhay ang kinuha, buhay din ang magiging kapalit!” galit na wika ni Damansila. “Narito ang mga ginto kapalit ng mga hinihingi kong baril. Siguro naman ay kaysa na ito upang magkaroon kami kahit limang malalakas na baril.”

Batid ng gobernador na buo na ang pasya ni Damansila.

“Kung iyan ang iyong pasya, ipapahatid ko na lamang ang mga baril na hinihiling mo. Ipasusuri ko muna iyang dala mo kung magkano ang kabuoang halaga,” wika ng gobernador.

Pagkatapos ng kanilang pag-uusap ay umalis din si Damansila. Malaki ang pag-asa sa kaniyang puso na mabibigyan ng katahimikan ang kanilang lugar kapag nagkaroon sila ng armas upang ipagtanggol ang kanilang sarili.

Simula nang mangyari ang sunod-sunod na pagpatay, ang mga katutubo ay naging alerto. Ang mga lalaki na kayang makipaglaban ay nagbabantay sa palibot ng kanilang lugar araw man o gabi.

Noong gabing iyon, hindi nakauwi si Damansila. Ipinagpalagay nilang naging masinsinan ang pag-uusap nila ng gobernador.

Kinabukasan, isang lalaking katutubo ang tumatakbo pabalik sa kanilang lugar habang sumisigaw ng “Patuyrun si Damansila! Patuyrun si Damansila!”

Natagpuang patay si Damansila sa gilid ng daan sa may taniman ng rubber paakyat sa bundok ng Puasinda. Basag ang kaniyang ulo at tadtad ng bala ang kaniyang katawan. Katulad ng ibang katutubong namatay, hindi rin matukoy ng mga awtoridad kung sino ang nasa likod ng pamamaslang.

Labis na nagluksa ang mga katutubo. Pakiramdam nila ay hindi na ligtas ang kanilang pamumuhay. Takot at pagkabalisa ang bumalot sa kanilang lahat. Nang mailibing si Damansila, ang kaniyang kapatid na si Igianon ang pumalit bilang pinuno.

Isang gabi, habang sila ay nagpupulong, nakarinig sila ng sunod-sunod na putok. Dalawang panig ang pinanggagalingan nito. Inutusan ni Igianon ang tatlo sa kaniyang mga kasamahan na bumaba upang pakiramdaman ang pinanggagalingan ng mga putok.

Maghahating-gabi na at patuloy pa rin ang putukan. Padami nang padami, palakas nang palakas, at papalapit nang papalapit sa tirahan ng mga katutubo. Maya-maya ay humahangos na bumalik ang mga inutusan ni Igianon.

“Hindi namin alam kung sino-sino ang mga naglalaban. Ang masama pa, papunta sila rito”, balita ng isa sa mga inutusan ni Igianon.

“Kalivung kos langon! (Magtipon-tipon ang lahat),” sigaw ni Igianon. “Ihanda ang inyong kampilan. Lalaban tayo kung kinakailangan,” dagdag ni Igianon.

Habang tinitipon ang lahat, isang malaking pagsabog ang naganap. Limang katutubo agad ang napuruhan. Kasabay noon ay ang sunod-sunod na putukan.

Takbuhan at sigawan ang mga katutubo. Walang tigil ang putukan. 

“Manama roy, tavangi sikanami (Diyos ko, tulungan mo kami),” sambit ng ibang katutubo habang humahanap ng mapagtataguan.

“Umalis na tayo rito!” sigaw ni Igianon.

Ang dating tahimik na gabi ay napalitan ng mga pagsigaw. Ang ningning ng mga bituin ay hindi makatapat sa nag-aapoy na dulo ng mga baril. Walang nagawa ang mga katutubo kundi lisanin ang kanilang mga tirahan. 

Samantala, si Igianon ay nakapagtago sa malaking ugat ng balite. Mga nasa tatlumpung tao ang kaniyang nakita at pawang nakatakip ang kanilang mga mukha. Ngunit napansin niyang wala namang barilang nagaganap. Ang kanilang mga baril ay nakatutok sa itaas habang pinapaputok. Nilapitan nila ang mga bahay at sinilaban. Lumiwanag ang gabi dahil sa malaking apoy mula sa mga nasusunog na bahay. Sinundan ng ibang lalaki ang nagtakbuhang mga katutubo habang panay ang pagpapaputok na kanilang baril.

Aalis na sana si Igianon nang marinig niyang tumunog ang icom radio na dala-dala ng isang lalaki.

“Mag-uumaga na. Ano na ang balita diyan?” boses mula sa kabilang linya ng icom radio.

“Lumayas na sila, boss. Sinusunog na namin ang kanilang mga bahay para wala na silang balikan,” sagot ng lalaki.

“Papunta na ang ibang mga tauhan sakay ng dump truck para i-cordone ang area. Tiyakin niyo na walang makakabalik sa kanila. Patayin kapag nanlaban.”

Hindi na tinapos ni Igianon ang pakikinig sa usapan. Batay sa boses, mukhang kilala nito kung sino ang nasa kabilang linya.

Nang umagang iyon, naisahimpapawid ang nangyaring kaguluhan.

“Sumiklab ang labanan sa pagitan ng dalawang armadong grupo sa bulubunduking bahagi ng Puasinda bandang alas otso kagabi. Ito ay ayon sa ulat ng mga sundalong nagsagawa ng pagsisiyasat sa lugar. Naipit sa nangyaring labanan ang mga katutubong Manobo na nakatira roon. Dahil dito, lumikas sila papunta sa sentrong bayan upang makaiwas sa kaguluhan at makahingi na rin ng tulong. Mismong si Governor Crespo ang umasikaso sa kanila na ang sabi ay ipapagamit nito ang ipinagawa niyang housing village na pansamantalang magiging tirahan ng mga katutubo habang tinitiyak ang kaayusan ng kanilang lugar.” 

Lumipas ang isang buwan ngunit hindi pa rin nakabalik ang mga katutubo sa dati nilang tirahan. Ayon sa pamahalaan, ginawang kuta ng mga armadong grupo ang bahaging iyon ng bundok. Mahirap pa umano itong pasukin dahil maaaring muling sumiklab ang labanan. Mahigpit rin na binabantayan ng mga sundalo ang buong lugar sa utos ng gobernador. Kahit ganito ang sitwasyon, gusto pa ring subukan ni Igianon na silipin ang kalagayan ng kanilang lugar. Ngunit talagang bigo siya sa kaniyang nais. Nabarikadahan ang daanan papasok at may nakalagay na barbed wire sa paligid nito paakyat ng bundok. May mga nakatirik namang plakard na may nakasulat na HIGH VOLTAGE, DO NOT ENTER.

May pagtataka lamang si Igianon sa mga nangyayari. Kung bawal pumasok sa lugar, bakit labas-pasok ang mga dump truck, bulldozer, at backhoe na pagmamay-ari ni Governor Crespo? Sa pag-uwi ni Igianon ay napagtagpi-tagpi niya ang mga sitwasyon. Malinaw na ngayon sa kaniya ang katotohanan sa lahat ng pangyayaring ito.

Bahay-Bahayan

ni John Alvin P. De Guzman

“Honey, alis lang ako saglit. Bibili lang ako ng gatas.”

--

At iyon ang huling beses na narinig ng aking tutuli ang kaniyang tinig. Habang hinehele ko ang aking anak sa kaliwang braso ay hinahalo ng aking kanang kamay ang pinagsama-sama kong gulay mula sa basket. 

Parang pagkain ng aso. Haluhalo.Hindi hinugasan. Hindi binalatan. 

Kung nakinig siguro ako sa aking ina ay hindi ito mangyayari. Nakikisibi sa maliit na kubkuban sa ilalim ng acacia. Parang bahay ng aso.

“Mars, nasaan na naman ba siya?” tanong ng nakapamewang kong kaibigan na kanina pa kinukulot ang buhok gamit ang dahon ng ipil-ipil. 

Kumuha ako ng tubig. Pilit kong nilulunok ang pangako ni Raul. 

“Bumili lang ng gatas.”  

Lumagok akong muli ng tubig. Sa oras na ito, hindi ko nilulubayan ang paglagok hangga’t nababanaag ko ang anino ng aking kaibigan.

Alam kong nasa ilalim na siya ng palda ng kaniyang ina. Nababahag ang buntot. 

Ganito pala ang buhay. Kaya pala sinabihan ako ng aking ina na ‘wag makipagbahay-bahayan kay Raul. Isang tawag lang ng kaniyang magulang ay kailangan na niyang sumunod. Tapat. Parang tunay na aso. 

“Paano na kaya kami?”

Nalalamog na ang mga gulay sa kahahalo ko. Wala pa ring pagbabago. Sila pa rin ang mga hindi napapanis na gulay sa basket. Habang mariin kong pinaiikot ang sandok, napagtanto ko na tulad ako ng mga gulay. Pinapaikot-ikot.

“Paalam na, Raul.” 

Nanginginig ang aking kamay. Nabibingi ang aking tainga. Natataranta. Naaninag ko si nanay na parating sa akin subalit hindi ako makatayo.

“Honey, Jessa, kakain na! Kayong mga bata kayo kanina pa kayo naglalaro ng bahay-bahayan.”

“Papunta na po,” sagot ko habang hinahango sa laruang kalan ang stuffed toy kong tuta na galing kay Raul. 

Langitngit ng Papag

ni John Kyle L. Adamos

Magtatakipsilim na naman. Maririnig ko na naman ang langitngit ng papag na aking kinakatakutan. Langitngit na animo’y halakhak ng demonyong hayuk sa dugo’t laman at sa kaluluwa ng mga batang musmos at walang muwang.

Kasabay ng langitngit ay ang pagtirik habang may tumutulong luha sa aking mga mata. Ang awtomatikong pag-unat ng aking mga binti’t mga paa. At ang animo’y pagpipiyano ng mga daliri nito.

Kung sakali man gumawa ako ng paraan upang matakasan ang bangungot ng langitngit na iyon. Tiyak na mala-ubeng marka sa katawan ko ang mananahan. At malabatong kamao sa sikmura ko’y dadapo’t kagyat akong hindi makagugulapay.

Trese. Trese pa lamang ako ng una kong marinig ang langitngit na iyon. Ngayon, katorse na ako. Halos isang taon na rin pala. Sa isang taon na iyon pakiramdam ko, habang tinitiis ko ang bangungot ng langitngit na iyon, isang pamayanan ang unti-unting nabubuo sa loob ko.