hoofdstuk 15. Het verbindende model van Veltman

Er is veel gebeurd dit weekend. De verdwijning van een robot, een groep studenten en jongeren die haar op de hielen zit en de dood van een professor. Begrijp jij het? Is Melly echt zelfbewust geworden? Waarom verstopt ze filosofische voorwerpen en stelt ze zoveel vragen? Hoe weet ze eigenlijk dat de jongeren haar volgen? Wat was de rol van professor Veltman? We kunnen het hem niet meer vragen, maar er is een sterk vermoeden dat hij hier achter zit. Was het Melly’s keuze om de trein naar Rotterdam te nemen? Zorgrobots gaan niet zomaar kanoën of naar een museum. Zou de professor haar stiekem de instructie gegeven hebben om op avontuur te gaan? Er is in de les wel eens over gepraat. Martinus vond het handig dat Melly hem kon helpen met zijn onderzoek. Ze is niet alleen geprogrammeerd om tanden van oude professoren te poetsen, maar ook om nieuwsgierig te zijn. Het kan de kanotocht, het filmbezoek en het boomklimmen verklaren. Of ze het gewoon uitvoert of echt zelf wil doen is moeilijk te zeggen. De studenten van Veltman discussiëren over de kwestie. Bestaat ‘bewustzijn’ eigenlijk?

Op dit moment beseffen ijskasten niet dat ze er zijn. Wij, mensen, wel. Dat lijkt bijzonder, maar over enkele jaren weten ijskasten precies hoeveel pasta pesto er aanwezig is, of ze de temperatuur moeten bijsturen, hoe lang aardbeien goed blijven en wanneer er komkommer besteld moet worden. Op dat moment begrijpt een ijskast haar functie en beseft ze haar bestaan. Of doen ‘mensen’ toch iets meer? Ze kunnen voelen. Zullen ijskasten ooit bang zijn om uitgezet te worden? Als je die angst programmeert wel. ‘Een ijskast die niet dood wil.’ Is haar gevoel minder echt dan dat van ons? Een mens is een biologisch systeem. Ingewikkelder dan ijskasten en koffiezetapparaten. Ook wij worden gestuurd door patronen en routine. Die zijn zo complex dat we ze niet helemaal begrijpen. Het creëert de illusie dat er iets speciaal en mysterieus gebeurt. Wij hebben ‘bewustzijn’ en reigers, vissen en watertaxi’s niet. In realiteit gaat het slechts om systemen die steeds complexer worden: cavia’s, dolfijnen, zelfrijdende auto’s, zorgrobots en mensen. Zie je dit alles lopen, varen, rijden en zwemmen op deze planeet die ronddraait in het heelal? Het brengt ons toch weer bij de steen. Wat is deze werkelijkheid eigenlijk? Waarom is er een universum? Je hersenen organiseren en geven betekenis aan je omgeving. Je ziet overal verhalen. Zou professor Veltman dit voorzien hebben? Stel je voor! Het was allemaal een complot van een oude man die wist dat hij ging sterven. Een pact tussen een professor en zijn robot. Als dat zo is, is Martinus niet vermoord maar heeft hij zelf - op een filosofische en futuristische wijze - zijn leven beëindigd. Is er iets mooier dan iedereen een laatste keer te verzamelen voor een filosofisch avontuur. ‘De grote verbinding!’ stond er op zijn briefje. De professor heeft gelijk. Dit leven is een avonturentocht. Een reusachtig ‘virtual reality’-spel. Je kan het ‘alleen’ onderzoeken, maar het is ook leuk om het ‘samen’ met vrienden te doen. Professor Veltman heeft in zijn lessen vaak gepleit voor een nieuw verbindend model. Hij vond het jammer dat deze samenleving ons zo uit elkaar speelt. Vroeger zaten mensen rond kampvuren te praten en te dromen over de wereld. Onze huidige, erg economische, samenleving creëert veel indrukwekkende dingen, maar voor je het weet zijn mensen alleen nog bezig met geld verdienen en spullen en huizen kopen en onderhouden. De echte vragen en elkaar verliezen ze uit het oog. Dan is het tijd om er een filosofische robot op uit te sturen en iedereen te vragen om het ding te zoeken. ‘Wakker worden! Zie je hoe mysterieus en spannend de wereld is?!’ Zou het gelukt zijn? Eén ding is zeker. Dit avontuur is nog maar net begonnen.

Volgende week wordt Martinus Veltman begraven. Zou Melly erbij zijn? Hopelijk wordt ze niet door de politie gearresteerd. Waar zou ze nu zijn? Zolang ze zichzelf kan opladen gaat ze waarschijnlijk verder met haar opdracht. Zal ze antwoorden vinden en ontdekken waar de wereld vandaan komt? De kans is groot dat we nog gedachtenfrequenties van Melly zullen onderscheppen.