-16- verzorging van de PEG-sonde
Verpleegkundige handeling: B1
Voorbereiding
verplegende
Zorg voor een rein uniform en verzorgd voorkomen (aangepast schoeisel, verzorgde haren, kort geknipte nagels, geen kunstnagels, geen nagellak, geen juwelen, geen horloge)
Pas een correcte handhygiëne toe volgens de richtlijnen
Verzamel voldoende informatie over de zorg en de zorgvrager
materiaal
ontsmettingsmiddel/steriel water
steriel splitcompres
eventueel een absorberend compres
opsite afdekfolie
eventueel pleister om sonde op de buikwand te bevestigen
watervaste viltstift
kamer
Klop voor het binnengaan en wacht – zo mogelijk – op antwoord van de zorgvrager
Steek het aanwezigheidslichtje aan en sluit de bed- en raamgordijnen
Controleer of de kamertemperatuur voldoende hoog is
Sluit indien nodig de ramen om afkoeling te vermijden
Creëer een werkomgeving met voldoende licht en ruimte
Zet het bed op de juiste werkhoogte
zorgvrager
Begroet de zorgvrager met naam en stel jezelf voor
Vraag eventuele bezoekers de kamer te verlaten
Informeer de zorgvrager over de uit te voeren zorg ( de indicatie, de werkwijze, zijn/ haar mogelijke medewerking)
Uitvoering
De eerste 10 dagen na de ingreep wordt een DAV uitgevoerd. (in sommige ziekenhuizen slechts 7 dagen). De insteekplaats wordt dagelijks gedesinfecteerd en men plaatst een steriel splitkompres rond de insteekopening, boven de externe fixatieplaat:
Ontsmet de huid rondom het insteekpunt met een waterige ontsmettingsstof. (gebruik geen ioodalcohol of ether, vermits deze de sonde kan aantasten) Wrijf van de stoma weg. Het uitwendige fixatieplaatje kan bij de huidverzorging worden gedraaid zonder dat de positie van de sonde in gedrang komt. Het fixatieplaatje mag echter de eerste 10 dagen niet worden losgemaakt.
Observeer het gebied rondom de stoma op roodheid, huidirritatie, ontsteking, zwelling, wondvocht of pijnlijke plekken. Waarschuw eventueel de geneesheer.
Breng een steriel splitkompres aan rond de sonde. Schuif het kompres boven het fixatieplaatje door tot tegen de sonde. Daarna kunnen beide flappen met plakband aan elkaar worden vastgeplakt. Het splitkompres kan dan niet meer weg. Bij lekkage kan een dun compres onder fixatieplaatje worden aangebracht (niet dikker dan een muntstuk, er mag geen druk ontstaan)
Een verband over de sonde is niet nodig. Indien er veel wondvocht is, kan bovenop de sonde nog een gewatteerd kompres worden geplaatst. Indien nodig kan de sonde worden vastgeplakt om te voorkomen dat de patiënt eraan trekt.
Vanaf de elfde dag is de dagelijkse hygiënische verzorging eenvoudig. De nadruk ligt op reinigen en niet op ontsmetten. Men mag nu ook het externe fixatieplaatje losmaken en terugschuiven (dit doet men best niet dagelijks om de levensduur van het klemmetje te verlengen), zodat de PEG gemakkelijker kan worden gereinigd. Men plaatst met een watervaste viltstift een streepje op de PEG op de plaats waar het externe fixatieplaatje zit. Dagelijkse verzorging:
Reinig de huid met water en zeep. Wrijf van de stoma weg
Droog de huid en het externe fixatieplaatje goed. Het externe fixatieplaatje kan bij de verzorging omhoog worden geschoven
Draai (één keer per dag) de PEG helemaal rond in de fistel (sommigen vinden een kwartdraai voldoende). Hiermee wordt voorkomen dat de maagmucosa over de interne fixatie groeit. (Dit mag niet gebeuren bij een PEJ)
Indien nodig, plaats een splitkompres over het fixatieplaatje, tegen de sonde aan. Daarna kunnen beide flappen met een pleister aan elkaar worden vastgeplakt
Gebruik bij het fixeren van het uitwendige deel van de PEG op de buik, de natuurlijke kromming van de sonde. Dit vermijdt het afknikken van de sonde
De patiënt kan ook douchen. Dit heeft de voorkeur boven het nemen van een bad vanwege het gevaar voor infectie. Ook hier moet goed worden gedroogd
Reinig het aanzetstuk van binnen 2x per week met water en een wattenstaafje. Knik hierbij de sonde dubbel om te voorkomen dat er maaginhoud naar buiten loopt
Indien er irritatie optreedt van de huid rondom de stoma, kan de huid worden beschermd door een hydrocolloïdplaat
Doorspoelen
Ook bij de PEG is regelmatig (minimaal 1x/dag) spoelen van de sonde aangewezen om verstopping tegen te gaan. Met een spuit van 60 ml wordt 30 tot 50 ml lauw kraantjeswater ingespoten. Het doorspoelen van de sonde is nodig:
Bij druppelsondevoeding voor en na iedere onderbreking van de voeding en bij iedere fleswisseling. (zeker 3-4x per dag)
Bij bolusvoeding voor en na iedere portie
Ook voor en na de toediening van medicatie via de sonde
Sondes die nog niet of niet meer voor voeding worden gebruikt moeten 1x/dag worden gespoeld
Afsluiting
De eerste dag na plaatsing wordt de sonde verbonden met een opvangsysteem (een urinezakje). Daarna kan de sonde als ze niet wordt gebruikt, worden afgesloten
Voor mobiele patiënten bestaat een knopsysteem waarbij de stomie-opening tijdelijk kan worden afgesloten zodat de hinder en het esthetisch ongemak tot een minimum beperkt blijven
Nazorg
zorgvrager
Geef hem/haar een comfortabele houding
Ga na of de zorgvrager nog vragen of noden heeft
kamer
Breng het bed weer op de juiste hoogte
Plaats het oproepsysteem en het bedieningspaneel van het bed binnen handbereik
Open bed- en raamgordijnen
Doe het aanwezigheidslichtje uit
materiaal
Ruim het gebruikte materiaal op gepaste wijze op.
verpleegkundige
Pas handhygiëne toe volgens de richtlijnen
Rapporteer schriftelijk in het verpleegdossier en mondeling aan de verantwoordelijke verpleegkundige: de interventie, de toestand van de huid rond de stomie, pijn....
Laatste aanpassing: