De moed om alleen te staan

De mens is een groepsdier. De mens is van nature zo geprogrammeerd dat hij altijd zich verbindt met groepen. Iedere groep een aantal vooronderstellingen over de aard van de werkelijkheid. Soms zijn deze vooronderstellingen geformuleerd in een dik boek, soms een dun boek, soms een paar zinnen. Om je te kunnen handhaven in een groep en te profiteren van de warmte en steun die een groep biedt moet je die vooronderstellingen delen. Vrijheid van meningsuiting is prima in de groep zolang je de vooronderstellingen niet in twijfel trekt. Deel zijn van een groep lijkt een beetje op je ziel verkopen. Je krijgt warmte en steun, maar in ruil daarvoor ben je verplicht allerlei opvattingen te delen. Dit geldt niet alleen voor religieuze groepen, maar voor elke groep. Zelfs degenen die denken niet tot een groep te behoren, behoren daar toch bij. Zo zijn velen die dit lezen Nederlanders en daaruit volgen ook bepaalde groepsgedragingen en groepsopvattingen. Belangstellenden voor advaita vormen ook zo'n groep. Zoekers voelen zich incompleet. Dat is de reden waarom ze zoeken. Ze willen iets vinden dat 'éenheid' wordt genoemd. De verwachting is dat wanneer dat gevonden is het fragmentje continu geluk en extase zal beleven. Eenheid wordt vergeleken met een klomp van goud. Als dat gevonden is zal 'ik' (als fragmentje) gelukkig zijn. En het idee is: "Goeroes en de groep zullen me helpen eenheid te vinden"Dat is natuurlijk onzin. >>>Of zoals je jezelf en de wereld ervaart klopt en alles is gefragmenteerd en dan is er geen eenheid te vinden. Dan is eenheid slechts een mooie fantasie. Zonde van je tijd om daar energie aan te besteden. >>>Of alles is eenheid en dan is het er al. Een proces is dan niet nodig, want wat je zoekt is al een feit. Je hoeft niet naar het Vondelpark te zoeken als je al in het Vondelpark bent. Ook dan hoef je geen tijd en energie te besteden aan het vinden van eenheid. Hoeveel tijd kost het om naar het Vondelpark te gaan als je al in het Vondelpark bent?Het verschil tussen eenheid en een klomp van goud is dat eenheid per definitie alles omvat en niet gevonden kan worden. Zoeken daarnaar heeft geen zin.

Een goudklomp is daarentegen een object dat ergens verborgen ligt. Daarnaar zoeken kan wel zinvol zijn.

Er zijn nauwelijks advaita leraren die het zoekproces zelf ter discussie stellen. De meesten vinden het prima dat mensen keer op keer naar satsang komen. Het publiek dat zich daartoe aangetrokken voelt is al niet zo groot en ze willen dat kleine groepje niet voor het hoofd stoten: "U vraagt, wij draaien."

Er is zelfs een grote groep satsang gevers die beweren dat je 'verlichting' alleen kunt bereiken als je de begeleiding van een goeroe hebt, waarbij ze maar al te graag hun eigen diensten aanbieden. Als je eenmaal in handen van een dergelijke goeroe komt dan kun je het wel schudden. Je komt in een afhankelijkheidsrelatie terecht. De illusie dat er iets te vinden is en dat iemand je dat kan geven is dan compleet. Een dergelijke relatie is een garantie dat je in die illusie blijft. Vaak gaat het om goeroes die behalve behoefte hebben aan een vaste klanten kring ook behoefte hebben aan macht en bewondering. Soms verklaren dergelijke goeroes een volgeling voor verlicht. Af en toe een cadeautje uitdelen hoort bij het spel. Bovendien laat de goeroe hiermee zien dat hij succesvol is in het produceren van 'verlichten' en dat trekt nieuwe volgelingen aan. Vervolgens gaan de nieuwbakken verlichte gesterkt door de goedkeuring van zijn goeroe op zijn beurt satsang geven. Ik ken diverse voorbeelden dat een paar maanden later als de desbetreffende volgeling zijn hielen heeft gelicht de verlichting weer wordt ingetrokken. Maar daar trekt de volgeling zich meestal niets van aan. De mens heeft het talent om alles recht te praten wat krom is: "grapje van de goeroe," wordt dan gezegd. BEVRIJDINGOm de waarheid te kunnen zien is het in de eerste plaats nodig om je te bevrijden van wat voor opvattingen dan ook. Iedere opvatting die je hebt, hoe mooi geformuleerd ook, is een hinderpaal voor de waarheid. Ieder woord, iedere zin, activeert het beperkte ikje en versterkt daarmee de illusie. Vandaar dat je zou kunnen zeggen dat de waarheid gevonden kan worden in stilte, maar ook dat is niet juist, want ook dat is een vooronderstelling. Je zult alles wat je als mens ooit gedacht en geleerd hebt terzijde moeten schuiven. Daardoor verlies je het lidmaatschap van wat voor groep dan ook (inclusief dat van een eventueel anti-groepen groepje) . Je staat alleen. En de moed om alleen te staan hebben slechts weinigen, want het past niet bij onze instincten. Apen leven in een groep en mensen ook. Toch is de waarheid enkel te ervaren voor degenen die de moed hebben om totaal alleen (al-een) te staan. Er is niemand die je iets kan geven. Of misschien beter geformuleerd: Niemand kan je iets geven (in twee betekenissen). Niets helpt. Niets kan je eenheid geven. En dat is een zeer hoopvolle boodschap