Er zijn drie verschillende Zelven die je kunt aanduiden met ik:
1. Allereerst het Ware Zelf
Het Ware Zelf is niet zoals iedereen denkt de persoonlijke ziel (wat naar mijn mening slechts een religieus geïnspireerde fantasie is), maar alles dat is.
Het centrale uitgangspunt van Advaita Vedanta bestaat uit:
Atman (de persoonlijke ziel) = Brahman (alles dat is).
Nisargadatta Maharaj sprak vaak vanuit dit Zelf. Zo kwam hij tot uitspraken als ik ben nooit geboren en zal nooit sterven. De Cursus in Wonderen heeft het hierover wanneer gesteld wordt: Niets werkelijks kan bedreigd worden Het Ware Zelf kan niet bedreigd worden Niets onwerkelijks bestaat De gemanifesteerde vormen zijn slechts tijdelijke expressies van de ene energie. Bovendien bestaan ze niet als afzonderlijke vormen, maar zijn deel van eenheid. Verrassing: Door op de afbeelding hierna te klikken kom je op een site terecht waarin de essentie van de leer van Nisargadatta Maharaj is weergegeven. 2. Het organisme Nadat de eicel is bevrucht gaat deze zich delen. Hij zet dan voeding vanuit de omgeving om in nieuwe cellen. In de kern van iedere cel bevindt zich een computerprogrammaatje in de vorm van DNA dat aangeeft wat er waar gebouwd moet worden. Het organisme is dan ook niets anders dan omgevormde energie afkomstig uit alles dat is gemaakt op basis van instructies van een computerprogrammaatje dat zich in iedere celkern bevindt.
De grote filosoof Sophia Loren zei het al:
"All you see is spaghetti."
Het is interessant om je te realiseren dat de eicel van je moeder ook niets anders is dan omgezette energie (van voeding naar de cellen van haar lichaam), evenals de eicel van haar moeder. Het organisme komt niet zomaar uit de lucht vallen, maar is omgezette energie en zal terugkeren naar de staat van pure energie. Wellicht dient het dan als voeding voor andere organismen. Alles maakt deel uit van een eeuwigdurende kringloop. Er gaat niets verloren, er is alleen sprake van verandering.
UG Krishnamurti had het over dit niveau toen hij zei:
"Jij bent een biologisch machientje."
3. Het Fenomenologische (ervaren) Zelf
We beleven onszelf als een 'geest' in een lichaam. Als we een arm of been missen dan blijft het ik gevoel. Zelfs delen van de hersenen kunnen uitvallen, terwijl het ik gevoel blijft.
Wat is dat ik gevoel?
Van alle hersenactiviteit is slechts een zeer klein deel bewust. Dat bewuste deel bestaat uit een plaatje (wat je waarneemt) en plaatsbepaling van het ik daarin. Vergelijk het met een navigatiesysteem. Je ziet de omgeving met een "jij bent hier" aanduiding.
Niet alleen is het licht aan (je ziet een plaatje), maar er is ook iemand aanwezig (er is sprake van een ik gevoel).
Niemand beseft hoe klein en onbetekenend dat ikje is. De bewuste hersenactiviteit is immers maar een zeer klein deel van de totale hersenactiviteit. Bovendien is het hoogst instabiel. Het bestaat uit wisselende impulsen in de hersenen en is vaak zelfs helemaal afwezig. Bijv. in droomloze slaap of als we ons zozeer in activiteiten onderdompelen dat we onszelf vergeten. Ramana Maharshi beschreef de laatste staat zelfs als een speciale vorm van samadhi. Toch is het dit ik je waar we alles voor doen. Vandaar dat Wei Wu Wei zei:"Why are you unhappy? Because 99.9 percent of everything you think, and of everything you do, is for yourself—and there isn't one."Het is bizar dat we dit beleven als centrum van ons bestaan, als datgene waar alles om draait. Toch is het alles wat we hebben. Zoals Thomas Metzinger zei, er is geen entiteit die zich kan bevrijden van het ikje. Haal het ikje weg en alles wat is blijft over. Haal het ikje weg en je bent niemand. (vandaar ook de titel van zijn boek Being No one). De hersenen zijn ingewikkelde organen. Er kunnen makkelijk verstoringen ontstaan. Zo zijn er mensen waar het ik gevoel er niet meer is bijv. door een herseninfarct, epilepsie aanval of whatever. Als die mensen wel in staat zijn om hun ervaring leuk en op een spiritueel klinkende manier te verwoorden en zich bovendien goed kunnen presenteren (bijv. omdat ze een charismatische uitstraling hebben en goed zijn met hun p.r.) dan noemen we ze verlicht.
Ik denk niet dat er een reden is om die mensen op een voetstuk te zetten, want het simpele feit dat iemands hersenen anders functioneren is geen reden om iemand te aanbidden.
Er zijn mensen die geluiden waarnemen als kleuren. De reden is dat impulsen die normaal alleen het waarnemingscentrum van geluiden activeren ook gaan naar het deel van de hersenen dat visuele impulsen verwerkt. Maar die mensen beschouwen zich niet als spiritueel ontwikkelder als anderen en ook hebben ze geen volgelingen.
In plaats van satsang gevers te aanbidden is het beter om te weten hoe het werkelijk zit. Misschien dat dit kan leiden tot een minder grote obsessie met het persoonlijke drama (je verhaal) en het eigen ikje.
Wie je werkelijk bent is alles dat is en niet het ikje.
Tot dat inzicht doorbreekt zit je letterlijk en figuurlijk op een doodlopende weg.
De hersenen zijn er op geprogrammeerd om als dat enigszins mogelijk is dat ik gevoel voort te blijven brengen. Dat je een ikje ervaart is simpelweg je natuur. Je kunt niets 'doen' om dat te veranderen. Het heeft geen zin om daar tegen te vechten. Alleen het ikje wil tegen het ikje vechten. Dat gevecht versterkt de illusie alleen maar. Acceptatie, ook van het ik gevoel is de sleutel.
Het idee dat het nodig zou zijn om het ikje kwijt te raken om zodoende een 'verlichtingsdiploma' (misschien ondertekend door je goeroe) te bemachtigen is idioot. Het ikje heeft de wens de wereld zo te manipuleren dat alle wensen in vervulling gaan. Sommigen doen dat op een directe manier en slaan simpelweg met de vuist op tafel. Anderen denken realisering van wensen via het spirituele pad te bereiken en gebruiken technieken als magie, rituelen en positief (magisch) denken. Echter wat en hoe je het ook doet het succes is beperkt, want tegenover het ene ikje staat de hele wereld inclusief miljarden 'anderen,' die allemaal hun eigen wensen en visies hebben. Er is derhalve sprake van een gigantische overmacht: You are hopelessly outnumbered. Pas als dat duidelijk is komt een benadering als non dualiteit in beeld. Echter zelfs dan wordt de redding verwacht van een Goeroe of iets dat zich in de buitenwereld bevindt. Het ikje is een illusie die zich vastklampt aan andere illusies. Er is maar één manier om de werkelijkheid te zien en dat is alle illusies te beëindigen. Dit lijkt makkelijk en voor de hand liggend, maar is O zo moeilijk omdat dit het einde betekent van alles wat 'we' hebben.Osho: "Totdat je sterft, kan ik niets voor je doen."