Embedded Files
Hurrengo bideoan Marianetako hobien azterketaren bidez, historikoki plaken aurkikuntza agertzen da. aldi berean plaken tektonikaren dinamika, Dortsal ozeanikoak eta Subdukzio eremuak ikus ahal izango dituzue.
Ondorengo loturetan animazioak dituzue prozesu desberdinak aztertzeko:
PLAKEN TEKTONIKAREN TEORIA
Plaken tektonikoaren teoria 1.968an adierazi zen, zientzietako adar desberdineko ikertzaileek emandako datuei esker: geologo, geofisikoak, kartografoak, paleontologoak, eta abar ...
Teoria hau funtsezko hiru kontzeptutan oinarritzen da:
• Plaka litosferiko edo tektonikoak
• Hondo ozeanikoaren etengabeko berriztapena
Funtsean, teoria globalizatzaile honen baieztapenik garrantzitsuenak hurrengoak dira:
- Litosfera, zati desberdinetan zatituta dago; zati bakoitza, Plaka Litosferiko bat da.
- Plaka Litosferikoak desberdinak dira: tamainagatik (handiak, txikiak, ertainak), izaera eta osaerarengatik (ozeanikoak dentsoagoak, basaltikoak. Kontinentalak dentsitate txikiagoarekin eta granitikoak. Plaka mistoak, litosfera kontinentala eta ozeanikoa dute.) eta lodierarengatik (ozeanikoak meheagoak kontinentalak baino).
- Plaka Litosferikoak higitzen ari dira; Mantuko konbekzioa eta grabitatea dira plaka litosferikoen higiduraren eragileak. Banantzerakoan plakek ozeano berriak sortzen dituzte eta hondo ozeanikoaren hedapena eragiten dute; hurbiltzean, berriz, talka egiten dute eta mendikate berriak altxatzen dira. Plaken mugimendua ikaragarri motela da, urteko zentimetro batzuk.
- Litosfera ozeanikoa etengabe sortzen da dortsal ozeanikoetan eta hobi ozeanikoetan suntsitzen da.
- Jarduera geologiko gehienak (lurrikarak, sumendiak, orogenoak eta harrien deformazioak) plaken arteko ertzetan gertatzen dira. Plaken barruko jarduera geologikoa (intraplaka) urriagoa da.
- Aldameneko bi plaka hainbat eratan mugi daitezke haien artean : bananduz, hurbilduz edo alboka irristatuz. Mugimenduaren arabera, plaken ertzak hiru mota desberdinetakoak dira:
- Eraikitzaileak (dibergenteak). Banandutako bi plaken arteko muga osatzen dute, eta bertan dortsalak daude. Horietan litosfera ozeaniko berria sortzen da mantuko materiala igotzean.
- Suntsitzaileak(Konbergenteak).Batu egiten diren bi plaken arteko muga osatzen dute. Halako kasuetan, plaketariko bat bestearen azpian sartzen da; hori mantuan hondoratzen da, hau da, litosfera suntsitzen da.
- Pasiboak(eraldatzaileak): Alboko mugimendua duten ertzak. Norabide berean. baina elkarren aurkako noranzkoan mugitzen diren bi plaken ertzak dira. Horietan ez da litosferarik sortzen edo suntsitzen.
Irakur ezazue 178. orriko informazioa eta osa ezazue taula:
Jarraian plaken ertz ezberdinekin erlazionatutako bideo bat aurkituko duzu:
LURRIKAREN KOKAPENA SUMENDIEN KOKAPENA
Google Sites
Report abuse