- Định tâm, cân bằng máy Kinh vĩ

ĐỊNH TÂM, CÂN BẰNG MÁY KINH VĨ

        Trước khi bắt đầu thực hiện công tác đo đạc bằng máy kinh vĩ, cần thực hiện một vài thao tác bắt buộc gần như là nguyên tắc khi sử dụng máy. Các công việc này bao gồm: 

A. ĐỐI VỚI MÁY KINH VĨ QUANG CƠ

    Thao tác cần thực hiện trước khi bắt đầu sử dụng máy để đo đạc là: Bố trí chân máy, định tâm, cân bằng máy.

    1. Bố trí máy kinh vĩ

    Bố trí máy kinh vĩ là một trong những thao tác bắt buộc khi sử dụng máy, thông thường ta cần phải thực hiện theo các bước sau đây:

     Bước 1: Điều chỉnh chân máy đế để đạt đến 1 chiều cao thích hợp (Ống kính của máy ngang với tầm mắt).

     Bước 2: Xiết chặt ốc khoá đế máy với chân máy.

 Bước 3: Đặt máy lên trên chân máy, gắn máy với chân máy bằng ốc trung tâm.

Bố trí chân máy chắc chắn giúp cho công tác đo đạc diễn ra nhanh chóng và dễ dàng hơn

    2. Định tâm máy kinh vĩ

    Sau khi đã khóa ốc nối giữa máy và chân máy, định tâm sơ bộ để đưa tâm của máy vào vị trí gần nhất so với tâm mốc. Người dùng ngắm vào kính dọi tâm quang học (thiết kế trên máy kinh vĩ quang cơ) hoặc nhìn điểm chiếu laser (hệ thống dọi tâm laser của một số dòng máy điện tử) để điều chỉnh tâm máy một cách gần đúng.

    Điều chỉnh các ốc cân máy để đưa tâm máy về vị trí chính xác so với tâm mốc.

    3. Cân bằng máy

    Sau khi đã đưa được tâm máy về trùng với tâm mốc, ta tiến hành cân bằng máy bằng cách thay đổi độ cao của chân máy để đưa bọt thủy tròn trên máy về vị trí gần đúng (càng chính xác càng tốt).

    Lưu ý : Quá trình này tuyệt đối không được tác động tới 3 ốc cân máy – mà chỉ thay đổi độ cao của chân máy bằng 3 ốc hãm (các bạn cần phân biệt rõ giữa “ốc cân máy” và “ốc hãm chân máy”).

    Cân bằng sơ bộ ống thủy tròn xong, ta quay máy sao cho trục ống thủy dài song song với 2 ốc cân máy, ở bước này, người ta tác động cùng chiều – hoặc ngược chiều đồng thời 2 ốc cân để đưa vị trí bọt thủy về giữa.

    Xoay máy đi 1 góc 90° –  sử dụng ốc cân thứ 3 để đưa bọt thủy về vị trí còn chính giữa trên hướng này.

     --> Tới đây, ta phải kiểm tra lại xem tâm máy còn trùng khớp chính xác với tâm mốc hay không? Vì sự thay đổi, tác động của người dùng tới 3 ốc cân máy sẽ làm dịch chuyển tâm máy. Sẽ xảy ra 2 trưởng hợp:

       + Nếu quá trình cân bằng sơ bộ của mình chính xác cao, sau khi thực hiện qua hết các bước trên mà máy chỉ có độ dịch chuyển nhỏ không đáng kể <= 1mm so với tâm mốc chuẩn.

        + Căn cứ theo quy chuẩn kỹ thuật yêu cầu sai số định tâm đối với từng cấp lưới – nếu đạt thì có thể chấp nhận được và tiến hành đo đạc luôn.

B. ĐỐI VỚI MÁY KINH VĨ ĐIỆN TỬ

    Trình tự các thao tác cần thực hiện khi sử dụng máy kinh vĩ điện tử để đo đạc là: 

    1. Bố trí máy

    Bố trí máy kinh vĩ điện tử là một trong những thao tác bắt buộc khi sử dụng máy, thông thường bạn cần phải bố trí theo các bước sau đây:

     Bước 1: Điều chỉnh chân máy đế để đạt đến 1 chiều cao thích hợp.

 Bước 2: Xiết chặt ốc khoá đế máy với chân máy.

 Bước 3: Đặt máy lên trên chân máy, gắn máy với chân máy bằng ốc trung tâm.

Bố trí chân máy chắc chắn giúp cho công tác đo đạc diễn ra nhanh chóng và dễ dàng hơn

    2.  Cân bằng máy

    Để cân bằng máy kinh vĩ điện tử ta dùng một trong 2 cách sau đây:

     Dùng bọt thủy: điều chỉnh 2 ốc cân chỉnh A và B, bọt thủy nằm ở trung tâm của vòng tròn.

 Dùng đĩa cân: nới lỏng ốc kẹp ngang, đặt đĩa cân chỉnh song song với đường nối 2 ốc A và B. Điều chỉnh 2 ốc A và B. Bọt thủy nằm ở trung tâm của đĩa cân chỉnh.

    3. Chỉnh về trọng tâm

    Để chỉnh máy kinh vĩ điện tử bằng dọi tâm laser các bạn có thể làm theo các bước sau đây:

     Bước 1: theo chỉ dẫn của biểu tượng tia laser có cường độ cao (xem bên có chữ “ON”), xoay để mở công tắc điều chỉnh tiêu điểm, tia laser sẽ phát ra và điều chỉnh độ mạnh yếu. Tiếp tục xoay nút này cho đến khi tia laser và điểm đánh dấu trên mặt đất đều nằm trên một mặt phẳng ngang.

     Bước 2: mở ốc cân chỉnh trung tâm của đế máy, di chuyển đĩa nền cho đến khi điểm laser trùng với điểm đánh dấu trên mặt đất. Khóa ốc cân chỉnh trung tâm.

     Bước 3: lặp lại việc cân chỉnh và các bước trên cho đến khi thiết bị thăng bằng và điểm laser trùng với điểm đánh dấu khi xoay vòng ngắm chuẩn của thiết bị theo bất kỳ hướng nào.

     Bước 4: sau khi cân chỉnh, tắt công tắc điều chỉnh tiêu điểm (bên có chữ “OFF”), để tiết kiệm nguồn.

Chỉnh về trọng tâm đối với máy kinh vĩ điện tử không hề khó

    4. Điều chỉnh & ngắm hướng

    Trong thao tác này bạn chỉ cần điều chỉnh 2 chi tiết sau:

     Điều chỉnh dây chữ thập: hướng ống kính lên trời hoặc nơi có bề mặt ánh sáng đồng nhất, xoay thị kính cho đến khi 2 đường chữ thập có màu đen rõ nét. Lúc này, trên thang đo chỉ ra hướng chính xác cần ngắm đến.

     Điều chỉnh ảnh ngắm: mở bàn kẹp ngang và đứng, dùng các phương pháp thích hợp để hướng thấu kính đến mục tiêu rồi đóng bàn kẹp. Dùng khóa ở thị kính quang học để điểu chỉnh độ rung cho đến khi nhìn thấy mục tiêu. Dời dây chữ thập đến gần mục tiêu bằng cách mở ốc cân chỉnh 2 đường tiếp tuyến ngang và đứng. Tiếp tục điều chỉnh độ rung cho đến khi ảnh ngắm rõ nét và không bị ảnh hưởng bởi góc thị sai.

    5. Cài đặt các giá trị cho máy

    Để cài đặt giá trị cho máy các bạn có thể làm theo bảng hướng dẫn sau:

    6. Vận hành thiết bị

    Để vận hành máy kinh vĩ điện tử các bạn có thể thực hiện theo các bước sau đây:

     Mở máy/tắt máy: nhấn và giữ nút Power.

     Dời vị trí góc sang trái/phải: nhấn phím R/L và buông tay, trên màn hình hiển thị góc ngang đổi thành: Hl xxx xx’ xx”, góc ngang sẽ tăng nếu xoay thiết bị ngược chiều kim đồng hồ (Phương pháp đo “HL”).

     Cài đặt góc ngang về “0”: nhấn phím OSET, thả tay ra, giá trị góc ngang sẽ đổi thành 0000 00’ 00”.

     Dời vị trí góc đứng lên/xuống dốc: nhấn phím [V%] phương pháp đo góc đứng sẽ chuyển thành phương pháp đo % độ dốc.

    Trên  đây là những bước cơ bản để vận hành một chiếc máy kinh vĩ điện tử hy vọng sẽ giúp ích được cho các bạn khi thao tác trên chiếc máy này.