Đào đất bằng máy đào gàu thuận
Các thông số kỹ thuật (hình 4-3)
+ RI = Rmin: là bán kính nhỏ nhất mà máy có thể thực hiện được tại một vị trí đứng tương ứng với chiều cao đào đất HI.
+ RII: là bán kính đào đất ở cao trình máy đứng, chiều cao tương ứng là HII = 0.
+ RIII = Rmax: là bán kính đào lớn nhất mà máy có thể thực hiện được tại vị trí đứng, ứng với chiều cao đào đất là HIII.
+ RIV: là bán kính đào tương ứng với chiều cao đào đất lớn nhất mà máy có thể thực hiện được tại cao trình đứng HIV = Hmax.
+ r1: là bán kính đổ đất tương ứng với chiều cao đổ đất lớn nhất h1 = hmax mà máy thực hiện được tại vị trí đứng.
+ r2 = rmax: là bán kính đổ đất lớn nhất mà máy có thể thực hiện được tại vị trí đứng, có chiều cao gàu đổ tương ứng là h2.
Ghi chú:
+ Các kích thước đều tính từ trục quay của máy đào.
+ Bán kính đào đất tính đến lưỡi dao của gàu đào. Bán kính đổ đất tính đến trọng tâm gàu.
+ Chiều cao đào đất tính từ mặt đất lên đến lưỡi dao, còn chiều cao đổ đất tính
đến điểm thấp nhất của đáy gàu khi mở nắp.
Các kiểu đào của máy đào gàu thuận
Đào dọc
+ Là cách đào mà máy đào tuần tự di chuyển dọc theo chiều dài của hố đào, hướng đào trùng hoặc song song với trục tuyến đào.
+ Đào dọc được áp dụng cho những hố đào chạy dài như kênh mương, long đường.
+ Có hai kiểu đào dọc bằng máy đào gàu thuận:
Đào dọc đổ bên: Xe vận chuyển đất đứng ngang với máy đào và chạy song song với đường di chuyển của máy đào. Áp dụng khi khoang đào rộng đủ chỗ bố trí xe vận chuyển.
+ Máy đào và ôtô vận chuyển có thể ở cùng cao trình hoặc máy đào có thể đứng thấp hơn ôtô vận chuyển một ít
+ Theo cách đào này máy đào và ôtô vận chuyển đất làm việc dễ dàng. Có thể sử dụng mọi loại xe tải to hay nhỏ để vận chuyển đất.
+ Theo cách đào này máy đào chỉ thực hiên 1/4 vòng quay để đổ đất do đó năng
Đào dọc đổ sau: Ôtô vận chuyển đất đứng ở phía sau máy đào.
+ Cách đào này áp dụng khi đào những hố hẹp, chỉ có một đường cụt dẫn đến chỗ đào, trong hố ôtô vận chuyển khó xoay sở.
+ Để vào lấy đất ôtô phải chạy lùi trong khoang.
+ Để đổ đất được vào trong ôtô vận chuyển máy đào phải quay cần nên thời gian đổ đất tăng dẫn đến giảm năng suất máy đào.
Đào ngang
+ Hướng đào vuông góc với trục tiến của máy.Khi khoang đào rộng thì mới bố trí đào ngang.
+ Theo cách đào này đường vận chuyển đất có thể ngắn hơn.
Chú ý+ Khi chiều sâu hố cần đào lớn hơn chiều cao đào lớn nhất Hmax thì có thể chia thành nhiều lớp để đào.
+ Trong khoang đào, nếu cao trình máy đào thấp hơn cao trình xe vận chuyển thì kiểu đào này gọi là đào theo bậc, còn khi máy đào và xe vận chuyển đứng trên cùng một cao trình thì kiểu đào này gọi là đào theo đợt.
+ Trong thực tế để chọn cách đào và cách đổ đất vào phương tiện vận chuyển, ta thường dựa vào bề rộng của khoang đào. Sau đây là một số trường hợp cụ thể:
Khi chiều rộng khoang đào B < 1,5Rmax ( = 1,5RIII ) thì bố trí máy đào chạy dọc đổ sau. Xe vận chuyển đất được bố trí đứng chếch sau máy đào, nghĩa là máy đào đứng gần một bên bờ hố đào, còn ôtô vận chuyển đứng sát về bờ bên kia của hố đào.
Khi chiều rộng hố đào B = (1,5 ÷ 1,9)Rmax thì cho máy đào chạy dọc ở giữa và
đổ đất lên các xe vận chuyển đứng hai bên phía sau.
Nếu chiều rộng hố đào B lên đến 2,5Rmax thì cho máy đào chạy rộng thành hình chữ chi (hình dích dắc), vẫn đào theo kiểu đào dọc đổ sau.
Khi chiều rộng hố đào B đến 3,5Rmax có thể cho máy đào ngang hố móng và tiến dần lên theo kiểu chạy dọc đổ sau. Những máy đào loại nhỏ (dung tích gàu từ 0,25 ÷ 0,65m3 ) chạy chữ chi một cách dễ dàng. Trong các hố đào được mở rộng như vậy, máy đào đổ đất lên xe tải dể dàng.
Nếu hố đào rộng hơn 3,5Rmax thì ban đầu đào một tuyến theo kiểu chạy dọc đổ sau, các tuyến đào sau sẽ thi công theo kiểu đào dọc đổ bên.
Nếu hố đào khá sâu và rộng thì phải cho máy đào thành nhiều bậc. Trong phạm vi tiết diện hố đào thiết kế sao cho số tuyến đào nhỏ nhất, sao cho một đường vận chuyển đất phục vụ được cả ba tuyến đào và sao cho lượng đất sót lại sau khi đào là nhỏ nhất. Muốn giảm lượng đất sót ở các mái dốc, nghĩa là muốn hình dạng các khoang đào gần giống hình dạng mái dốc thiết kế nhất, thì chiều sâu các khoang
đào sát mái dốc phải nhỏ.
Ưu nhược điểm của máy đào gàu thuận
Ưu điểm
+ Máy đào gàu thuận có tay cần ngắn và xúc thuận nên đào rất khỏe có thể đào được những hố đào sâu và rộng với cấp đất từ cấp I ÷ IV.
+ Máy đào gàu thuận thích hợp dùng để đổ đất lên xe chuyển đi. Kết hợp với xe chuyển đất nên bố trí quan hệ giữa dung tích gàu và dung tích thùng xe hợp lí sẽ cho năng suất cao, tránh rơi vãi lãng phí.
+ Nếu bố trí khoang đào thích hợp thì máy đào gàu thuận có năng suất cao nhất trong các loại máy đào một gàu.
Nhược điểm
+ Khi đào đất máy đào phải đứng dưới khoang đào để thao tác, vì vậy mà máy đào gàu thuận chỉ làm việc tốt ở những hố đào khô ráo không có nước ngầm.
+ Tốn công và chi phí làm đường cho máy và phương tiện vận chuyển lên xuống khoang đào.