Fase 2 : Hoe en wat ?

Als CLB werken we onder meer op de overgang van fase 1 naar fase 2. De kernactiviteiten ‘onthaal’ en ‘vraagverheldering’ stellen ons in staat om na te gaan of we een hulpvraag verder consultatief kunnen beantwoorden of andere kernactiviteiten kunnen inzetten. In die zin verschillen ‘vraagverheldering’ en ‘intake’ (= eerste fase binnen HGD) wezenlijk van elkaar.

In het eerste contact met leerlingen, ouders, scholen of netwerkpartners

• luisteren we naar de zorgen en de beleving en gaan we na wat hun concrete hulpvraag is.

• Nadat we de vraag onthaald hebben, exploreren we de hulpvraag om ruim inzicht te krijgen in de (probleem)situatie en om een vervolgtraject op maat te kunnen ontwikkelen.

• We toetsen de hulpvraag af aan het aanbod van de school, het eigen aanbod en eventueel die van andere diensten.

• We bevragen wat de school reeds ondernomen of uitgeprobeerd heeft in fase 0 en 1 en wat het effect hiervan is.

De 'eerste' vragen...

Bij het OLB-onthaal en de -vraagverheldering kunnen we volgende zaken aanbrengen of bevragen:

• Voorstelling van jezelf en de concrete CLB-werking. Duiding van de rechten van de hulpvrager.

• Wie heeft de zorgvraag (de leerling, de ouders, de school, andere netwerkpartners, enz.)?

• Waarom wordt een leerling nu aangemeld (en niet eerder of later)?

• Wat is de specifieke hulpvraag van de leerling/de ouders/de school?

• Wat zijn de talenten/sterktes/positieve aspecten van de leerling?

• Zijn er belangrijke factoren om rekening mee te houden?

• Welke stappen hebben de school/leerling/ouders reeds ondernomen?

• Welk studiekeuzeadvies geeft de school? Is die reeds gecommuniceerd met de leerling/ouders?

• Wat willen leerling/school/ouders met deze aanmelding bereiken of eventueel vermijden? Wat zijn hun verwachtingen ten aanzien van het CLB?

Vanuit de vraagverheldering kunnen we opmaken of een handelingsgericht advies nodig of wenselijk is, met als doel gepaste informatie te geven en keuzemogelijkheden aan te reiken.

Bij een studiekeuzeproces kunnen we als CLB-begeleider diverse soorten informatie en advies geven.

In beide gevallen is een bijkomend HGD-traject niet nodig. De hulpvrager kan immers zelf verder met zijn hulpvraag.

De mogelijke 'antwoorden'...

• informatie over één of meerdere studierichtingen of opleidingsmogelijkheden die aansluiten bij de interesses, aspiratie en talenten van de leerling.

• informatie over het studieaanbod van één of meerdere scholen.

• informatie over het wettelijk kader en het verloop bij trajectveranderingen.

• hoe kan je als leerling, ouder of school stappen zetten indien het studiekeuzeproces moeizaam verloopt of dreigt vast te lopen.

• advies om met de betrokkenen samen te zitten om in een constructief overleg de verschillende standpunten aan bod te laten komen.

• We adviseren om specifieke informatiebronnen te raadplegen.

De OLB-begeleider ...

• verschaft steeds heldere en actuele informatie op een manier dat de hulpvrager kan kiezen uit het aanbod van mogelijkheden

• we leiden indien nodig actief toe naar een gepast intern of extern hulpaanbod.

• Met externe partners kunnen we, rekening houdend met de regelgeving, informatie uitwisselen voor zover ze relevant is voor verdere begeleiding.

• We volgen een verwijzing mee op en vertalen informatie uit de externe hulpverlening in een handelingsgericht advies voor de school of andere betrokken instanties.

Het opstarten van een HGD-traject nemen we vooral in situaties waarin de leerling dreigt vast te lopen in zijn onderwijsloopbaan.

We doorlopen de fasen van het HGD-traject omdat we meer inzicht willen verwerven in de factoren die het studiekeuzeproces beïnvloeden en om op basis hiervan gericht en gefundeerd de leerling te begeleiden.

Enkele voorbeelden waarin een HGD-traject aangewezen is:

• Het is onduidelijk waarom de leerling niet gemotiveerd is om zijn studiekeuzeproces in handen te nemen. Zijn er onderliggende factoren die een rol spelen?

• De leerling laat het studiekeuzeproces aan zich voorbijgaan en laat zich sterk beïnvloeden door andere personen. Wat is de reden hiervoor?

• Het is onduidelijk welke verwachtingen en doelen de leerling voor zichzelf heeft en in hoeverre dat zorgt voor een mismatch met een bepaalde studiekeuze.

• De leerling twijfelt aan zichzelf, zijn talenten, zijn interesse, enz. en ervaart hierdoor stress bij het maken van een studiekeuze. Beperkt die twijfel zich enkel tot de studiekeuzesituatie, of moeten we dit probleem ruimer zien?

Het gaat dus vaak om situaties waarin er sprake is van een zekere complexiteit, een moeizaam verloop van het keuzeproces of (vermoeden van) onderliggende problemen.

Ook binnen het OLB-domein bestaat een HGD-traject uit verschillende fasen:

• Via de intake- en onderzoeksfase brengen we de OLB-onderwijs- en ondersteuningsbehoeften en het ruimere functioneren van de leerling binnen zijn context in kaart. We kunnen hierbij het ICF–CY-kader hanteren met specifieke aandacht voor alle factoren die een invloed hebben op het studiekeuzeproces en het gevolg ervan voor de schoolse participatie.

• In de onderzoeksfase zetten we gericht OLB-onderzoeksmiddelen in, rekening houdend met faire diagnostiek. We reiken in deze handleiding een reeks van mogelijke onderzoeksmiddelen aan. De keuze van welke instrumenten we inzetten, is belangrijk en wordt bepaald tijdens de strategiefase.

• Doorheen het HGD-traject gaat de CLB-medewerker in overleg met zijn multidisciplinair team om na te gaan wat er goed en niet goed loopt, de gegevens te interpreteren en te clusteren op basis van relaties en dynamieken, hypothesen te ontwikkelen, verdere HGD-stappen of een plan van aanpak te bepalen, een integratief beeld te ontwikkelen, ondersteuningsbehoeften te formuleren en tot aanbevelingen te komen.