ผักเสี้ยนผี

ชื่อวิทยาศาสตร์     Cleome viscosa Linn.

ชื่อวงศ์                  CAPPARACEAE

ชื่อทั่วไป                ส้มเสี้ยนผี(ภาคเหนือ) ผักเสี้ยนตัวเมีย ไปนิพพานไม่รู้กลับ

ลักษณะทางพฤษศาสตร์

ต้นผักเสี้ยนผี จัดเป็นไม้ล้มลุก มีความสูงได้ประมาณ 1 เมตร ที่ส่วนต่าง ๆ ของต้นจะมีต่อมขนเหนียวสีเหลืองปกคลุมอยู่หนาแน่น มีกลิ่นเหม็นเขียว มีเขตกระจายพันธุ์กว้างขวาง พบได้ทั่วไปในทวีปเอเชีย แอฟริกา และออสเตรเลีย สำหรับในประเทศไทยมักจะพบขึ้นได้ตามข้างถนนหรือที่รกร้าง ตามริมน้ำลำธาร บางครั้งก็อาจพบได้บนเขาหินปูนที่แห้งแล้งหรือตามชายป่าทั่ว ๆ ไป

ใบผักเสี้ยนผี ใบเป็นใบประกอบ มี 3-5 ใบย่อย ก้านใบยาวประมาณ 1-6 เซนติเมตร โดยมากเป็นสีน้ำตาลแดง ส่วนใบย่อยมีลักษณะเป็นรูปรี รูปขอบขนาน หรือรูปไข่หัวกลับ มีความประมาณ 1.5-4.5 เซนติเมตร มีปลายแหลมหรือมน ส่วนโคนใบเรียวสอบ ขอบใบเรียบ มักเป็นสีเดียวกันกับก้านใบและมีขน ใบประดับคล้ายใบ มี 3 ใบย่อย ยาวประมาณ 1-2.5 เซนติเมตร มีก้านสั้น ๆ ร่วงได้ง่าย

ดอกผักเสี้ยนผี ออกดอกเป็นช่อที่ปลายกิ่งหรือตามซอกใบ ดอกยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร ขยายอีกในช่องผล ดอกจำนวนมาก ก้านดอกยาวประมาณ 1-1.4 เซนติเมตร ในผลสามารถยาวได้ถึง 3 เซนติเมตร ดอกมีกลีบเลี้ยง 3 กลีบ ลักษณะของกลีบเลี้ยงเป็นรูปใบหอก มีความยาวประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร ติดทน กลีบดอกสีเหลืองมี 4 กลีบ โคนเรียวแคบเป็นก้านกลีบ มักมีสีเข้มที่โคน แผ่นกลีบมีลักษณะเป็นรูปรี ยาวประมาณ 0.7-1.2 เซนติเมตร ดอกมีเกสรตัวผู้จำนวนมาก และมีขนาดไม่เท่ากัน ก้านเกสรมีสีเหลืองอ่อนอมเขียว ยาวประมาณ 4-9 มิลลิเมตร ส่วนอับเรณูเป็นสีเทาอมเขียว เป็นรูปขอบขนาน มีความยาวประมาณ 1-2 มิลลิเมตร มีรังไข่เป็นลักษณะรูปทรงกระบอกสั้น ๆ โค้งงอเล็กน้อย ไม่มีก้าน มีต่อมขนขึ้นหนาแน่น ยาวประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร และก้านเกสรตัวเมียจะสั้น ยอดเกสรเป็นตุ่ม

ผลผักเสี้ยนผี ผลมีลักษณะเป็นฝักคล้ายถั่วเขียวแต่มีขนาดเล็กมาก ผลกว้างประมาณ 2-4.5 มิลลิเมตรและยาวประมาณ 1-4 นิ้ว ตรงปลายผลมีจะงอยแหลม  เห็นเส้นเป็นริ้วได้ชัดเจน ในผลมีเมล็ดจำนวนมาก

เมล็ดผักเสี้ยนผี มีลักษณะผิวขรุขระย่นเป็นแนว เมล็ดมีสีน้ำตาลแดง มีขนาดประมาณ 1.5 x 1 มิลลิเมตร

สรรพคุณ

ช่วยแก้อาการลมขึ้นหูหรืออาการหูอื้อ ด้วยการใช้ใบผักเสี้ยนผีประมาณ 3-4 ใบนำมาขยี้พอช้ำ แล้วใช้อุดที่หู สักพักอาการก็จะดีขึ้น (ใบ)

ช่วยแก้อาการหูคัน ด้วยการใช้ใบผักเสี้ยนผีนำมาขยี้แล้วอุดไว้ที่หู แต่มีข้อแม้ว่าห้ามใช้กับเด็กเพราะจะร้อนเกินไป (ใบ)

ช่วยแก้อาการหูอักเสบ (ทั้งต้น)

แหล่งอ้างอิง

สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: web3.dnp.go.th.  [6 ต.ค. 2013].

สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: area-based.lpru.ac.th.  [6 ต.ค. 2013].

สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.pharmacy.mahidol.ac.th.  [6 ต.ค. 2013].

GotoKnow.  (คุณมะเดื่อ).  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.gotoknow.org.  [6 ต.ค. 2013].

มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.uru.ac.th.  [6 ต.ค. 2013].

คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.pharmacy.msu.ac.th.  [6 ต.ค. 2013].

โรงเรียนโสภณศิริราษฎร์.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.sopon.ac.th.  [6 ต.ค. 2013].

กองพยาบาลสาธารณสุข.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: phn.bangkok.go.th.  [6 ต.ค. 2013].

เนคเทค ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.nectec.or.th.  [6 ต.ค. 2013].

ไทยเฮิร์บคลับ.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.thaiherbclub.com.  [6 ต.ค. 2013].

ตามรอยพระพุทธบาท.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: tamroiphrabuddhabat.com.  [6 ต.ค. 2013].

ภูมิปัญญาไทย สำนักเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ และมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล.  [ออนไลน์].  [อ้างอิงใน: มติชน 1 ตุลาคม 2545].  เข้าถึงได้จาก: www.thaiwisdom.org.  [6 ต.ค. 2013].

สมุนไพรพัทลุง เครือข่ายกาญจนาภิเษก.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: kanchanapisek.or.th.  [6 ต.ค. 2013].

ไทยโพสต์, ภูมิปัญญาการกินและใช้ผักเสี้ยน [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.thaipost.net.  [6 ต.ค. 2013].