กุ่มบก

ชื่อสมุนไพร               กุ่มบก

ชื่อวิทยาศาสตร์         Crateva adansonii subsp. trifoliata (Roxb.) Jacobs

ชื่อวงศ์                       CAPPARIDACEAE 

ชื่อทั่วไป                    กุ่ม, ผักกุ่ม, กะงัน ก่าม ผักก่าม สะเบาถะงัน (ภาคอีสาน), เดิมถะงัน ทะงัน (เขมร)

ลักษณะทางพฤษศาสตร์   ต้นกุ่ม หรือ ต้นกุ่มบก กุ่มบกมีถิ่นกำเนิดในประเทศญี่ปุ่น ออสเตรเลีย เอเชียตะวันออกเฉียงใต้และตามเกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกใต้                                             จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางมีความสูงประมาณ 6-10 เมตร  ลำต้นมีสีเทาหรือสีน้ำตาลอมเทา เปลือกต้นหนาค่อนข้างเรียบ มีเนื้อไม้                                                หนาขาวปนเปลือง เนื้อ ละเอียด มักขึ้นตามที่ดอนและในป่าผลัดใบ

                                        ใบกุ่มบก มีใบเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ มีใบย่อยอยู่ 3 ใบ ก้านใบประกอบมีความยาวประมาณ 7-9 เซนติเมตร ส่วนใบย่อยมีลักษณะ                                               เป็นรูปไข่หรือรูปรี มีความกว้างประมาณ 4-6 เซนติเมตรและยาวประมาณ 7.5-11 เซนติเมตร ปลายเรียวแหลมหรือแหลม ส่วนโคนใบ                                                แหลมหรือสอบแคบ ขอบใบเรียบ ใบย่อยที่อยู่ด้านข้างโคนใบเบี้ยว แผ่นใบค่อนข้างหนา มีเส้นแขนงของใบข้างละ 4-5 เส้น ที่ก้านใบ                                              ย่อยมีความยาวประมาณ 4-5 มิลลิเมตร

                                         ดอกกุ่มบก ช่อดอกเป็นแบบช่อกระจะ ออกบริเวณตามง่ามใบใกล้กับปลายยอด ก้านดอกมีความยาวประมาณ 3-7 เซนติเมตร มีกลีบ                                               เลี้ยงรูปรี มีความกว้าง  ประมาณ 2-3 มิลลิเมตรและยาวประมาณ 4-5 มิลลิเมตร เมื่อแห้งมักเป็นสีส้ม กลีบดอกมีสีขาวอมเขียวแล้วจะค่อย                                         เปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือสีชมพูอ่อน กลีบ   ดอกเป็นรูปรี กว้างประมาณ 0.8-1.5 เซนติเมตรและยาวประมาณ 1.2-1.8 เซนติเมตร ที่โคน                                             กลีบดอกเป็นเส้นคล้ายก้าน ยาวประมาณ 3-7 มิลลิเมตร

                                        ผลกุ่มบก ผลมีลักษณะกลมหรือเป็นรูปไข่ มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร เปลือกมีจุดแต้มสีน้ำตาลอมแดง

                                        ผิวนอกแข็งและสาก เมื่อผลแก่ เปลือกจะเรียบและมีสีน้ำตาล (ผลจะแก่ในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนสิงหาคม) ส่วนก้านผลกว้าง                                                 ประมาณ 2-4 มิลลิเมตรและยาวประมาณ 5-13 เซนติเมตร ด้านในผลมีเมล็ดจำนวนมาก

                                         เมล็ดกุ่มบก เมล็ดมีลักษณะคล้ายรูปเกือกม้าหรือรูปไต ผิวเรียบ ขนาดกว้างประมาณ 2 มิลลิเมตรและยาวประมาณ 6 มิลลิเมตร

สรรพคุณ                  เปลือกต้นใช้เป็นยาระงับประสาทและยาบำรุง (เปลือกต้น) ใบต้มน้ำดื่ม ช่วยบำรุงหัวใจ (ใบ, เปลือกต้น) ช่วยบำรุงเลือดในร่างกาย 

แหล่งอ้างอิง             https://medthai.com/กุ่มบก