โคคลาน

ชื่อวิทยาศาสตร์           Anamirta cocculus (L.) Wight & Arn.

ชื่อวงศ์                       MENISPERMACEAE

ชื่อทั่วไป                       แม่น้ำนอง (เชียงใหม่), ว่านนางล้อม (แพร่), จุ๊มร่วมพนม (จันทบุรี), เถาพนม อมพนม (ชลบุรี), เถาวัลย์ทอง เถาวัลย์ทองชักโครง                                                 (ประจวบคีรีขันธ์), ลุ่มปรี (ตรัง), ขมิ้นเครือ (ภาคเหนือ), เถาขะโนม ลุมปรี (ภาคตะวันออกเฉียงใต้), หวายดิน โคคลาน (ภาคกลาง), วาร์ลำ                                        ลงพนม (เขมร-ปราจีนบุรี) เป็นต้น

ลักษณะทางพฤษศาสตร์  

ต้นโคคลาน จัดเป็นพรรณไม้เถา เถามีลักษณะกลมและมีขนาดใหญ่เท่าขาของคน หรือมีขนาดใหญ่เท่ากับต้นหมาก มีเนื้อไม้แข็ง ส่วนเถานั้นจะยาวและเลื้อยพันขึ้นไปตามต้นไม้หรือเลื้อยไปตามพื้นดิน ส่วนเถาอ่อนหรือกิ่งของเถาอ่อนจะมีหนาม เปลือกเถาเรียบเป็นสีดำแดงคร่ำและจะแตกเป็นร่องระแหง และขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ด โดยเป็นพรรณไม้ที่มักเกิดขึ้นตามธรรมชาติในป่าหรือตามพื้นที่ราบ 

ใบโคคลาน ลักษณะของใบเป็นรูปสามเหลี่ยมหน้าจั่วหรือรูปหัวใจ โคนใบมนตัดหรือเว้าเล็กน้อย ส่วนปลายใบแหลม ขอบใบเป็นหยักตื้นหรือเรียบ ส่วนแผ่นใบเรียบเป็นสีเขียวเข้ม ใบมีขนาดยาวประมาณ 7-10 เซติเมตร ส่วนก้านใบมีความยาวประมาณ 2.4-7 เซนติเมตร  

ดอกโคคลาน ออกดอกเป็นช่อบริเวณซอกใบ ดอกย่อยมีขนาดเล็กและมีจำนวนมาก  

ผลโคคลาน ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกลมขนาดเล็ก ผลเมื่อแก่เต็มที่จะเป็นสีแดง ส่วนเมล็ดมีลักษณะเป็นรูปพระจันทร์เสี้ยวและมีรสขมมาก

สรรพคุณ                  เถาเป็นยาแก้กษัย ช่วยแก้อาการปวดเมื่อย ปวดหลัง ปวดเอว แก้เส้นตึง (เถา, ราก)

แหล่งอ้างอิง 

1. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม).

2. ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.  “ขมิ้นเครือ“.  อ้างอิงใน: หนังสือพรรณไม้สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม 4.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.qsbg.org.  [12 ธ.ค. 2013].

3. กรมวิชาการเกษตร.  “โคคลาน“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.doa.go.th.  [12 ธ.ค. 2013].

4. ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.  “โคคลาน“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.phargarden.com.  [12 ธ.ค. 2013].

5. ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.  “โคคลาน“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.thaicrudedrug.com.  [12 ธ.ค. 2013].

6. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.  “ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของต้นโคคลาน“.  (ปิยะรัตน์ ไชยธรรม, พิณรัตน์ เชี่ยวเชิงค้า).  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.pharmacy.mahidol.ac.th.  [12 ธ.ค. 2013].

7. ศรีนครินทร์เวชสารของคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.  “ฤทธิ์ของโคคลานต่อการเคลื่อนที่ของเซลล์หลอดเลือดและเซลล์มะเร็งท่อน้ำดี“.  (พิศมัย เหล่าภัทรเกษม, บรรจบ ศรีภา, จริยา หาญวจนวงศ์).  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.smj.ejnal.com.  [12 ธ.ค. 2013].

8. หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ ฉบับที่ 17,502 วันพฤหัสบดีที่ 22 ธันวาคม 2548 หน้า 7.  คอลัมน์ เกษตรกรบนแผ่นกระดาษ.  (นายเกษตร).