พญาสัตบรรณ

ชื่อวิทยาศาสตร์ Alstonia scholaris (L.) R. Br.

ชื่อวงศ์ APOCYNACEAE

ชื่อทั่วไป หัสบัน สัตบรรณ สัตตบรรณ จะบัน บะซา ปูลา ปูแล ตีนเป็ด ตีนเป็ดขาว ตีนเป็ดไทย ต้นตีนเป็ด เป็นต้น

ลักษณะทางพฤษศาสตร์

ต้นพญาสัตบรรณ มีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมอยู่ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สามารถพบได้ในทุกภาคของประเทศไทย โดยจัดเป็นพรรณ

ไม้ยืนต้นสูงขนาดใหญ่ ลำต้นตรง แตกกิ่งก้านสาขาเป็นชั้น ๆ (เหมือนฉัตร) มีความสูงประมาณ 12-20 เมตร เปลือกต้นหนาเปราะ

ผิวต้นมีสะเก็ดเล็ก ๆ สีขาวปนน้ำตาล เมื่อกรีดจะมียางสีขาว ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดและ

การปักชำ นอกจากนี้ต้นพญาสัตบรรณยังจัดเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดสมุทรสาครอีกด้วยรากใช้ต้มกับน้ำดื่ม ช่วยบำรุงน้ำนม (ราก)

ใบพญาสัตบรรณ ออกเป็นกลุ่มที่บริเวณปลายกิ่ง โดยหนึ่งช่อจะมีใบประมาณ 5-7 ใบ มีสีเขียวเข้ม ใบยาวรี ปลายใบมนโคนแหลม

ขนาดของใบยาวประมาณ 10-12 เซนติเมตร ก้านใบสั้น เมื่อเด็ดออกจะมีน้ำยาวสีขาว

ดอกพญาสัตบรรณ ออกดอกเป็นช่อคล้ายดอกเข็ม ออกดอกที่ปลายกิ่งหรือส่วนยอดของลำต้น หนึ่งช่อจะมีกลุ่มดอกประมาณ 7 กลุ่ม

ดอกมีขาวอมเหลืองหรือเขียว มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ

ผลพญาสัตบรรณ ผลออกเป็นฝัก ลักษณะฝักยาว เป็นฝักคู่หรือฝักเดี่ยว ลักษณะเป็นเส้น ๆ กลมเรียว มีความยาวประมาณ 20-30

เซนติเมตร เมื่อแก่จะแตกเป็น 2 ซีก มีขุยสีขาว สามารถปลิวไปตามลมได้ ส่วนในฝักจะมีเมล็ดเล็ก ๆ

จำนวนมากลักษณะเป็นรูปขนานแบน ๆ ติดอยู่กับขุย

สรรพคุณ

เปลือกต้น ช่วยขับระดูของสตรี ช่วยขับน้ำนม แก้ไข้ สมานลำไส้ แก้บิด ท้องเดินเรื้อรัง ขับพยาธิ ขับระดู แก้ไข้หวัด

และแก้หลอดลมอักเสบ

กระพี้ ขับผายลม

ใบ แก้ไข้หวัด

ดอก แก้โลหิตพิการ ไข้เหนือ ไข้ตัวร้อน

แหล่งอ้างอิง