อังกาบ

ชื่อวิทยาศาสตร์                    Barleria cristata L. 

ชื่อวงศ์                                 ACANTHACEAE

ชื่อทั่วไป                              ก้านชั่ง คันชั่ง ลืมเฒ่าใหญ่ ทองระอา ทองระย้า อังกาบกานพลู อังกาบเมือง เป็นต้น

ลักษณะทางพฤษศาสตร์

                                            ต้นอังกาบ มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดียและจีน จัดเป็นไม้พุ่มเตี้ยขนาดเล็ก มีลำต้นเป็นข้อ

                                            มีความสูงประมาณ 1-1.5 เมตร กิ่งก้านและลำต้นจะมีขนสีเหลืองอ่อนโดยเฉพาะตามข้อ ไม่มี                                               หนามเหมือนต้นอังกาบหนู เป็นไม้ที่ชอบแสงแดดปานกลาง เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนหรือ

                                            ดินร่วนปนทราย ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการปักชำกิ่งและการใช้เมล็ด ในประเทศไทยนั้นสามารถ                                                   พบเห็นได้ทั่วไปตามหัวไร่ปลายนา ป่าละเมาะ หรือป่าดงดิบ ป่าเต็งรัง รวมไปถึงป่าก่อ

                                ใบอังกาบ ลักษณะของใบคล้ายรูปหอก ปลายใบเรียวแหลมหรือยาว โคนใบเรียวสอบ ขอบใบ                                              เรียบ แผ่นใบมีขนสั้นนุ่มกระจายอยู่ทั้งสองด้าน โดยเฉพาะตามเส้นใบ ใบมีความยาวประมาณ

                                           3-12 เซนติเมตรและกว้างประมาณ 2-5 เซนติเมตร ใบออกตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ ก้านใบสั้น

                                           มียาวประมาณ 0.3-2 เซนติเมตร ใบตามกิ่งจะสั้นและมีขนาดเล็กกว่าตามลำต้น

                                ดอกอังกาบ ออกดอกเป็นช่อคล้ายช่อเชิงลดสั้น ๆ หรือเป็นกระจุกค่อนข้างแน่นที่ปลายยอด                                               หรือบริเวณใกล้ปลายยอด ลักษณะของดอกอังกาบเป็นรูปทรงกลมหรือรูปแตร ดอกมีสีม่วง

                                          ส่วนที่โคนช่อดอกจะมีใบประดับรูปขอบขนานยาวหรือรูปใบหอก ยาวประมาณ 0.8-1.5                                                      เซนติเมตร ขอบใบเว้า มีกลีบเลี้ยง 4 กลีบเรียงซ้อนเหลื่อมกัน มีขนาดไม่เท่ากัน คู่นอกจะมี                                                 ขนาดใหญ่กว่า ลักษณะเป็นรูปไข่แกมรูปขอบขนาน มีความยาวประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร

                                          ขอบจักเป็นติ่งหนาม ปลายแหลมยาว ส่วนกลีบคู่มีลักษณะเป็นรูปใบหอกหรือรูปแถบ ยาว                                                     ประมาณ 6-7 มิลลิเมตร มีปลายแหลมยาว กลีบดอกคล้ายรูปปากเปิด หลอดกลีบยาวประมาณ                                              3-4 เซนติเมตร ดอกอังกาบมีกลีบดอก 5 กลีบ มีสีม่วง สีชมพู หรือสีขาว กลีบบนมี 4 กลีบๆ                                                  ลักษณะเป็นรูปไข่กลับยาวประมาณ 2 เซนติเมตร เรียงซ้อนเหลื่อมกันอยู่ ส่วนกลีบล่างจะแผ่                                                 กว้างกว่ากลีบบนเล็กน้อย แต่มีความยาวเท่ากับกลีบบน มีเกสรตัวผู้ 4 ก้านติดอยู่ที่โคนกลีบดอก                                           ยาว 2 อัน และสั้น 2 อัน เกสรอันยาวจะยื่นเลยปากหลอดกลีบมาเล็กน้อย ก้านเกสรจะมีขนหนา                                             แน่นที่โคน ส่วนอับเรณูจะยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร โดยเกสรตัวผู้จะเป็นหมัน 1 ก้าน รังไข่เป็น                                            รูปขอบขนานแกมรูปกรวยเกลี้ยง มีอยู่ 2 ช่อง แต่ละช่องจะมีออวุลอยู่ 2 เม็ด ส่วนก้านเกสร

                                         ตัวเมีย จะมีลักษณะเรียวยาว มีความยาวได้ประมาณ 4 เซนติเมตร ยอดเกสรเรียบ โดยอังกาบ                                            มักออกดอกช่วงเดือนกันยายนถึงเดือนตุลาคม

                              ผลอังกาบ หรือ ฝักอังกาบ ลักษณะเป็นฝักรูปยาวรี ปลายและโคนฝักแหลม ส่วนปลายฝักจะ                                                กว้างกว่าส่วนโคนฝัก ในฝักอังกาบมีเมล็ด 4 เมล็ด เมล็ดแบนกลม มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง                                                ประมาณ 4 มิลลิเมตร มีขนแบนราบ

สรรพคุณ

                                        รากมีรสหวาน ใช้เป็นยาแก้ระดูขัด ฟอกโลหิตระดูของสตรี แก้ประจำเดือนคั่งค้างเป็นลิ่มเป็นก้อน                                         ช่วยฟอกโลหิต แก้อาการปวดเมื่อยบั้นเอว แก้พิษงู พิษตะขาบและแมงป่องต่อย 

                                        ใบ ช่วยแก้อาการปวดฝี ช่วยถอนพิษร้อนอักเสบ

แหล่งอ้างอิง

        https://medthai.com/%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%9A/