Trịnh Tú

Khi Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn tử trận (965), 12 sứ quân nổi dậy xưng hùng bá. Trịnh Tú theo Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp. 

Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, tức là Đinh Tiên Hoàng, Nguyễn Bặc được phong làm Định quốc công (tức Tể tướng), Đinh Điền được phong làm Ngoại giáp, Lưu Cơ được phong làm Đô hộ phủ sĩ sư, chính là Thái sư ở Đô hộ phủ Chính sử không nhắc việc Đinh Tiên Hoàng phong chức cho ông ngoài việc ghi 2 lần quan tứ trụ Trịnh Tú được cử đi sứ Trung Quốc. Một lần năm 975 và một lần năm 979. Thần tích dân gian gọi ông là quan Thượng thư Trịnh Tú, có nơi thờ như ở Liên Sơn, Gia Viễn gọi ông là quan Thái Bảo.

Theo Đại Việt Sử ký toàn thứ: năm 975 Trịnh Tú được vua sai đi sứ sang nhà Tống, mở đầu giai đoạn mới của nền ngoại giao Việt Nam với nước lớn phía Bắc. TS sử học Đinh Công Vĩ viết về việc Trịnh Tú đi sứ: "… sứ giả Đại Cồ Việt bước vào ngoại giao với một tư thế tự hào chưa từng thấy. Đã hết rồi cái thời xưng Tiết độ sứ, nhận tiết việt của phương Bắc …".

Sách Đại Nam Quốc sử Diễn ca cũng như thơ ca dân gian thường nói đến Tứ trụ "Bặc, Điền, Cơ, Tú" tức là bốn người trụ cột của triều nhà Đinh, là Tể tướng Nguyễn Bặc, Ngoại giáp Đinh Điền, Thái sư Lưu Cơ và Thượng thư Trịnh Tú. Tứ trụ là 4 vị quan thân cận, từng giúp vua Đinh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước. Theo Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam: từ Đời Lý trở đi Đinh Điền, Nguyễn Bặc cùng Trịnh Tú, Lưu Cơ đều được truy phong phúc thần. Trường ca chữ Nôm Thiên nam ngữ lục cho rằng:

"Bốn người có nghĩa đồng niên

Nguyễn Bặc, Đinh Điền, Trịnh Tú, Lưu Cơ".

Quan hệ giữa Đinh Tiên Hoàng với "tứ trụ triều Đinh" gồm "Điền - Bặc - Cơ - Tú" là sự gắn bó đẹp đẽ, bền chặt như kim cương, không gì phả vỡ nổi.

Năm 979, Đinh Tiên Hoàng và Nam Việt vương Đinh Liễn bị sát hại. Quan Chi hậu nội nhân là Đỗ Thích bị nghi là thủ phạm hàng đầu, sợ hãi bỏ trốn rồi bị bắt và bị chém. Lê Hoàn thay ngôi lập triều Tiền Lê. " Tứ trụ" muốn giữ ngôi nhà Đinh cho ấu chúa, nhưng bị Lê Hoàn đánh bại: Đinh Điền chết tại trận, Nguyễn Bặc bị bắt sống đem về chém tại Hoa Lư. Còn Lưu Cơ và Trịnh Tú thì bị phục kích ở Bãi Vàng. Hai ông cùng hai bộ tướng chống cự quyết liệt, giết được bốn tướng của Lê Hoàn, nhưng cuối cùng bị quân đông hơn bao vây tiêu diệt. Thế là hai bên có tám tướng chết ở trận đó. Sau, dân làng Hoa Lư xây " Bát long tự" sát phía đông Bãi Vàng (sông Hoàng Long) để thờ giải an cho tám người

Ở Hoa Lư ngày nay còn truyền khẩu thơ " Bát long tự sự tích ca" và một thơ khuyết danh khác ca ngợi công lao và lòng dũng cảm của tứ trụ, trong đó có tài ngoại giao ứng đối của Trịnh Tú.

Ngày nay ở Ninh Bình còn rất nhiều đền thờ ông và các vị quan trung thần khác. Theo các nhà nghiên cứu, số đền thờ các trung thần nhà Đinh nhiều hơn số đền thờ Lê Hoàn và Dương hậu phản ánh tình cảm của dân chúng đối với các ông.

Ca ngợi công lao của tứ trụ đại thần nhà Đinh, dân gian có câu:

"Bặc, Điền, Cơ, Tú hiên ngang

Trịnh, Lưu sau lại Bãi Vàng hy sinh.

Hai người đi trước quang vinh

Hai người sau sán lung linh cõi bờ.

Điền quân sự tham mưu Ngoại Giáp,

Bặc đứng đầu đền đáp nghĩa ân,

Lưu Cơ độ hộ sức thần,

Trịnh Tú ứng đối xa gần mến danh".