Đinh Liễn

Đinh Liễn (chữ Hán: 丁璉; ? - Tháng 10, 979) hay Đinh Khuông Liễn (丁匡璉), là một hoàng tử nhà Đinh, con trai cả của Đinh Bộ Lĩnh, vị Hoàng đế khai sáng ra triều đại nhà Đinh trong lịch sử Việt Nam.

Ông từng được Đinh Bộ Lĩnh cử làm con tin ở triều đình Cổ Loa suốt 15 năm rồi theo cha đánh dẹp 12 sứ quân và còn thay cha trong việc giao bang với Trung Hoa. Khi Đinh Bộ Lĩnh xưng Hoàng đế, ông được phong chức Nam Việt vương (南越王) nhưng lại không được chọn làm Thái tử, mà thay vào đó là Đinh Hạng Lang, một người con nhỏ khác của Đinh Bộ Lĩnh.

Chính việc bỏ Đinh Liễn lập Hạng Lang, rồi dẫn đến sự kiện Đinh Liễn sai người giết Hạng Lang để tranh ngôi Thái tử, là một chuỗi các sự kiện khiến các sử gia về sau chỉ trích quyết định thiếu sáng suốt của Đinh Bộ Lĩnh. Cuối cùng, ông cùng cha bị sát hại trong một vụ án còn gây tranh cãi, với hung thủ được ghi nhận trong sử sách là một người hầu tên Đỗ Thích.

Năm 951, Đinh Bộ Lĩnh cát cứ ở Hoa Lư không chịu thần phục nhà Ngô lúc đó do hai anh em Ngô Xương Ngập và Ngô Xương Văn cùng trị vì. Bộ Lĩnh sai Đinh Liễn vào Cổ Loa làm con tin. Đinh Liễn đến, hai vua Ngô trách tội Bộ Lĩnh không đến chầu, rồi bắt giữ Liễn, đem theo đi đánh Hoa Lư. Hơn một tháng, quân Ngô không đánh nổi, hai vua Ngô bèn treo Liễn lên ngọn sào, sai người bảo Bộ Lĩnh, nếu không chịu hàng thì giết Liễn. Bộ Lĩnh tức giận nói:

"Đại trượng phu chỉ mong lập được công danh, há lại bắt chước thói đàn bà xót con hay sao?"

Liền sai hơn mười tay nỏ nhắm Liễn mà bắn. Hai vua Ngô kinh sợ nói:

"Ta treo con nó lên là muốn để nó đoái tiếc con mà ra hàng cho chóng. Nó tàn nhẫn như thế, còn treo con nó làm gì?"

Năm 968, khi Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, Đinh Liễn được phong làm Nam Việt Vương.

Năm Nhâm Thân(972), vâng mệnh vua cha, Đinh Liễn đi triều cống nhà Tống. Tống Thái Tổ rất cảm phục tài trí của cha con Đinh Bộ Lĩnh. Năm 973, nhà Tống sai sứ sang phong cho Đinh Tiên Hoàng làm Giao Chỉ Quận vương, Đinh Liễn làm Tĩnh hải quân Tiết độ sứ An Nam đô hộ. Nước Nam ta nhận sắc phong của Trung Quốc bắt đầu từ đây.

Đinh Liễn là người sùng kính đạo Phật, năm 973 ông đã cho dựng 100 cột kinh Phật bằng chữ Hán ghi âm tiếng Phạn tại kinh đô Hoa Lư. Trên các tràng kinh này Đinh Liễn đặt tên mình là Đinh Khuông Liễn, có ý tôn thờ quốc sư Khuông Việt và sùng đạo Phật. Hiện nay các nhà nghiên cứu còn phát hiện được di tích của gần 20 cột kinh tại Hoa Lư.

Năm Ất Hợi (975), Nhà Tống lại phong cho Đinh Liễn làm Khai phủ nghi đồng tam ty, kiểm hiệu Thái sư Giao Chỉ Quận vương, “Từ đây về sau, có sai sứ sang nhà Tống thì lấy Liễn làm chủ

Bấy giờ ngôi Thái tử đáng lẽ phải về Đinh Liễn, nhưng vua Đinh lại cho con thứ là Đinh Hạng Lang là thái tử, Mùa xuân năm 979, Đinh Liễn tức giận sai người giết chết Hạng Lang gây nên mối loạn trong hoàng tộc. Sau khi giết em: Đinh Liễn ân hận, đau khổ lập 100 toà kinh phật bên cạnh Kinh đô Hoa Lư, trên bờ sông Hoàng Long để cầu cho linh hồn Hạng Lang được diêu thoát.

Tháng 10 năm Kỷ Mão (979), Đinh Liễn và vua cha Đinh Tiên Hoàng bị Đỗ Thích sát hại.