Embedded Files
Hàm Nghi (chữ Hán: 咸宜 3 tháng 8 năm 1871 – 14 tháng 1 năm 1943), thụy hiệu Xuất Đế (出帝), tên thật Nguyễn Phúc Ưng Lịch (阮福膺𧰡), là vị hoàng đế thứ tám của nhà Nguyễn, triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam.
Là em trai của vua Kiến Phúc, năm 1884 Hàm Nghi được các phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết đưa lên ngôi ở tuổi 13. Sau khi cuộc phản công tại kinh thành Huế thất bại năm 1885, Tôn Thất Thuyết đưa ông ra ngoài và phát chiếu Cần Vương chống thực dân Pháp.
Nhân danh ông, Tôn Thất Thuyết đã phát động phong trào Cần Vương, kêu gọi văn thân, nghĩa sĩ giúp vua, giúp nước. Phong trào này kéo dài đến năm 1888 thì Hàm Nghi bị bắt. Sau đó, ông bị đem an trí ở Alger (thủ đô xứ Algérie) và qua đời tại đây năm 1943 vì bệnh ung thư dạ dày. Do áp lực của Pháp nên nhà Nguyễn không lập miếu hiệu cho ông.
Ngày nay, lịch sử Việt Nam xem ông cùng với các vua chống Pháp gồm Thành Thái, Duy Tân là ba vị vua yêu nước trong thời kỳ Pháp thuộc.[1]
Làm vua chưa được một năm, kinh thành Huế thất thủ vào đêm 4-7-1885 (đêm 22, sáng 23 tháng 5 năm Ất Dậu) vua Hàm Nghi và Hoàng Thái hậu được Tôn Thất Thuyết mời lên kiệu xa giá ra Quảng Trị.
Qua hai ngày đi đường, đoàn ngự ra đến Tân Sở - Quảng Trị. Tại đây, vua cho xây dựng cǎn cứ chống Pháp và đã phê chuẩn Chiếu Cần Vương với ý thức trách nhiệm rất rõ ràng của một ông vua khi có ngoại xâm. Hưởng ứng Chiếu Cần Vương, dân chúng và sĩ phu cả nước liên tiếp đứng dậy cầm vũ khí chống Pháp.
Thực dân Pháp vô cùng lúng túng trước phong trào Cần Vương, đã tìm cách bắt
cho được Hàm Nghi để dẹp phong trào từ đầu não. Dùng kế phản gián, thực dân đã lừa bắt được Hàm Nghi, tại cǎn cứ ở Hà Tĩnh, đưa xuống thuyền đưa về Huế ngày 14 tháng 11 nǎm Mậu Thân (1888). Bấy giờ Vua mới 17 tuổi. Pháp tìm mọi cách thuyết phục Hàm Nghi cộng tác, làm bù nhìn song đều bị nhà Vua thẳng thắn khước từ.
Không mua chuộc nổi, thực dân Pháp đẩy nhà Vua đi đày tại Alger (thủ đô Algérie, thuộc địa của Pháp). Tại đây, Hàm Nghi được đến ở biệt thự thuộc làng El Biar, ngoại ô Alger.
Nhà Vua hiểu sâu sắc về vǎn chương, mỹ thuật Pháp, sau trở thành một họa sĩ có tài. Dù vậy, về nhà, Vua vẫn giữ nguyên tập tục dân tộc: đầu búi tó, quần the, áo dài Việt Nam. Vào năm 1904, Ông kết hôn với cô Marcelle Laloe (người Pháp), con của viên chánh án Tòa án Alger và đã có ba người con: hai gái, một trai.
Hội họa, âm nhạc và một gia đình nhỏ đã giúp Hàm Nghi khuây khỏa phần nào nỗi đau của người dân mất nước, của một ông vua bị đi đày xa. Vua mất ngày 4-1-1944 (9-12 Quý Mùi), an táng tại nghĩa trang Alger, hưởng thọ 74 tuổi. Sau ngày Algérie giành được độc lập, thi hài của Ông được đưa về an nghỉ ở nghĩa trang của làng Thoniac, thuộc miền trung nước Pháp, cách Paris hơn 800 km, tại đây còn có mộ vợ và con của ông./.
Page updated
Google Sites
Report abuse