Lý Thái Tổ

Lý Thái Tổ (chữ Hán: 李太祖, (974-1028) là hoàng đế sáng lập ra nhà Lý (hay còn gọi là Hậu Lý để phân biệt với nhà Tiền Lý do Lý Nam Đế sáng lập) trong lịch sử Việt Nam, trị vì từ năm 1009 đến khi qua đời vào năm 1028

Thời gian trị vì của ông chủ yếu để đàn áp các cuộc nổi dậy, vì lòng dân chưa phục được nhà Lý. Khi lòng dân đã yên, triều đình trung ương được củng cố, ông dời đô từ Hoa Lư về Đại La vào năm 1010, đổi tên thành Thăng Long, mở đầu cho sự phát triển lâu dài của nhà Lý tồn tại 216 năm. 

Lý Thái Tổ, tên húy là Lý Công Uẩn, là vị Hoàng Đế sáng lập nhà Lý trong lịch sử Việt Nam, trị vì từ năm 1009 đến khi qua đời năm 1028. Ông là người châu Cổ Pháp (Từ Sơn, Bắc Ninh). Mẹ ông họ Phạm. Khi lên ba tuổi, mẹ ông đem ông cho Lý Khánh Văn, sư chùa Cổ Pháp làm con nuôi và đi tu từ đó. Đến bảy tuổi, ông được cha nuôi là Lý Khánh Văn gửi cho một người bạn – thiền sư nổi tiếng là Vạn Hạnh.

Lớn lên, ông vào kinh đô Hoa Lư làm quan nhà Tiền Lê. Ông được vua yêu, cho ở lại kinh thành học tập quân sự và gả con gái cho, ông còn được đặc phong làm Điện tiền cận vệ ở thành Hoa Lư, sau này ông được thăng lên đến chức Điện tiền chỉ huy sứ, chỉ huy cấm quân ở Hoa Lư. Ông là người có học, có đức và có uy tín nên được triều thần nhà Lê quý trọng.

Khi vua Lê Ngọa Triều mất, vua kế tự còn nhỏ, được sự ủng hộ của Chi nội là Đào Cam Mộc cùng thiền sư Vạn Hạnh, ông đã lên ngôi, thấy kinh đô Hoa Lư hẹp, nên năm 1010 Lý Công Uẩn cho dời đô đến thành Đại La. Nhân có điềm rồng vàng bay lên, mới đổi tên gọi là thành Thăng Long (tức Hà Nội bây giờ).

Năm Mậu Thìn 1028, sức khỏe nhà vua không được tốt. Ông qua đời ở điện Long An vào tháng 3, năm Mậu Tuất (tức ngày 31 tháng 3 năm 1028). Ông ở ngôi 19 năm, hưởng dương 54 tuổi.