Macedonië

Officieel Noord-Macedonië

Donderdag 29 juni

De reis gaat door. De laatste Leks opmaken met een koffie en nog wat boodschappen. Bij de grens uiteraard controle: paspoorten en autopapieren. Graag ook de groene kaart!!! Huh, dat had nog niemand gevraagd. Auto opzij gezet en alle papieren doorgeakkerd. Helaas! John via z'n mobiel in de Cloud op zoek naar de gescande autopapieren. Helaas! Gelukkig hadden we nog Albanisch beltegoed en konden we via Hotspot in de computer inloggen. Gevonden! Maar natuurlijk geen printer bij ons. Dus met laptop naar douanehok. Moesten we met de auto voorrijden. In orde, pfffff opluchting. Graag wel even auto daar neerzetten voor volledige controle. Natuurlijk was ik Tinus vergeten aan te geven. Enfin, zwerfhonden gaan hier ook de grens over. Alle kastjes open, matras omhoog, achterdeuren open, klepjes voorin. Mooi, ook in orde. We mochten door om vervolgens bij de Macedonische douane hetzelfde gedoe met de groene kaart te ondergaan. John had deze op het beeldscherm laten staan en dat was ook hier oké.

Vrij snel na de grensovergang is het Klooster van Sveti Naum (Unesco). Een financieel uitgebaat geheel. Van parkeerterrein tot een vrij lange wandeling langs tientallen kraampjes, een hotel en tot slot het sobere klooster met de gedeeltelijk vergane muurschilderingen. De pauwen kregen veel aandacht: Prachtige kleuren en om de beurt de staart omhoog. Onnodig te vermelden dat ook dit klooster op een waanzinnig mooie plek is neergezet. Daar hadden de monniken vroeger wel kijk op.

We reden door naar de plaats Ohrid. Ongeveer 5 km voor Ohrid is een buscamper plaats voor 15€ per nacht. Het was bewolkt, dus konden we op de fiets met Tinus Ohrid in. Dit is op zeker tot nu toe de mooiste plaats. Alles ziet er mooi, verzorgd, oud, sfeervol uit. En ook heel veel mensen: bewoners en toeristen. Er is van alles te doen, zoals trekking te paard, boottocht, fietsen verhuur, zeilen, paragliding…… tijdens een leuke wandeling door de smalle straatjes, via trappen, langs de rots over houten vlonders kwamen we bij een Nederlandse koffiebar. Deze man is al jaren geleden hier begonnen en vertelde dat Macedonië besloten had niet toe te treden tot de EU, waar hij heel blij om is. Noord Macedonië kent heel weinig criminaliteit, ook weinig drugss, iedereen heeft het goed, de school en gezondheidzorg zijn goed. Er komen veel toeristen en mede daarom spreken veel inwoners Engels. Bij toetreding tot de EU moeten de grenzen open, dan moet men vluchtelingen accepteren. De huidige regering heeft - ondanks het grote geld van EU - geen interesse. Blijk van nauwelijks criminaliteit: geen enkele fiets staat op slot, sterker nog: de fietsen hebben niet eens een slot!

Na de koffie op naar ons doel van het bezoek aan deze stad: Het museum van A. Den Doolaard. Wie? Ja, de Nederlandse schrijver, dichter, zwerver en journalist A. Den Doolaard (1901 Zwolle - 1994 Hoenderloo). Onze generatie moest op school verplicht boeken van hem lezen. Hij reisde veel door Europa en vooral over de Balkan. In de jaren dertig was hij een persona non grata in o.a. Nederland, Duitsland, Italië en Bulgarije vanwege zijn onverbloemde kritiek op Hitler die hij in 1933 een levensgevaarlijke gek noemde. In 1937(!) schreef hij "Het hakenkruis van Europa".

Den Doolaard kwam vaak in Ohrid. Ter ere van hem is een klein museum geopend die inmiddels de volledige boekencollectie heeft plus krantenartikelen, allemaal in het Nederlands. Een jongeman (Chris) heeft het museum na het overlijden van zijn oom/boezemvriend van Den Doolaard nieuw leven ingeblazen met behulp van nabestaanden van Den Doolaard. Het bezoek is gratis of op donatie en trekt heel veel bezoekers. Chris vertelt met groot enthousiasme. Mede daarom zijn we twee boeken rijker. Er staat ook een monument in Ohrid van Den Doolaard.

Na het museum zijn we door de winkelstraten gelopen. Inderdaad, geen fiets op slot. En geloof het of niet: voor het eerst kwamen we een winkel tegen die hele gewone slippers verkocht. Daar zoek ik al weken naar!

Op de camperplaats het eerste Macedonische biertje!

Vrijdag 30 juni

Op het terras van de camperplaats onze thee/koffie drinken en door met onze reis. Kreeg John een spoed klusje voor een wijkvereniging: website aanpassen en nieuwsbrief graag voor het weekend eruit! Het is notabene vrijdag!

Begin middag vertrokken we opnieuw naar Ohrid, dit keer met de bus. In Ohrid heb ik gezocht en last but not least gevonden batterijen voor mijn gehoorapparaten. We hebben in een druk straatje geluncht. Een Nederlander (Eric) vertelde dat het hier altijd bomvol is. Eric heeft hier een bedrijf opgezet (op papier), zodat hij een stukje grond kon kopen. Hij komt uit Bergambacht, maar is Nederland volledig beu! Zijn vrouw komt over ong. twee maanden. Tot het huis af is wonen zij op het terrein in een caravan.

Na de lunch zijn wij naar het natuurgebied Galicica gereden. Op 1.600 meter hoogte hebben we de bus geparkeerd op de plek langs de weg waar we eventueel ook zouden kunnen overnachten. Door het slingeren was in de badkamer een fles rode wijn omgevallen. Een deel van de wijn was er uit gelopen. Tja, toch maar eerst schoonmaken. Van hieruit begon onze wandeling naar de top op 2000 meter hoogte vanwaar je uitzicht hebt op twee meren: het meer van Ohrid en het Prespameer. Bijna 3 km wandelen en alleen maar omhoog. Het is doordat John bleef aanmoedigen, dat we samen inderdaad boven zijn aangekomen. En ja, ook hier is het uitzicht fenomenaal! Prachtig! Zo mooi! Helaas hebben we - ook met de verrekijker - geen wilde dieren (bruine beer, lynx, slang) gezien. We zijn maar één man tegen gekomen. Op dit soort plekken krijg je het gevoel van alleen op de wereld. De terugweg was niet makkelijker, maar wel minder vermoeiend. Bovenbenen en knieën zijn weer even getraind.

Terug in de bus moest er nog speciale vloeistof in de eerder op de dag schoongemaakte wc-container. Mijn taakje, dus hopla. Maar dan moet je de wc wel eerst openzetten hetgeen ik vergeten was. Ik haalde alsnog de hendel over. Oh oh ellende! Het blauwe spul sprong in spetters alle kanten op. Zelfs op het plafond, in het douchegordijn……nou ja gewoon overal. Daar ging ik weer gedwongen aan de schoonmaak. John moest erg lachen. Hij vond dat het echt mijn dag niet was. Ik mocht dan ook niets meer doen.

We zijn toch naar het dal gereden aan de kant van het Prespameer. Hier vonden we via Park4night richting Otesevo een mooie slaapplek. We waren de enigen.

Zaterdag 1 juli

Deze kant van de berg cq van het Prespameer heeft de ochtendzon. Er is hier geen mens. Heel af en toe horen we verderop een auto rijden. Hier is zelfs geen telefoonbereik. Ons zichtbare gezelschap bestaat uit vlinders, bijen, een overvliegende pelikaan, vogels. Zelfs geen vissersboot op het meer! De stoelen stonden al om 7.00 uur buiten. We maakten er een luie dag van. Het meer lijkt erg ondiep nadat je de rietoever hebt getrotseerd en er zijn veel waterplanten. Zwemmen bleek onmogelijk. Dan maar afkoelen met onze douchekop buiten het raam. Loop ochtend zaten we onder de luifel in de schaduw. Begin middag waren we wel klaar met luieren. Het was te warm voor Tinus om te gaan fietsen. We gingen weer rijden.

Eerst naar wat kleine plaatsjes zoals Sienje en daar voorbij. We zagen een volledig verroeste steiger op het land als ook een motorboot in dezelfde staat nog hoger op het land. Wellicht was het waterniveau van het Prespameer ooit veel hoger, maar dat moet dan lang geleden zijn geweest. Geen bar of restaurant te bekennen. Wel verlaten resorts. We gingen terug naar Otesevo en nu de andere kant op. We reden door eindeloos fruitteelt gebied. Kersen, appels, etc. Maar een leuke kroeg, ho maar. Zelfs niet in de grotere plaats Resen. Dus reden we door en kwamen we weer in Ohrid. We reden door naar Struga. Daar is men nog in volle voorbereiding voor de vakantie periode. We konden wel wat drinken, maar gezellig is anders. Toch heeft deze plaats alle potentie om een leuke badplaats te worden. Via Park4night vonden we een goed aangeschreven Camperplaats aan het meer van Ohrid. De eerste camping Lakeside lag bij Kalista tussen twee restaurants, maar 5 km verder richting Radozda was Camping Lakeside 2. Geweldig! Harstikke schoon, douche, wc, wasmachine. Een terras en er was maar één ander Zwitsers stel - net voor ons aangekomen. 's Avonds zaten we te genieten van de rust en de volle manenschijn over het water.

Zondag 2 juli

Het heeft weer eens giga geonweerd! Tinus lag en bleef onder de auto. John ging eruit, want het stortregende en we hadden de luifel niet schuin gezet, waardoor het water niet weg liep. Het bleef te keer gaan. Gewoon weer recht boven ons hoofd kletterboem kletterboem! In de ochtend was het opgeklaard. Goedemorgen schone wereld. Wel ging het water nog behoorlijk te keer. Dat weerhield ons er niet van te gaan kajakken. We voeren langs de oever langs Radozda richting Lin dat in Albanië ligt. Daarmee zijn we - zo bleek later - de grens gepasseerd. Ergens draaiden we om en kwamen weer langs - dat bleek nu - een douanegebouw. Twee gewapende mannen met verrekijker in uniform riepen dat we terug moesten, dat dit de "borderline" was. Tja, terug….. m'n hoela. We waren op de terugweg en onze spullen waren in Macedonië. Gelukkig begrepen ze ons. In elk geval zijn we door gevaren, de mannen vriendelijk groetend en zijn we niet achtervolgd of zo.

Een klein stukje voor onze camping zijn we gestopt bij de steiger van Restaurant Dva Bisera Fish (hetgeen Twee Parels betekent). Zondag lunchtijd, dus blij dat er nog een tafeltje beschikbaar was en dat Tinus mee naar binnen mocht. De zoon van de eigenaar moest steeds helpen met de vertaling. We hebben waanzinnig lekker gegeten: forel. Deze werden ons eerste getoond alvorens de forel de pan in ging. Een Slivovitz vooraf. Een halve liter witte wijn bij de vis. Gezellig keuvelen, niet opletten en ja dan heb je bijna de poppen aan het dansen. De wind is behoorlijk opgestoken. Gauw afrekenen, afdalen in de kajak, balans houden ondanks al dat geschommel en de laatste mijl afgelegd. Stilletjes toch wel blij met de zwemvesten. Terug hebben we via de laptop naar de volgende overwinning van Max Verstappen in Oostenrijk gekeken. Die knul kan dus echt wel rijden èn heeft karakter. John heeft nog een stuk met Tinus gefietst en daarna het lek opgespoord in de kajak en geplakt. Morgen kijken of het ook echt gelukt is.

Maandag 3 juli

Een luie dag, alweer. 's Morgens gelezen en begin middag - toen het water wat rustiger was - zijn we gaan kajakken. Vandaag de andere kant op. De groene bergen blijven fascineren. Het werd een korte tocht. Terug hebben we alle losse spullen op de kant gelegd en gingen we zonder Tinus naar dieper water om te kijken of we - je weet tenslotte maar nooit - vanuit het water weer in de boot konden klimmen. Komt Tinus ons achterna zwemmen! De boot inklimmen is gelukt. Dat weten we dan ook weer. En Tinus zwom op eigen houtje terug. Een beetje geklust en opgeruimd. 's Avonds genoten van een prachtige volle maan die aan de overkant van het meer van achter de bergen langzaam zichtbaar werd, steeds hoger klom en een deel van het meer verlichtte.

Dinsdag 4 juli

6.30 uur wakker. Kopje thee en daarna zwemmen. De zon is al behoorlijk warm. Tot een uur of 11 was het heerlijk, daarna in de schaduw. Behalve af en toe zwemmen en af en toe een kleine wandeling met Tinus hebben we niets gedaan. Oh toch, 's middags ben ik op het terras in de schaduw de boekhouding gaan doen. Mede camperaars vroegen of we met hen wilden bbq'en. Zij gingen op de fiets boodschappen halen. Ook een ander stel met een klein kindje deed mee. Reuze gezellig. We hebben een super leuke avond gehad met lekkere salades, gegrilde aubergine, gevulde paprika, gekruide aardappelschijven en …… veel wijn. We hebben veel gelachen. Hoewel de twee andere stellen Duitsers zijn, was de voertaal Engels.

Woensdag 5 juli

Vandaag is regen voorspeld en zo wie zo hoogste tijd om van deze prachtige plek afscheid te nemen. Als eerste het meer in en kopje onder om de kleine kater te verjagen. Daarna rustig de boel opgeruimd, luifel ingeklapt, water bijgevuld en nog een koffie met de andere twee stellen. Wij reden naar het nationaal park Mavrovo. Ik had gelezen dat het daar heel erg mooi is en dat je prachtige wandelingen kunt maken. Bovendien is in juli het huwelijks evenement. Één week per jaar mag in deze omgeving getrouwd worden en zijn toeristen ook welkom. Het pakte allemaal wat anders uit. Ten eerste was de weg afgesloten en adviseerde de politie ons welke weg te nemen. We namen een kortere weg, maar mis! Die weg ging over in een boerenlandweg en bracht ons niet aan de andere kant van de rivier de Zwarte Drim. Kortom terug. Eindelijk op de goede weg zijn we gestopt in Kiçevo. Even de benen strekken, geld trekken en een opticien zoeken. Van mijn bril mist een neusvleugel. Een grote winkelstraat afgelopen, maar geen opticien. Nou dan vraag ik dat toch gewoon aan een brildrager. Hoe verrassend: niemand draagt een bril! Dan maar wat drinken. We bestelden een cappuccino en een thee. De ober keek heel verward, maar had plots door wat we wilden. Het duurde even voordat hij terug kwam met twee cappuccino's. Nou ja, jammer - verkeerd begrepen. Groot was onze verbazing toen hij even later ook met twee thee aan kwam zetten. We hebben het maar zo gelaten. Aan het tafeltje naast ons zat - hiep hoi - een brildrager en hij sprak ook nog eens Duits. Opticien was 100 meter verderop in een zijstraat. Top….. probleem verholpen.

Wij, nou ja, John reed verder. Eenmaal over een stuwdam in Mavrovo aangekomen bleek het een ski omgeving te zijn. Erg nuttig: ski's for rent. Na even speuren zagen we ook de liften en een hartstikke steile afdaling. Allemachtig. Meer dan een zwarte piste! Maar natuurlijk uitgestorven. We reden om het meer heen op zoek naar een slaapplek. Ook hier staat het water in het stuwmeer meters lager. Een kerk die duidelijk grotendeels onder het water was verdwenen, stond nu weer op het droge. Bizar!

Voor een plek aan het meer moesten we echt een four-wheel-drive hebben. We zijn iets van de weg af gestopt. Helaas ook geen mooie wandelpaden. We zijn dit pad gelopen naar het meer met een dolgelukkige Tinus die weer even lekker uit kon rennen. John en ik zijn best teleurgesteld. We hadden het ons hier heel anders voorgesteld. Enfin, morgen een nieuwe dag met nieuwe kansen. 's Avonds stak plots de wind op en hoe! Echt eng zoals het ineens te keer ging. Nog snel Tinus uitgelaten, voor alle zekerheid aan de riem. Oef, daar brak het onweer los. Wat een herrie en wat een lichtflitsen. Na een klein uur stopte dit en was ook de wind weer gaan liggen. Een zucht van verlichting.

Donderdag 6 juli

Prachtig weer! Over de weg liep een autospoor. We zijn daar gaan wandelen. Na 2 uur kwamen we terug (ong. 11 km en 360 meter omhoog). Geen mens gezien, wel een bruine lynx of in elk geval een katachtige. Tinus is nog ergens achter een ree aan gegaan. Koffie en daarna verder met de auto rond het meer van Mavrovo. Ik wilde graag nog terug naar het skicentrum. John had mij niet goed begrepen en reed naar de plek waar alle bussen stoppen. Dat bleek een locatie waar alle touringbussen stoppen voor koffie of lunch. Nog even overwogen om terug te rijden. Toch door naar Bitola. John had een camping gevonden met superlatief goede recensies. Daar kon hij nog eea voor Circusbende doen. De weg er naar toe was wederom prachtig: van Kiçevo naar Popolzhani, daarna de afslag naar Bitola 78 km alleen maar donker groene bergen. Wel oppassen, want her en der zijn gaten in de weg. Ergens nog een half verlaten authentiek dorp met bouw van eind 1800. Bij Sopotnica even gestopt. Ook hier weer: een nieuw gebouwde winkel naast een afbraak krot met daar tussen een soort van terras en daarachter een lager gelegen park. Gooi rustig je zooi over het muurtje. Zo zonde. Ook dat zo'n nieuwe winkel dat gewoon niet opruimt. Het interesseert kennelijk de Macedoniërs geen zier. We reden rechtstreeks naar de camping. Inderdaad een ontspannen sfeer, een klein zwembad, wasruimtes, een keuken, etc. Terras met goede wifi. Maar erg onder de indruk waren we niet. Al helemaal niet omdat de autoweg goed hoorbaar was (ja zelfs voor mij).

Helaas! John heeft Circusbende geholpen, ik heb voor Stayci eea verwerkt en we hebben - zo fijn - een tijd met Do via WhatsApp video call gebabbeld.

Dit jaar is optreden Circusbende in het weekend van 18 t/m 20 augustus in Erasmuspark in Amsterdam en 1 t/m 3 september op NDSM ook in Amsterdam. Voor wie daar nog niet eerder is geweest: een echte aanrader!