Slovenië en Bosnië

Donderdag 1 juni

Vanochtend was ik vroeg wakker. Tinus uitgelaten, gedoucht, ontbeten en aan het werk. Ook Didi was er vroeg uit om nog van John eea van haar nieuwe mobiel te leren. Nadat John de route hadden uitgezocht, zijn wij om 11.00 uur dan toch vertrokken om onze Europareis te vervolgen. We zijn via Bad Tölz en de grensovergang Bad Reichenhall Oostenrijk binnen gereden. Het was een zonnige dag en alles ziet er dan ook fantastisch uit. Ook Oostenrijk (Salzburgerland en Karinthië) zijn prachtig groen. Maar waar Beieren glooiend is, bijna lieflijk, is Oostenrijk veel grilliger: rotsen en plateaus. We wilden autoroutes / tolwegen vermijden. Dat is mislukt, dus toch maar vignet gekocht. We zijn doorgereden tot Arnoldstein (Villach) waar we een gemeentelijke camperplaats vonden. We staan ongeveer op het drielandenpunt Oostenrijk-Slovenie-Italie. Heerlijk een eind met Tinus gewandeld. Na het eten zijn we te voet koffie gaan drinken in deze eigenlijk wel erg saaie plaats. Op de terugweg kwamen we langs een kerkhof en daar brandden ontzettend veel kaarsjes. Ik denk bij driekwart van de zerken. Allerzielen is pas in november. Zouden ze dat hier iedere avond doen? Het zag er bijzonder uit, maar helaas was het niet te fotograferen. 

Vrijdag 2 juni

Ook voor Slovenië is een vignet verplicht. Bovendien reden we door de Karawankentunnel, hopla dat was bij elkaar weer € 38,00 Terwijl dit hele land met ons belastinggeld is gemoderniseerd. Dit voelt als "dubbel" betalen. EU geld gebruiken en dan de toeristen extra belasten. We reden naar Bled voor koffie, wandeling en lunch. Helaas, prachtig meer, prachtige huizen, prachtige omgeving, maar heel erg toeristisch en met de buscamper mag je nergens parkeren. We zijn het meer rond gereden. Nogmaals: uitzicht magnifiek. Bij Bled Jezero (zie de collecties) hebben koffie gedronken, maar toch snel door, omdat we niet zeker waren of de auto daar wel mocht staan. We zijn doorgereden naar River Camping Bled met het idee om van daar uit met de fiets alsnog Bled te bezoeken. Er was gelukkig plek (natuurlijk niets gereserveerd). Echter was het voor Tinus veel te warm om mee te rennen met de fiets. Plan gewijzigd: eerst zwemmen, zonnen e.d., vroeg eten en dan tegen de avond weg met de fiets. Goed idee! Met Tinus naar de rivier Sava Dolinka, vlakbij onze plek. Het water is echt heel koud. Als je naar de toppen van de bergen kijkt, zie je nog steeds sneeuw liggen. Maar het was zo warm in de zon, dat ik er toch in dook en mij een stukje liet meevoeren door de stroom. Strandje op, opwarmen en opnieuw. Echt heerlijk. John en Tinus kwamen niet verder dan hun enkels. Dus op naar het zwembad. Die temperatuur kon John wel aan. Terug bij de camper siesta en na verloop van tijd lag ik in de zon en werd op hetzelfde moment afgekoeld door lichte regenval. Toch bijzonder! 

Zoals gezegd, vroeg eten - de fietsen staan al klaar. Toch weer een kinkje: Rommel de Bommel Boem! Tinus onder de auto - onweer! Snel alles onder de luifel …….

Na het onweer was het te laat voor de beoogde fietstocht. Dat wordt dus morgen vroeg! 

Zaterdag 3 juni

Het heeft de hele nacht geregend en het is bewolkt. De temperatuur is prima. Met de fiets naar Bled. Al gauw trok ik de helling niet meer (en Tinus had ik helaas afgeleerd te trekken). Dat werd lopen onderwijl vaststellend dat een electrische fiets niet lang meer op zich laat wachten. In Bled koffie gedronken op een terras met uitzicht op het kasteel en een kerk. We besloten om om het meer heen te fietsen. Dat werd overigens een groot deel lopen. Het water van het meer is glashelder. In het meer is een eiland met kerk en daar varen bootjes met toeristen af en aan. Het is natuurlijk harstikke mooi hier, maar o zo toeristisch. Wellicht zijn we gewoon ouwe zeurpieten, maar dit massa gedoe trekt ons gewoon niet. Alle parkeerplaatsen, ook buiten Bled, vragen betaling. Het is overal druk. File Bled in, file Bled uit. Terug naar de camping (heuvel af - dus fietsen) hebben we geluncht en toen bedacht te gaan wandelen. De tocht ging naar Radovljica. Een waanzinnig mooie wandeling langs de rivier over (specialiteit John) een smal pad vol boomwortels en soms plassen water. We kwamen door de camping Sobec Kamp. Een enorm grote, ruim opgezette camping met een klein meer als zwembad. De tocht was redelijk te doen qua hoogte verschil. Ietsjes te vroeg gejuicht, want om  in het plaatsje te komen moesten we pardoes 200 meter stijgen. Het was de moeite waard. Hartstikke leuke plaats met een live band optreden en nou ja gewoon gezellige drukte. We hebben er van alles bekeken en toen genoten op een terrasje van een "gin-tonic". Het bleek toch ineens heel laat, dus namen we een kortere weg terug. Ook keken we naar het openbaar vervoer. De bus ging om de twee uur. Kortom toch de benenwagen. Terug op de camping dacht ik bij de camping te dineren. We hadden al een speenvarken (sorry vegetariërs) aan het spit gezien. We waren hiervoor vermoedelijk te laat. Bovendien was de muziek van een genre dat wij besloten direct naar onze bus te gaan. Pech voor mij, want dat werd koken. En dat met rondje Bled + rondje Radovljica in de benen was best een uitdaging. John heeft alles reisklaar gemaakt terwijl ik de Chili con Carne bereidde. We hebben gesmuld. Samengevat een wel heel sportieve, maar super leuke dag. Ik heb dan ook als een marmot geslapen.

Zondag 4 juni

Het was tegen de verwachting in droog gebleven. Maar alles was al ingeladen. Na het ontbijt konden we dan ook direct vertrekken. Plan? Ach, eerst maar naar Bohinji. We reden net weg toen het ging regenen. 

Éénmaal bij Ukanc (meer van Bohinji) aangekomen en het nog steeds regende, waren we even besluiteloos. Het is hier prachtig, maar met regen ook een erg verlaten stukje van deze wereld. Iene miene mutte: we blijven. We laten ons niet nog eens door het weer ontmoedigen. We gaan doen, wat we van plan waren. Desnoods gaan we in zwempak (vanwege de regen) kajakken. 

Ingecheckt bij deze chaotische camping. Reserveren kan niet. Na incheck zoek je zelf maar een leuk plekje (dus geen kavels). En natuurlijk was alles aan het water bezet en toch hebben wij een geweldige plek gescoord. Op een verhoging met uitzicht over de kampeerders en het water en zo later bleek: tot het laatste toe zon! Ja zon! Nadat wij waren geïnstalleerd, zijn we direct een wandeling gaan maken: een rondje naar de Savica waterval. Een beetje discussie: lange of korte broek, wel/geen trui, etc. Enfin, het was niet koud, dus alles kort en goede wandelschoenen aan. E.e.a. mee in de rugzak. En jawel, het was droog! 

Het begon redelijk vals plat, maar algauw was het echt bergopwaarts. Wel gelukkig over een aangelegd grindpad. We liepen puf zucht door en hoorden al snel het water kletteren. Dit was slechts het water dat zich een weg baande door de rotsen. Waar ik dacht dat we weer terug zouden gaan, kon je een ticket kopen om naar de hoger gelegen waterval te gaan. Tja, doen maar toch? Dat werden over de 500 tredes omhoog! Allemachtig, ik kom uit een plat land. Niet zeuren, voorwaarts mars. Met als resultaat dat we een paar mooie uitzichten hadden over de vallei omzoomd door steile rotswanden en last but not least bij de waterval stonden. Hoeveel miljoen liter water stroomt hier dagelijks. Ik kan dit nauwelijks bevatten. We waren via de oostkant van de rivier omhoog gegaan en zijn via de west kant terug gegaan. Op de terugweg liep het pad door een wei met koeien met …….. dit zie je niet veel meer: met hun kalfjes. Wat een genot!

Inmiddels was het echt zonnig. Dus toen we bij de camper aankwamen zei ik voor de grap: gaan we kajakken? En John: "prima". 

Oeioei, eigenlijk was ik doodop. Maar daar gingen we: boot opblazen en het meer op. Ook hier weer geldt: prachtig. Aan beide zijden van het meer rijzen de rotsen omhoog en aan één kant zelfs nog sneeuw. We genoten van een overweldigende rust! Het imposante van de rotsen, het loepzuivere water, de weerkaatsing van de wolken in het water, de immense stilte. Hier houden wij van. We hebben ongeveer de helft van dit meer afgelegd en terug bij onze bus in de zon nog vrij lang geborreld en gesnackt.

Gelukkig hadden we nog restanten, dus eten stond snel op tafel. Wat een intensieve, zeer actieve dag. En zo blij: laat je niet leiden door de weerberichten, doe gewoon alsof het altijd oké is. Wij zijn in elk geval super blij dat we bij ons plan zijn gebleven en daardoor een niet voorspelde, maar fantastische mooie dag hadden.  

Maandag 5 juni

Het regende pijpenstelen! John super blij dat hij toch nog gisteravond de kajak had opgeborgen. Na een rustige start zijn we richting Kroatië gereden. Ook Kroatië kent hoge tolkosten voor buitenlanders. Kamperen is duur. Kortom, we rijden over niet-tolwegen en gaan zo snel mogelijk richting Bosnië. In een leuke plaats Ogulin (Kroatië) wilden we overnachten. Maar: regenen en hoe! Bovendien voelden we ons niet prettig bij de eventuele camperplaatsen. Kortom, de weg ingeslagen richting Bosnië. Wat een mooie route. Heel veel natuurgebieden met subsidie van EU (Volgens John onderdeel van Europese campagne). Af en toe een huis, soms in aanbouw maar nooit afgemaakt (belasting betalen als het af is..?), sommige huizen in verval. Soms toch weer een huis bewoond en soms een prachtige villa. We begrijpen er niets van. Maar een heuvel-bergachtig gebied waar heel veel bos is en daar waar geen bos meer is, zijn bomen gepland. We zijn gestopt bij Wohnmobil Stellplatz Plitvice Rastoke in Slunj tussen de rivieren SlunjCiça en Korana. Deze buscamper parking ligt wat hoger en kijkt uit over de plaats. Er kunnen 20 buscampers staan. Er is wc en douche + de mogelijkheid vuilwater en wc te legen. Een bar houdt het toezicht. Het is inmiddels 19.30 uur. Door late lunch hadden we nog geen trek. Ik heb mijn werk opgepakt en John is een stuk gaan wandelen met Tinus. 

Dinsdag 6 juni

Deze overnachtingsplaats (op park4night hier te vinden) kan ik iedereen aanraden voor een nachtje op doorreis. Keurig verzorgd, super douche en maar €10,00 pp. Het was droog, helaas voor korte duur. De huizen zien er wat oud en saai uit. Zal beslist anders zijn als de zon schijnt. De route die gisteren in Karlovac begon en die nu verder gaat richting Korenica is één groot natuurgebied waar - zo lijkt het - veel gewandeld wordt (en raften en wildwater kajakken). Vooral vanaf Slunj. Het staat hier bol van kamers te huur, logies, etc. 

Helaas is het ook een ideale weg voor de motorrijders (wat een herrie). Niks voor mij! (Hmmm, volgens John zijn er ook ouderen die rustig rondtoeren op motoren die minder herrie maken). Mochten we op de terugreis hier weer langs komen, willen we dit gebied beslist verder onderzoeken.

Voor het eerst deze reis moesten we bij de grens stoppen. Paspoorten voor de dag en of we er zeker van waren dat we Kroatië wilden verlaten. De volgende controle was de douane van Bosnië (Gradiska border). Waar we naartoe gingen, hoe lang we bleven, etc. We hebben natuurlijk geen idee, dus antwoordde ik dat we met een Europa tour bezig waren. Hij keek een beetje kritisch naar de auto en vroeg of we in de camper overnachten. Ja dus! Stempels in de paspoorten en we mochten door. Duidelijk dat we het Schengengebied hebben verlaten. Welkom in Bosnië-Herzegovina. We reden direct stapvoets door het stadje Gradiska dat vooral lijkt te bestaan uit Kebabzaken en moskeeën. 

We reden over een eenbaans hoofdweg richting Sarajevo. Af en toe een zijweg dat een grind/zandpad is. We zijn zo'n zijweg ingeslagen om Tinus uit te laten en voor ons een koffiepauze. Weids groen land, met "vriendelijk ogende" bergen en af en toe rotsachtige pieken. Weinig verkeer, maar wel heel veel flitsapparaten voor snelheidscontroles. Af en toe huizen: in aanbouw, verlaten/afbrokkelend, super mooi, bouwval en toch bewoond: net zoals het tweede stuk door Kroatië en ook hier begrijpen we er niets van. Zou dit nog allemaal te maken hebben met die afschuwelijke strijd van 1992 - 1995 tussen de Serven-Kroaten-Bosniakken? 

Tijdens het rijden hebben we naar een Podcast geluisterd over Bosnië. Heel interessant en leerzaam. Ik weet er nog steeds te weinig van.

In Kljuç wilden we boodschappen doen, maar daarvoor heb je Bosnische mark nodig (BAM). De Raiffeisenbank binnengestapt: uitgebreide paspoortcontrole en warempel gelukt! John was bij de auto gebleven, omdat we geen parkeergeld hadden. We besloten door te rijden naar onze bestemming in Bosnie: Jajce Youth Hostel (Zij runnen ook het Jajce Auto Camp). Omdat we de Google Maps niet meer wilden gebruiken (hoge datakosten) reden we met de Garmin GPS. Die geeft richting aan, dus niet de precieze weg, waardoor we in het historische deel van Jajce belandden. Niet ideaal met een buscamper vanwege de smalle straatjes en poorten. Enfin, spannend maar gelukt. Ik achter het stuur en John met de GPS kwamen we snel op de goede weg en parkeerden we op de camperplaats van het hostel. Een hartstikke leuke plek. Dichtbij een V&D-achtige winkel en met 10 minuten lopen waren we weer in het historische gedeelte van Jajce. We waren wel aan een biertje toe na ongeveer 170 km te hebben gereden in zo'n 5,5 uur. Maar toch hebben we eerst heel toeristisch gedaan: dat wat over is van het kasteel, de watervallen en de "stoeltjes" (= banken) van Max van der Stoel bewonderd. We hadden zin om naar een authentiek Bosnisch restaurant te gaan. Nou vergeet het, die lijken niet te bestaan. 

Woensdag 7 juni

Twee verrassingen bij het wakker worden: de zon schijnt en er staan heel veel auto's geparkeerd. Blijkt het marktdag te zijn. Het Hostel vraagt uiteraard parkeergeld aan de marktkooplui en aan de bezoekers. Bij het Café van het hostel is er internet en zijn we eerst onze Blog gaan bijwerken. Een gezellige drukte. Zowel buiten als binnen wordt waanzinnig gerookt! Wij schoven wat opzij op onze bank en steeds kwamen er nieuwe markt klanten even zitten om wat te drinken. Het lijkt of iedereen iedereen kent, ze zijn allemaal erg vrolijk. Van de lokale mensen spreekt helaas niemand een woord over de grens. We zijn over de markt gewandeld. Zwarte worsten (brrrr stinken) zijn enorm in trek en er worden legio strengen / knotten wol aangeboden. Er is veel gebreid goed te koop zoals tassen/sloffen/truien. Ook veel handgemaakte gereedschappen, oud ijzeren handboeien en dergelijke meer. Geen idee wat je er mee moet. Tijd om verder te reizen. Over de “snelweg” naar onze volgende bestemming: Camping Bosnjak. 

Onderweg op ongeveer het hoogste punt (1124 meter) zijn we even gestopt. Bij dit prachtige uitzicht hebben we geluncht en daarna gewandeld naar “Spomenik na Makjenu”. Spomenik betekent monument. Van het monument was niet veel meer over. Na te hebben gegoogeld leerden we dat Tito zo’n 40.000 betonnen monumenten door Joegoslavië had laten plaatsen. Hiermee wilde hij de verschillende bevolkingsgroepen motiveren in vrede met elkaar te leven. Na het overlijden van Tito zijn veel van zijn monumenten bruut kapot gemaakt. John vond een interessante website over dit onderwerp. 

Terug naar onze reis. Heel veel voelt hier anders aan, maar de bloemenpracht in de weilanden is hetzelfde als in Slovenië, Kroatië, Oostenrijk en Beieren. 

Voordat we naar de camping gingen, liep ik eerst de lokale supermarkt in en vervolgens naar de slager. Met boe boe gaf ik aan dat ik vlees van de koe wilde. Graag biefstuk. Ik werd aangekeken of ze water zagen branden. Hier geen steak. Omdat een runderlap mij geen goed plan leek, vroeg ik naar vlees van knor knor. Op goed geluk wees ik iets aan wat hopelijk een hamlap zou zijn. Dat wordt vanavond een surprise. 

Ok, dat was leuk geprobeerd van Ella. Ik heb het even opgezocht.

Ik kan me dus die gezichten in de winkel wel voorstellen....

Verder dus naar de camping aan het einde van een schiereiland in een kunstmatig meer was plek en tja waar ga je staan. Aan het water natuurlijk. Al snel konden we niet meer voor- of achteruit. Het gras was zompig en de grond leek van klei. Ook helde de auto naar rechts, maar ach ….. een kniesoor die daar op let. Komt tijd - komt raad! Wij ons verder geïnstalleerd. Het is hier absoluut mooi en we gaan hier dan ook zeker 2 nachten blijven. De eigenaar kwam met zijn mobiel en communiceerde via google vertalen. Hij ging varen met wat gasten en of we meegingen. Gratis! Hopsakee, daar zaten we op iets wat voor een boot moet doorgaan. Een soort rondvaart vlonder met motor en een koelkist, banken etc. + een stookplaats voor bbq. Overigens een super aardige man die op alle manieren probeert het een ieder naar de zin te maken. We voeren een stukje over het meer Ramsko Jezero. Dit meer is ontstaan in 1968 toen de dam werd geplaatst in de Rama rivier. Op het diepste punt is het meer ongeveer 35 mtr diep. We voelden ons alsof we in een sprookje waren beland. 

WC en douches zien er nieuw uit en een Miele wasmachine mag gewoon gebruikt worden. 

Donderdag 8 juni

Zonnig, warm, aangenaam! Het water leek een spiegel zo glad. De eigenaar kwam ons adviseren de auto eind ochtend te verplaatsen. We staan op het natste gedeelte. En er wordt nog veel regen verwacht. John ging op de fiets (pffffff) een hele lange helling op naar de dichtstbijzijnde winkel. Ik heb de was gedaan en ben in het meer gaan zwemmen. Verrukkelijk!!!!! Helder water en temperatuur fijn koud. Met behulp van wat grind en platen hebben we de auto in beweging gekregen. Opnieuw langs het water, maar nu hoger gelegen. Het is hier net dromenland. Zo onwaarschijnlijk mooi en rustig en aangenaam!

Aan het water kon je de weersverandering zien. Wij zaten in de zon, aan de overzijde van het meer was het aan het bliksemen en onweren. De donkergrijze wolken gingen vanaf ons plekje net langs de zon. Aan onze kant was het water glad, maar richting het midden zag je de golven. Later zagen we de buien naderen. De was was net op tijd droog en binnen. Ineens komt de wind op vanuit een andere richting dan daarvoor. We zaten in de bus wat te lezen, toen we een enorme klap hoorden. John ging kijken. Van een andere buscamper was de luifel door een rukwind over het dak geslagen. Ook bij onze luifel hadden we de klappen gevoeld, maar niet gedacht dat het fout kon gaan. Wel dus! De wind was plots te hard om de luifel binnen te halen. Wel hebben we deze zo laag mogelijk gesteld en nogmaals de extra veiligheidslijnen gespannen. John ging helpen bij die andere camper. Ook de campingeigenaar en zijn zoon kwamen te hulp. Met een eigen gemaakte grappa (pruimen) van het huis hebben we daarna op de vakantie gedronken met het stel dat zo’n pech had met de luifel. Zij zijn op terugreis. Zij hebben ons veel verteld en foto's laten zien van Albanië en Montenegro. En ook veel tips. Super fijn. Want deze landen staan bij ons in de planning. Nou ja, in zoverre we überhaupt een planning hebben.

's-Avonds heb ik nog wat gewerkt en is john buiten gaan experimenteren met zijn telefoon, statief en nachtfotografie instellingen.

Vrijdag 9 juni

Er zou zware regen komen, dus zouden wij verder reizen. Maar hoe fijn dat het 's morgens strak blauw was en dat het een uur later nog steeds super mooi was. Plan toch maar herzien. We bleven nog een dagje. Eerst lekker gezwommen, toen de kajak klaar gemaakt en gedrieën het meer op. Wat ik vooral prachtig vind is die weerspiegeling van de wolken, de bergen, huizen, nou ja alles in het spiegelgladde, heldere water. 

Wat reuze grappig is, is de zanderige weg op zo'n (onbewoond) eilandje die door loopt in het meer. Het water heeft 2 jaar geleden of zo 15 meter lager gestaan. Het was dan ook steeds uitkijken of er niet net onder het wateroppervlak een bergtop was. Ook zagen we bomen waarvan slechts de kruin boven het water uitsteekt. 

Ook Ingo en Sitta, het stel van de weggewaaide luifel, bleven nog een dag. Wat betreft avondeten heb ik ons vriezertje opengetrokken. Gamba's en roerbakgroente + nog wat rijst erbij. Alles stond klaar om te bereiden, toen Ingo en Sitta kwamen met de grappa/schnapps van het huis. Eén fles voor ons als bedankje voor onze hulp en één fles om de vakantie te vieren. Het werd een ganz tolle Abend. We hebben heel veel gelachen met als afsluiter dj John. Inmiddels redelijk beschonken moest John echt wat eten. Dus alsnog de avondmaaltijd bereid die meer dan verrukkelijk smaakte en dat kwam niet alleen door de drank! Een heerlijke, diepe nachtrust volgde.

Zaterdag 10 juni

John heeft ontbijt buiten verzorgd. Het is weer een prachtig mooie dag. Maar vandaag gaan we wel verder. Eerst echter moet onze website bijgewerkt en gepubliceerd. Stayci kwam ook door met info dat de nodige facturen en bankgegevens klaarstaan. Helaas, die moet even wachten. Het is toch weekend.

We namen afscheid van deze mooie camping en reden door Prozor, via Borovnica-Lug-Gorica- Gračac langs een brede rivier naar Jablanica. Allereerst de supermarkt in. Geen idee tot hoe laat winkels hier open zijn op zaterdag. Na de inkopen nog eens goed gekeken waar we gaan overnachten. In Ostrizav hebben we wat gedronken op een hoger gelegen terras met mooi uitzicht over het water. Je kunt hier overal een boot huren. De boten zijn zelf gemaakt met vlonders op aan elkaar gelaste oliedrums, bank en afdak. De stalen brug met losse platen durfden we niet te nemen. Wel heb ik teveel betaald voor kersen van een lokale gast. Nou ja, heeft hij ook een goede dag. Iets verder konden we wel de rivier over. We belandden op een soort van Offroad tour. We zijn gestopt in Konjic, een oud universiteit stadje uit de Ottomaanse tijd waar één van de bruggen over de Neretva in opdracht van de sultan in 1628 was gebouwd. We staan op de parkeerplaats van een sportschool vlak boven een goed ogend restaurant waar we straks willen gaan eten en met uitzicht over Konjic met meerdere minaretten en ook een christelijke kerk. 

De bekendste gerechten uit Bosnië zijn:

We hebben echter nog geen restaurant gezien waar we dat konden bestellen. We hebben ook niet echt ons best gedaan. Misschien morgen in Mostar.

Zondag 11 juni

John kon niet goed slapen en stond om half zes op met de mededeling "we gaan". Ik mocht blijven slapen, Tinus was al uitgeweest. Verleidelijk, maar nee. Er uit en de geselecteerde weg navigeren. Zo kwamen we op de route (gele weg dus - zo dachten wij - hoofdweg). Van Konjic reden we richting Borci. Daar wilde John een witte route nemen als verkorte weg naar Mostar. Dit werd al heel snel teveel offroad dus toch maar de gele route - een heel eind om - via ongeveer Kalinovik. Onderweg gestopt om te ontbijten. Een zijweggetje waar we verder wandelden. Bleek hier een Balkan kampioenschap gaande te zijn van vliegvisvangen. Zeven landen deden mee. Hilarisch! De uitrusting en het banjeren door de stroom met steeds opnieuw de vlieghengel werpen. Ieder zo z'n hobby? 

We gingen verder en kwamen in een prachtig gelegen plaatsje Polje Bijela met school, een koffie bar en een winkeltje. Eerst weer even wandelen, toen naar de koffie. Ik had een briefje van 100 Bam of een muntje van 2 Bam. Beiden bood ik aan. Daar zij niet kon wisselen, nam zij het muntje. Ik ging naar het winkeltje en ja ongelooflijk: deze man sprak een beetje Engels. Hij wilde wel wisselen. Terug naar de koffiebar liet ik de muntjes zien, waarop de vrouw nog 1 Bam nam. Ik vond dit alles zo aardig dat ik nog een Bam gaf. Waar hebben we het over? Een Bam is ongeveer €0,50. 

Oké, weer verder met onze gele route. Deze staat volgens ons voor "snelweg". Dus in elk geval voor verharde doorgaande weg. Grote verrassing toen de weg overging in een zand/grintpad. Dat - zo redeneerden wij - zou van korte duur zijn. Het spoor veranderde in een truckspoor, hetgeen klopte, want (zondag) twee trucks blokkeerden de weg en waren duidelijk - dachten wij - met de weg bezig. Een truck maakte plaats zodat wij onze weg konden vervolgen. De kwaliteit van de weg werd slechter en slechter. Wat te doen? Teruggaan leek geen optie. Dan moesten we terug naar Jablanica. Het zou vast snel goed komen! Wishful thinking? Ja, maar daar kwamen we pas twee uur later achter. Leek het ergste voorbij, dan kwam nog erger en soms heel eng. Een twijfelachtige brug. Ik ben uitgestapt, zogenaamd om te fotograferen en ach, het scheelt weer 66 kg...

Enfin, zodra we bij de weg kwamen van Sarajevo naar Mostar zou het beslist goed gaan. Wel moesten we er eerst zien te komen. Voor de goede orde: we rijden niet in een four-wheel-drive, maar in een doodgewone buscamper met voor-wiel-aandrijving en met twee fietsen achterop. John heeft uren achter elkaar erg goed gereden. Ik wilde niet stoppen, want tel je zegeningen: het was nog steeds droog! En gezien de blokken steen op de weg en dat klei-achtige zand wil ik hier niet zijn met een fikse bui. Ik ben tijdens deze rit een paar jaar ouder geworden en waarschijnlijk de auto ook. Ergens passeerden we een grens (gewoon een bord dus) en waren we pardoes in de Republiek Servië.  Nog eens goed naar de kaart gekeken (niet uitvergroot) zie je een dikkere gele weg en een dunnere. Achteraf de wijsheid in pacht moeten wij dus op de dikkere gele wegen blijven. We hebben de weg Sarajevo - Mostar bereikt en haalden opgelucht adem. Toch maar even doorrijden en zoeken naar een overnachtingsplek. Oh jeetje nee… te vroeg gejuicht. De asfaltweg ging opnieuw over in een zandweg. En geloof me: dan is Mostar nog heel ver weg! We reden door naar het dal, naar de rivier (vermoedelijk oorsprong van de Neretva). Weer zo'n twijfelachtig bruggetje over waar plots een terras/bar was. We waren echt aan een opkikkertje toe. Zit op het terras een meisje uit Wageningen (Martine). Zij werkt voor een NGO in Stockholm dat samen met andere NGO's onderzoek doet en campagne voert voor de bescherming van de rivieren in de Balkan. In dit gebied wil de regering in Bosnië samen met een bedrijf in de UK een stuwmeer aanleggen. Haar verslag komt uit onder de naam: "Blue Heart of Europe". De website van dit project is een absolute aanrader mocht je geïnteresseerd zijn in natuur. Wij besloten hier te blijven. Het heet hier "Ulog".  We waren negen uur onderweg waarvan 7,5 uur gereden. Gemiddelde snelheid was ongeveer 15 km per uur. John kwam niet verder dan z'n twee en vond al snel uit dat er twee handige knopjes in de auto zaten; één voor afremmen op de motor bij steile afdalingen en één voor het voorkomen van doorslippen van een wiel als wiel aan de andere kant doorslipt. (Begrijp jij het?) We hebben in elk geval beide knopjes hard nodig gehad.

Maandag 12 juni

Het heeft behoorlijk geregend. Dus maar eerst wandelen. Er gingen op eigen initiatief nog 4 honden mee. Best gezellig. Twee ervan zijn Engelse jachthonden. En ja hoor, daar gingen ze, piep-jank-blaf, op jacht. Tinus mee. Dat duurde zo'n 20 minuten voordat ze met de tong op de grond terug kwamen. Nog twee keer ging Tinus ervan door. Onderweg kwamen we meerdere watervalletjes tegen en ook een bron waar het water omhoog borrelde. Het begon weer te regenen, dit keer pijpenstelen. Eén ding is zeker: we kunnen pas verder met de buscamper als de zandweg echt droog is. Op zich niets mis mee. Geen wifi, geen internet, gewoon lezen. Opnieuw lees ik het boek 'De Camino' dat veel beschrijft over hetgeen na het overlijden van Tito met het voormalige Joegoslavië is gebeurd. Over de etnische verschillen en hoe die gevoed werden. Echt een heel goed boek. Het dorp Ulog is één straat met ongeveer 10 huizen waarvan ongeveer 4 bewoond. Èn een goed uitziende moskee. Behalve de bar zijn in dit dal nog een 6 tal huizen bewoond en een stuk of wat verlaten, vermoedelijk sinds de burgeroorlog. Blijft bizar!

Dinsdag 13 juni

Zon, dus we kunnen verder. Dit keer wisten we waar we aan begonnen. Nog steeds is er geen keus. De afstand naar Mostar is 72 km, waar we waarschijnlijk 4 uur voor nodig zullen hebben. In de buurt van Pluzine rijden we boven de boomgrens en hebben hier waanzinnig mooie vergezichten. We rijden al bijna 2 uur en zijn nog niemand tegengekomen. En al sinds we eergisteren de Republiek binnen reden niet één benzinestation. Maar het is hier zo ongelooflijk mooi. Zo anders! Wat jammer, dat de zon nu niet schijnt. Het eerste teken van leven was een kudde koeien. Vanaf dat moment kwamen we af en toe een huis (in de verte) tegen. Weinig koffie pauze helaas. Pas vlak voor Nevesinje kwamen we in de bewoonde wereld. Nevesinje is een grotere stad en ligt zo mooi tegen dat hoge - verlaten gebied aan. 

Na de koffie door naar Mostar. Van het ene uiterste naar het andere. We hadden een adres doorgekregen van een autocamping. Kost wel wat (€35,-) maar we staan midden in Mostar, midden in de toeristische, in oude glorie herstelde, stad. Vanaf het terras kijken we uit op de gerestaureerde brug. De hoogte weet ik niet, maar hoog - echt hoog. En daar springen af en toe jongelui vanaf (net gegoogeld: 24 meter). We zien opblaasmotorbootjes continue met toeristen een vaartochtje maken. We zijn natuurlijk direct de oude kern binnengewandeld. Wat een enorme drukte. Wel knap dat deze in de oorlog zo verwoeste stad zo is opgeknapt. Het was over de 30°, daarom lieten we Tinus een tijdje in de rivier afkoelen. De oude stad heeft heel veel kleine souvenier winkels. Ook liepen we langs de zoveelste begraafplaats. Op de zerken zijn de geboortejaren verschillend, het jaar van overlijden is bij allemaal 1993. Ondanks de hitte krijgen wij hier koude rillingen van. Wat moet er nog veel pijn zitten bij de bewoners. Iets buiten deze drukke straatjes zijn we wat gaan drinken en onze eerste Cevapi (typisch Bosnisch gerecht) gegeten, turf-vink. Heerlijk! Je merkt wel dat hier heel veel Moslims zijn, want op heel veel plekken is Tinus niet welkom. Gelukkig zijn er dan aardige mensen, die Tinus wel even willen vasthouden. Dat gaat echter niet op als we ergens willen gaan zitten.

Na deze wandeling door centrum Mostar gingen we terug naar de bus. Ik moest hoognodig aan het werk. Geen straf als je op een verhoogd terras met uitzicht op de "Old Bridge" onder de bomen zit. Twee weken ingelopen, nog drie te gaan. Ook andere Camperbus reizigers kwamen erbij zitten. We hebben reuze leuk gebabbeld. Één reed  in een Tjechische legertruck (van het merk Zil). Rijdt slechts 1 op 2,5! Beiden zijn op terugreis, dus ook hier weer info over Montenegro en Albanië.

John heeft zijn fameuze spaghetti saus gemaakt. Vandaag wilde ik uiteten gaan. Gewoon gezellig in de oude stad. Spaghetti gaat naar morgen. We hebben niet voor niets een koelkast. Tinus bleef in de bus. Op een terras hebben we huisgemaakte witte wijn gedronken en heb ik Japrak (Bosnische lekkernij) gegeten, turf-vink. Is een heerlijk gerecht van gevulde koolrolletjes. John had forel, ook helemaal super. 

We hebben daarna nog rond geslenterd en genoten van deze mooie stad en de fijne temperatuur.

Woensdag 14 juni

Vroeg naar bed is vroeg wakker:  half zes. Ben eruit gegaan, gedoucht en ben direct begonnen met de boekhouding. De achterstallige 3 weken weggewerkt. Om half negen begon ook voor John de dag (eerlijk is eerlijk: meestal is hij als eerste op de been). Na het ontbijt hebben we de bus reisklaar gemaakt (wc geleegd, drinkwater aangevuld, laatste boodschappen gehaald). We hebben ons lesje geleerd. Altijd ervoor zorgen dat je een paar dagen kunt overleven! Nog vol tanken en het op de bonnefooi reizen kan weer beginnen. Plan was Montenegro. Dat hebben we bij lange niet gehaald. Eerst gingen we naar de Kravica Waterfalls. Zonder meer waanzinnig mooi. De watervallen zijn 28 meter hoog. Er is een strandje, je kunt er zwemmen en zonnebaden. Voor een bootje moet je betalen. Wij vinden het voor het gebodene wel heel duur. €10,- pp toegang en parkeerkosten normaliter €5,-.  Ben je slecht ter been of gewoon lui zoals ik dan betaal je een euro pp voor het treintje. In dit land liggen de prijzen op een lager niveau dan bij ons. Enfin, ook hiervoor geldt: kan van ons "to do" lijstje. 

We gingen verder, inderdaad richting Montenegro. Komen we op een niet-normaal mooie plek bij de plaats Stolac bij de Vodopad Provalije Waterfalls. Gratis! In juli en augustus vallen deze droog, maar nu stroomt en klettert het nog volop. Bij de "Old Mill" in Stolac koffie gedronken. Ingenieus hoe het water via meerdere kunstmatige kanaaltjes onder het gebouw van de molen doorloopt en hoe vissen in een grote waterkooi worden gevangen/gekweekt. De waterstroom die de molen inwerking zet, stroomt verder onder de wasserij door. Onder de koffie zagen we dat vlakbij een autokamp "Nature in Heaven" is, die ook nog eens heel goed staat aangeschreven. Besluit was gauw genomen. We blijven nog even in Bosnië. 

Over Stolac lees: https://toerenmetonsbusje.com/2022/08/02/de-badanj-grot-in-stolac-en-perast-in-montenegro/

De eigenaar Tarik heeft mij een stukje geschiedenis vanaf de Ottomanen tot heden gegeven. Op mijn vraag hoe het over 20 jaar is, antwoordt hij: "Dan leef ik niet meer en wonen mijn kinderen in Nederland. Mijn zoon is al in Winterswijk". Het lesje etnische verschillen en hoe de gezaghebbers door de eeuwen heen daar mee om zijn gegaan heeft Tarik heel duidelijk verwoord. Hij vertelde dat Willy Brandt na de 2e WO excuses heeft aangeboden (Warschauer Kniefall). Geen van de Servische, Kroatische of Bosnische leiders zal dat doen. En ook Servië en de Servische Republiek worden het nooit eens. Kortom, dit stuk Balkan blijft explosief. 

Het park ziet er leuk uit, maar de mooie wandelingen kunnen we niet maken. Het is te nat. 

Jammer, maar wellicht een reden om nog eens terug te komen.

Donderdag 15 juni

We hebben een prachtige rit gemaakt van Solac, door het gebied Do, opnieuw de Servische Republiek in, over een plateau op 1000 meter hoogte, via Klinje stuwmeer (gemeente Gacko) en Sutjeska natuurgebied naar Montenegro via de grensovergang bij Hum. 

Wat kan ik anders schrijven dan het prachtige landschap, ondanks de continue regen. De "grote" weg blijf een lachertje en vaak ook oppassen. Dan is ineens een stukje asfalt verdwenen in de afgrond. Daar het bleef regenen zijn we doorgereden. Anders hadden we beslist de kajak uitgepakt of waren we gaan raften. 

Op de weg van  Antik naar de grensovergang richting Pluzine in Montenegro zijn heel veel hartstikke nieuwe Rafting kampen.