Z nauczania św. Jana Pawła II:

Pierwszym elementem w ogólnej analizie miłości jest element upodobania. Podobać się znaczy mniej więcej tyle, co przedstawiać się jako pewne dobro. Kobieta łatwo może znaleźć się w polu widzenia mężczyzny jako swoiste dobro, a on również jako dobro może znaleźć się w jej polu widzenia. Ta obustronna łatwość upodobania w sobie jest owocem popędu seksualnego, rozumianego jako właściwość i siła natury ludzkiej.

W zetknięciu bezpośrednim kobiety i mężczyzny zachodzi zawsze u obu osób jakieś doświadczenie zmysłowe. Każda z nich jest "ciałem", dlatego podpada pod zmysły drugiej, wywołując jakieś wrażenie. Zmysłowość polega zawsze na przeżyciu określonej wartości, która wiąże się z tym spostrzeżeniem, zmysłowym. Mówi się wówczas zwykle krótko tak: "Y działa na moje zmysły". To działanie na zmysły wiąże się tylko ubocznie z przeżyciem piękna ciała, z doznaniem estetycznym. (…) zmysłowość posiada przede wszystkim nastawienie pożądawcze: osoba drugiej płci jest ujmowana jako przedmiot pożądania właśnie ze względu na wartość seksualną, która kojarzy się bezpośrednio z samym ciałem, w nim, bowiem zmysły odnajdują przede wszystkim to, co stanowi o odrębności, o "inności" płciowej. (…) osoba ludzka, jak wiemy, nie może być przedmiotem użycia. Ciało zaś jest jej częścią integralną, nie podobna go, przeto oderwać od całości osoby, zarówno wartość ciała, jak i wartość płci wyrażona w ciele opiera się na wartości osoby.

Czysta, naturalna zmysłowość [u zwierząt] kierowana w swych reakcjach instynktem nie posiada nastawienia na samo użycie w oderwaniu od celu życia seksualnego, zmysłowość natomiast u człowieka posiada takie nastawienie. Dlatego też zmysłowość sama nie jest miłością, a bardzo łatwo stać się może jej przeciwieństwem. Równocześnie jednak trzeba uznać, iż w zestawieniu kobieta mężczyzna zmysłowość jako naturalna reakcja na osobę drugiej płci jest jakimś tworzywem miłości małżeńskiej, miłości oblubieńczej. Sama z siebie jednak stanowczo nie spełnia tej roli. Nastawienie na wartość seksualną; związaną z "ciałem" jako przedmiotem użycia, domaga się bezwzględnie integracji: musi być włączone w całkowite i dojrzałe odniesienie do osoby, bez tego stanowczo nie jest miłością. Przez zmysłowość przepływa wprawdzie jakby nurt miłości pożądania, jeśli jednak nie dopełni się ona innymi, szlachetniejszymi pierwiastkami miłości, lecz pozostanie samym pożądaniem, wówczas z całą pewnością nie jest miłością. Zmysłowość musi, więc być otwarta dla innych, szlachetniejszych pierwiastków miłości. (K. Wojtyła. Miłość i odpowiedzialność. Lublin 2015 s. 94-99)

Pomyśl:

· Jaką rolę w rozwoju miłości pomiędzy mężczyzną, a kobietą mają uczucia?

· Jakie niebezpieczeństwo dostrzega św. Jan Paweł II w kierowaniu się jedynie samymi uczuciami w dziedzinie osobowo-seksualnej?

· W jaki sposób zmysłowość może stać się zaprzeczeniem miłości?

· Jak dobrze przeżyć moment zakochania?

Z nauczania św. Jana Pawła II:

(…) wartość seksualna będąca przedmiotem wzruszenia bynajmniej nie musi być związana z samym "ciałem" jako "możliwym przedmiotem użycia". Może ona być związana z całym "człowiekiem drugiej płci". Wówczas przedmiotem przeżycia emocjonalnego dla kobiety będzie wartość "męskości", a dla mężczyzny wartość "kobiecości". Pierwsza może się kojarzyć np. z wrażeniem "siły", druga z wrażeniem "wdzięku", obie zaś łączą się z całym człowiekiem drugiej płci, a nie tylko z jego "ciałem".

W przeżyciu emocjonalnym natomiast odzywa się inne pragnienie i inna potrzeba dochodzi da głosu. Jest to pragnienie bliskości i zbliżenia, a równocześnie wyłączności czy intymności, jakiegoś "sam na sam", jednocześnie zaś jakiegoś "wciąż razem". Miłość uczuciowa trzyma dwoje ludzi blisko siebie, każe im nawet jeśli fizycznie są od siebie daleko - poruszać się wciąż intencjonalnie w swoim kręgu. Miłość ta obejmuje pamięć i wyobraźnię, a równocześnie udziela się woli. Nie pobudza jej, ale raczej wciąga w swą orbitę przez specyficzny nastrój, który ogarnia wolę wywierając na nią swoisty urok.

Miłość uczuciowa ma wpływ na wyobraźnię i pamięć, a żyje równocześnie pod ich wpływem. Tym się chyba tłumaczy fakt, że w przedmiot swej miłości "wkłada" się różne wartości - wartości, których on sam w sobie nie musi koniecznie posiadać. Są to wartości idealne, nie realne. Żyją one w świadomości osoby zaangażowanej uczuciowo, a często też dzieje się tak, że miłość uczuciowa wydobywa je z ukrycia w podświadomości i stawia w polu świadomości. Uczucie jest płodne wewnątrz podmiotu: ponieważ podmiot chciałby, pragnąłby i marzy, ażeby te różne wartości znalazły się w tej osobie, która jest przedmiotem jego miłości, przeto uczucie wywołuje je wszystkie i obdarza nimi tę osobę, do której się zwraca, ażeby w ten sposób zaangażowanie emocjonalne było tym pełniejsze. Dobrze jest znane to zjawisko, idealizacji osoby będącej przedmiotem miłości. Jest ono charakterystyczne zwłaszcza dla miłości młodzieńczej.

Miłość ta wykazuje taką znamienną ambiwalencję: z jednej strony szuka bliskości osoby umiłowanej, szuka zbliżenia i wyrazów czułości, z drugiej zaś znajduje się właściwie w oddaleniu od niej, nie żyje, bowiem jej prawdziwą wartością, ale żyje niejako na jej konto tymi wartościami, do których sam podmiot lgnie jako do swego ideału. I dlatego sama miłość uczuciowa bardzo często bywa przyczyną rozczarowań. Rozczarowaniem dla niej może być - zwłaszcza, gdy chodzi o kobietę to, że z biegiem czasu uczucie mężczyzny okazuje się tylko jakby zasłoną dla pożądania czy nawet wręcz dla wyraźnej woli użycia. Rozczarowaniem może być zarówno dla kobiety, jak i dla mężczyzny to, że wartości przypisywane osobie ukochanej okazują się fikcją. Jeżeli "miłość" pozostanie samą zmysłowością, samym sex-appealem, to zupełnie nie będzie sobą, ale tylko używaniem osoby przez osobę, ewentualnie używaniem wzajemnym. Kiedy zaś pozostanie samą uczuciowością, wówczas miłość również nie będzie jeszcze miłością w dojrzałym znaczeniu tego słowa. Obie osoby pozostaną, bowiem mimo wszystko jakoś oddzielone od siebie, chociaż może się zdawać, że są tak blisko siebie, bo tak szukają zbliżenia. Uczucie samo choruje na subiektywizm, tak że dojrzały obiektywny profil miłości musi na jego podłożu dopiero kształtować się i dojrzewać z innych źródeł - samo uczucie go nie stworzy. Pozostawione sobie może i ono okazać się czymś tylko "konsumpcyjnym". (K. Wojtyła. Miłość i odpowiedzialność. Lublin 2015 s. 99-103)

Pomyśl:

· Co może stanowić motyw zakochania się?

· Jak kobieta i mężczyzna przeżywają zakochanie? Jakie cechy charakterystyczne tej relacji wymienia św. Jan Paweł II?

· Dlaczego zakochanie utrudnia autentyczne poznanie drugiej osoby?

· Dlaczego „miłość uczuciowa” może okazać się rozczarowaniem?