station Amsterdam Amstel

Station Amsterdam Amstel

Plaats Amsterdam

Afkorting Asa

Opening 15 oktober 1939

Perrons 2

Perronsporen 2 (trein), 2 (metro)

Spoorlijn Rhijnspoorweg

Metrolijn 51, 53, 54

Tramlijn 12

Stadsbus 37, 40, 62, 65, 240, 245

Streekbus 320, 322, 327

Nachtbus N27, 355

Vervoerder(s) NS

GVB

Connexxion

Reizigers 18 589 (2005) [1] per dag

Coördinaten 52° 21′ NB, 4° 55′ OL

Station Amsterdam Amstel of het Amstelstation is een trein- en metrostation in Amsterdam-Oost, gelegen aan de spoorlijn Amsterdam – Utrecht. Het stationsgebouw is gebouwd onder leiding van architect H.G.J. Schelling van de Nederlandse Spoorwegen en architect Johannes Leupen van de Gemeente Amsterdam.

Het spoorwegstation werd op 15 oktober 1939 geopend door koningin Wilhelmina als onderdeel van de Spoorwegwerken Oost, waarmee de spoorlijnen tussen het Centraal Station en Amstelstation op dijklichamen werden gelegd en alle straten met viaducten werden overbrugd. Hierdoor konden de vele overwegen vervallen die voor veel oponthoud zorgden in het oostelijk deel van de stad. Hierbij verving het Amstelstation het uit 1843 daterende Weesperpoortstation. Door de sluiting van dit kopstation hoefden treinen tussen Utrecht en Amsterdam Centraal niet meer kop te maken, wat tijdwinst opleverde op dit traject. Het Amstelstation kwam wel verder van het centrum te liggen dan het Weesperpoortstation, maar ligt wel gunstiger voor de stadsdelen Amsterdam-Oost en Amsterdam-Zuid.

In 1977 werd het Amstelstation ook een metrostation aan de Zuidoostlijn van de Amsterdamse metro. Dagelijks gaan 50.000 trein- en metroreizigers via het Amstelstation naar hun bestemming. In 2001 werd het station volledig gerenoveerd en is er een aantal winkels bijgekomen.

Inhoud

1 Kunstwerken

2 Perrons

2.1 Poortjes

3 Treinverbindingen

4 Overig openbaar vervoer

5 Voorzieningen

6 Foto's

1. Kunstwerken

In het station zijn enkele wandschilderingen van Peter Alma uit 1939 te bewonderen. Deze wandschilderingen zijn ook als bedrukking aangebracht op de buitenste ramen van de perronoverkapping.

Verder hangt er een tegeltableau uit 1958. Dit tegeltableau is ook door Peter Alma ontworpen en vervaardigd door H. Rijneveld. Het hing tot 2003 in het oude Marnixbad. Aan de buitenkant en binnen in het gebouw staan verder nog twee beelden van Theo van Reijn uit 1939.

Sinds 2006 is het techniekgebouwtje aan het zuideinde van spoor 4 voorzien van panelen ontworpen door Serge Verheugen. In 1977 werd bij de opening van het metrostation een kunstwerk aangeboden van Rudi van de Wint getiteld "Ruimtediagonaal", een buis die diagonaal werd opgehangen aan het plafond. Dit kunstwerk is inmiddels weer verwijderd.

2. Perrons

Het station telt twee eilandperrons en vier sporen, waarvan de middelste twee, spoor 2 en 3, sinds 1977 in gebruik zijn voor de Amsterdamse metro. Er is een cross-platform-overstap tussen trein en metro mogelijk gemaakt. De twee perrons zijn niet even breed, in het extra brede westelijke perron lag vroeger een hellingbaan die werd gebruikt om auto's het perron op te laten rijden, aan de zuidzijde van dit perron lag een kopspoor dat tot begin jaren zeventig gebruikt werd voor autoslaaptreinen. Wegens de verbouwing voor de komst van de metro werd het vertrekpunt van de autoslaaptreinen begin jaren zeventig verplaatst naar Station 's-Hertogenbosch. Het westelijke spoor, dat nauwelijks werd gebruikt door normale treinen, werd weer in gebruik genomen waarna de middelste sporen door de NS buiten gebruik konden worden gesteld om plaats te maken voor de aanleg van de metrosporen.

2.1. Poortjes

Het is een station met poortjes met een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied voor de twee vervoerders NS en GVB. Twee afscheidingen van het buitengebied lopen in de dwarsrichting van de hal. Er zijn aparte rijtjes poortjes per vervoerder, en ook, op de perrons, losse kaartlezers van beide vervoerders, om bij overstappen bij de ene uit te checken en bij de andere in te checken zonder naar beneden te hoeven lopen. De NS-poortjes staan nog permanent open.

3. Treinverbindingen

De volgende treinseries stoppen in Amsterdam Amstel:

Serie Treinsoort Route Bijzonderheden

800 Intercity Maastricht – Sittard – Roermond – Eindhoven – 's-Hertogenbosch – Utrecht Centraal – Amsterdam Amstel – Amsterdam Centraal – Alkmaar – (Schagen) 's Avonds en op zondag tot Amsterdam Centraal. Rijdt alleen in de spits van en naar Schagen.

3000 Intercity Nijmegen – Arnhem – Ede-Wageningen – Utrecht Centraal – Amsterdam Amstel – Amsterdam Centraal – Alkmaar – Den Helder Stopt na 21.00 uur ook op Driebergen-Zeist. Stopt alleen 's avonds en op zondag in Heiloo

4000 Sprinter Uitgeest – Zaandam – Amsterdam Centraal – Amsterdam Amstel – Breukelen – Woerden – Gouda – Rotterdam Centraal

7400 Sprinter (Amsterdam Centraal – Amsterdam Amstel – ) Breukelen – Utrecht Centraal – Driebergen-Zeist – Rhenen In de spits gekoppeld aan Sprinter 4700 van/naar Uitgeest. 's Nachts rijdt één trein naar Heerhugowaard.

Sinds 25 april 2007 reden er geen directe stoptreinen meer vanaf Amsterdam Amstel naar Utrecht Centraal, met uitzondering van enkele heel vroege en late Sprinters. Later kwam er in de spits weer een stoptrein die echter alleen richting Amsterdam Centraal in Amsterdam Amstel stopte. Vanaf 13 december 2010 stopt de trein weer in beide richtingen.

4. Overig openbaar vervoer.

Bij de opening in 1939 kreeg het Amstelstation een tramverbinding, de tramlijnen 5 en 25 werden toen hierheen verlengd. Voor de trams werd een ruim emplacement op het Julianaplein aangelegd. Sinds 1961 reed tramlijn 7 naar het station. Deze werd in 1977 opgevolgd door tramlijn 12 (Station Sloterdijk – Amstelstation) die sindsdien hier zijn eindpunt heeft.

Het Amstelstation is verder te bereiken met de metrolijnen 51 (Amstelveen Westwijk – Centraal Station), 53 (Gaasperplas – Centraal Station) en 54 (Gein – Centraal Station).

Ook beschikt het station over een groot aantal busverbindingen

5. Foto's

station Amsterdam Amstel; voorgevel achtergevel

foto's: PN.M., 10 mei 2015

(L) wandschildering van Peter Alma uit 1939. (M) wandschildering van Peter Alma uit 1939 (R) tegeltjestableau uit 1958.

(L) De hele wereld

Boven de doorgang naar de perrons is in het midden een gevleugeld wiel te zien – het symbool van de spoorwegen – met een stuk rails, wielen en treinen. Links daarvan schilderde Peter Alma de oude, oosterse wereld: een piramide, moskee en een tempel. Rechts beeldde hij de westerse steden af, met Amsterdamse pakhuizen en de Utrechtse Dom, de Eiffeltoren en de Notre-Dame van Parijs, de koepel van de Sint-Pieter in Rome en de skyline van Manhattan. Dankzij de spoorwegen lag de hele wereld aan de voeten van de reiziger

(M) Ingenieurs

Op de tegenoverliggende muur schilderde Alma de belangrijkste spoorwegingenieurs uit de geschiedenis, samen met hun treinen. In het midden gaf hij op een wereldbol in rood de belangrijkste spoorlijnen van het westelijk halfrond weer.

(R) Dit tegeltableau is ook door Peter Alma ontworpen en vervaardigd door H. Rijneveld. Het is afkomstig uit het reeds gesloopte zwembad aan de Marnixstraat en heeft hier op verzoek van zijn familie een plek gekregen.

Beelden van Theo van Reijn uit 1939

(L) plastique aan de oostelijke zijgevel voorstellende 'Toekomst der Spoorwegen' een gevleugeld wagenwiel de weg gewezen door een rondborstige dame. (M) beeld in de hal getiteld 'Terugblik'. Deze rondborstige dame denkt nog even terug aan haar rit met de stoomtrein.