BR-193 Vectron

De Siemens Vectron is een locomotiefplatform gebouwd door Siemens Mobility. Het heeft de voorgaande locomotieffamilies EuroSprinter en de daarvan afgeleide ES 2007 vervangen. Er bestaan verschillende elektrische aangedreven varianten, een diesel- en een dual-mode versie. De naam Smartron wordt gebruikt voor een uitgeklede elektrische uitvoering.

Geschiedenis

Op 29 juni 2010 werd op het Siemens testcentrum Wegberg-Wildenrath de (elektrische) Vectron als nieuwe locomotieffamilie gepresenteerd. Later dat jaar op InnoTrans 2010 werd ook een dieselvariant gepresenteerd. In het voorjaar van 2018 volgende de Smartron als uitgeklede versie, bedoeld voor inzet in Duitsland.[1] Later dat jaar, op InnoTrans 2018, kwam de Vectron Dual-Mode. Dit is een diesellocomotief met uitbreding om te kunnen rijden met de duitse bovenleidingspanning als energiebron.[2]

Varianten

Er zijn verschillende versies:[3][4][5][6][7][8]

Vectron MS

Meerspanningsloc (multicourant) met 6400 kW vermogen en een maximumsnelheid van 160 of 200 km/h.

Vectron AC (hoog vermogen)

Hoogvermogen wisselstroomloc met 6400 kW vermogen en een maximumsnelheid van 160 of 200 km/h.

Vectron AC (midden vermogen)

Middelvermogen wisselstroomloc met 5600 kW vermogen en een maximumsnelheid van 160 km/h.

Smartron

Uitgeklede versie van de Vectron AC (midden vermogen), alleen geschikt voor 15 kV 16,7 Hz of 25 kV 50 Hz, geen ETCS maar alleen PZB en LZB en altijd geleverd in capriblauw.

Vectron DC midden vermogen

Gelijkspanningsloc (= 3000 V) met 5200 kW vermogen en een maximumsnelheid van 160 of 200 km/h.

Vectron DE

Dieselloc met een maximumsnelheid van 160 km/h. Deze variant is iets langer dan de elektrische exemplaren en heeft twee zijgangen in plaats van een middengang.

Vectron DM

Locomotief met zowel een grote dieselmotor als een stroomafnemer voor 15 kV 16,7 Hz. Heeft een (elektrisch) vermogen van 2.400 kW en een maximumsnelheid van 160 km/h.

Vectron DM light

Locomotief met zowel een kleine dieselmotor als een stroomafnemer voor 15 kV 16,7 Hz. Heeft een (elektrisch) vermogen van 2.210 kW en een maximumsnelheid van 120 km/h.

De wisselspanningsvarianten zijn geschikt voor 15 kV 16,7 Hz en 25 kV 50 Hz. De meerspanningsvariant kan tevens rijden onder gelijkspanning van 1500 V en 3000 V. De Vectron DC is echter alleen geschikt voor 3000 volt gelijkspanning.

Techniek

Beschrijving

Het uiterlijk van de Vectron is gebaseerd op de ES 2007 en wijkt daardoor alleen op detail af van locomotieven zoals de reeks 18. Het binnenwerk is echter compleet anders. De elektrische machines hebben een rechte middengang met aan weerszijden alle apparatuur. Afhankelijk van de gekozen apparatuur en ballast weegt de loc tussen de 80 en 87 ton (beladingsklasse C, CM of D). Alle gangbare Europese treinbeïnvloedingssystemen (waaronder het Nederlandse ATB-EG) en ERTMS kunnen worden ingebouwd. Naast de normaalspoorversie kunnen er ook locomotieven voor andere spoorwijdten gebouwd worden.

Overbrenging van de draaibeweging van de elektromotor naar de wielas geschiedt via zogenoemde Ritzelhohlwellenantrieb, die in de verbeterde uitvoering (zoals ontworpen voor de Vectron) snelheden tot en met 200 km/h toelaat. Eventueel kan een Kardan-Hohlwellen-Antrieb ingebouwd worden in dezelfde beschikbare ruimte, waardoor de maximumsnelheid wordt verhoogd tot 230 km/h. Echter moeten dan wel strengere botsnormen (TSI High Speed) in acht genomen worden.[9]

De remtechniek omvat een indirecte luchtdrukrem (Knorr Einheitsbremse) fabricaat Knorr Bremse. Er kan gewisseld worden tussen remstanden G, P, R en een hoogvermogensrem volgens UIC 546.II.2 (rempercentage minimaal 135 %). Daarnaast is er een elektische/recuperatieve rem met 150 kN of optioneel 240 kN remkracht. Voor beremming van de locomotief is er een direct werkende luchtdrukrem aanwezig. Er bestaat de mogelijkheid voor elektropneumatische aansturing en noodremoverbrugging via verschillende soorten kabels (onder andere via UIC-kabels).

Tabel

Vectron techniek per variant

MS AC Smarton DC DE DM DM light

Nummering in Duitsland (Baureihe) (6)193 (6)192 - (1)247 (2)248 (2)249

Andere nummering (7)383 (Tsjechië) (5)170 (Polen)

Lengte (mm) 18.980 19.980 19.975 20.500

Breedte (mm) 3.012 3.024 3.020

Hoogte (mm) 4.248 4.223

Omgrenzingsprofiel G1 G2

Gewicht (ton) 88 - 90 85 - 90 83 80 83 - 88 90 84

Aslast (ton) max. 22,5 21 20 22,5 21

Beladingsklasse D2 CM2 C2 CM2 - D2 D2 CM2

Draaistelafstand (m) 9,50 10,80

Radstand (m) 3,00 2,70

Wieldoorsnee nieuw / gebruikt (mm) 1.250 / 1.160 1.100 / 1.020

Max. snelheid (km/h) 160 / 200 / 230[n 1] 160 / 200 160 160 / 200 160 160 120

Stroomsysteem ~ 25 kV 50 Hz

~ 15 kV 16,7 Hz

= 3000 V

= 1500 V ~ 25 kV 50 Hz

~ 15 kV 16,7 Hz ~ 25 kV 50 Hz

of ~ 15 kV 16,7 Hz = 3000 V - ~ 15 kV 16,7 Hz

Aanzetkracht (kN) 300 / 320 / 350[n 2] 300 / 320 300 300 300

Vermogen AC (kW) 6.400 5.600 - - 2.400 2.210

Vermogen DC (kW) 6.000 (3000 V)

3.500 (1500 V) - 5.200 / 6.000 - - -

Vermogen dieselaandrijving (kW) - 2.000 750 (max. 926)

Vermogen dieselmotor (kW) - 2.400 2.400 950 (max. 1.119)

Dieselmotor - 1 × MTU 16V 4000 1 × MTU 16V 4000 1 × Cummins QST 30-L

Tankinhoud (L) - 4.000 2.600 1.500

Remkracht (kN) 150 (240)[n 2] 150

Remvermogen regeneratief (kW) 6.400 5.600 2.100 2.210

Remvermogen weerstand (kW) 2.600 - - 2.600 1.700 1.000

Klanten

Kleinere bestellingen

In december 2010 heeft de leasemaatschappij Railpool zes elektrische locomotieven besteld, bedoeld voor grensoverschrijdend personen- en goederenverkeer tussen Duitsland en Oostenrijk. De locomotieven zullen een vermogen krijgen van 6400 kW en geschikt zijn voor een bovenleidingsspanning van 15 kV 16,7 Hz wisselspanning.

In maart 2012 bestelde het Italiaanse Fuori Muro 2 stuks Vectron DC, levering moet volgen in december 2013. De machines zullen geschikt zijn voor 3.000 V bovenleidingsspanning, een vermogen krijgen van 5.200 kW, een gewicht van 80 ton en een maximumsnelheid van 160 km/h.[12]

In december 2012 werd bekend dat DB Schenker Rail Polska 23 locomotieven heeft besteld voor uitlevering tot 2015, plus een optie voor nog eens 13 stuks. Het gaat om monocourante machines geschikt voor 3.000 V bovenleidingsspanning.

Begin juni 2013 heeft Siemens een opdracht voor 15 stuks gekregen van leasebedrijf Mitsui Rail Capital Europe (MRCE), bedoeld voor inzet in Duitsland, Oostenrijk en Hongarije. Het gaat om elektrische locomotieven versie B, met 6.400 kW vermogen, een maximumsnelheid van 160 km/h en de benodigde nationale treinbeïnvloedingssystemen en ERTMS. Tevens wordt een deel van de machines voorbereid op ombouw tot meerspanningslocomotief. Ook zal bekabeling aangebracht worden voor eventuele latere installatie van andere treinbeinvloedingssystemen. De eerste exemplaren zullen eind 2013 geleverd worden.

Op 27 maart 2015 bestelde BLS Cargo AG 15 Mehrsystem lokomotieven voor inzet in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Italië en Nederland. De eerste locomotieven zijn in de zomer van 2016 in gebruik genomen.

Eind januari 2016 maakte Siemens bekend dat met de bestelling van 8 machines door de firma Lokomotion er tot dan toe 300 locomotieven zijn verkocht aan in totaal 20 verschillende klanten.

De Nederlandse Spoorwegen heeft in mei 2018 besloten de aanbesteding voor het leasen van twaalf Vectron-locs te starten, die vanaf 2020 een snellere verbinding tussen Amsterdam en Berlijn mogelijk moeten maken. Door de aankoop van Talgo treinen door de Deutsche Bahn werd aanvankelijk van dit plan afgezien. Door de vertraagde levering van de Talgo's zijn er sinds 2023 alsnog een aantal Vectrons geleased.

Door de komst van de ÖBB Nightjet Amsterdam - Wenen en de Nightjet Amsterdam - Zürich, leaset de NS in 2020 twee Vectron locomotieven van ELL. Tot aan Keulen (Nightjet Wenen) en Frankfurt (Nightjet Zürich) rijdt de trein met NS loc en personeel. Vanaf Keulen of Frankfurt neemt ÖBB het zelf over.

Finland

Eind 2013 werd bekendgemaakt dat Siemens aan de Finse spoorwegen (VR) tachtig Vectron locomotieven van het type Sr 3 mag leveren. Het contract heeft een waarde van meer dan 300 miljoen euro, en omvat tevens een optie op nog 97 locomotieven en onderhoud voor een periode van 10 jaar. Levering zal plaatsvinden van 2016 tot 2026. Het gaat om breedspoormachines (1524 mm) voor 25 kV 50 Hz wisselstroom, met een vermogen van 6.400 kW, een gewicht van 90 ton en een maximumsnelheid van 200 km/h. De locomotieven worden gebouwd voor een minimumtemperatuur van minus 40 °C, in plaats van - 25 °C. Tevens worden twee (last-mile) dieselmotoren ingebouwd.

Overzichtstabel

De onderstaande tabel geeft een overzicht van de tot op heden afgesloten bestellingen.[19][20] Naast deze machines zijn er ook nog een aantal locomotieven in bezit van de fabrikant zelf, deze worden gebruikt voor het verkrijgen van de benodigde toelatingen. De kolom Inzetgebied vermeld het voorziene inzetgebied, ongeacht of de machines ook daadwerkelijk (al) toegelaten zijn in de desbetreffende landen. In mei 2020 maakte Siemens bekend dat het zijn duizendste Vectron locomotief had afgeleverd. 

Klant Jaartal Aantal en type Series Specificaties Inzetgebied Opmerkingen

Toelatingen

Om te mogen rijden in een bepaald land, is voor elke variant apart een toelating nodig. De onderstaande tabel geeft weer in welke landen de verschillende varianten op dit moment zijn toegelaten. Er wordt nog steeds gewerkt aan het verkrijgen van verdere toelatingen.